ءسابيت مۇقانوۆتىڭ تۋعانىنا 125 جىل تولدى

پەتروپاۆل. KAZINFORM - وسىدان 125 جىل بۇرىن (1900-1973) اتاقتى جازۋشى، قازىرگى قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، اقىن، دراماتۋرگ، قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى ءسابيت مۇقان ۇلى مۇقانوۆ دۇنيەگە كەلدى.

ول سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ قازىرگى جامبىل اۋدانىندا تۋعان.

اۋىل مولداسىنان ءبىلىم الىپ، حات تانيدى. زەرەك بالانى حالىق اۋىز ادەبيەتى قىزىقتىرىپ، جاستايىنان جىر-تولعاۋلاردى، قيسسا-داستانداردى جاتتاپ وسەدى، 14-15 جاسىندا ءوزى دە ولەڭ شىعارا باستايدى.

1918-1919 -جىلدارى ومبىداعى مۇعالىمدىك كۋرستا ءبىلىم الادى.

ەڭبەك جولىن 1919 -جىلى اۋىلدا مۇعالىم بولىپ باستادى.

1921-1922 -جىلدارى اقمولا گۋبەرنياسى مەملەكەتتىك ساياسي باسقارماسىنىڭ توتەنشە ماقساتتاعى اسكەري ءبولىمنىڭ جاۋىنگەرى بولدى.

1922-1926 -جىلدارى ورىنبورداعى جۇمىسشىلار فاكۋلتەتىندە وقىعان.

1926-1928 -جىلدارى رەسپۋبليكالىق «ەڭبەكشى قازاق»(قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان») گازەتى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قازاقستان مەملەكەتتىك باسپاسىنىڭ باس رەداكتورى قىزمەتتەرىن اتقارعان.

1928 -جىلى پەتروپاۆل قالاسىنىڭ «كەڭەس اۋىلى» گازەتىنىڭ رەداكتورى جانە جازۋشىلار ءبولىمىنىڭ جەتەكشىسى بولعان.

1930 -جىلى جەرگىلىكتى اقىن-جازۋشىلار شىعارمالارى نەگىزىندە «جارىس» الماناحىن شىعارعان.

1932-1935 -جىلدارى ماسكەۋدەگى قىزىل پروفەسسورلار ينستيتۋتىنىڭ ادەبيەت بولىمىندە وقىعان.

1935-1937 -جىلدارى رەسپۋبليكالىق «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ رەداكتورى بولىپ، قازاقستان جازۋشىلار وداعىن باسقارعان.

1937-1941 -جىلدارى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ (قازىرگى اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى) پروفەسسورى بولىپ، قازاق ادەبيەتىنەن ساباق بەرگەن.

1943-1951 -جىلدارى ەكىنشى رەت قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى قىزمەتىن اتقارعان.

1958-1969 -جىلدارى دۇنيەجۇزىلىك بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ كوميتەتى كەڭەسىنىڭ مۇشەلىگىنە؛
1965-1969 -جىلدارى اراب ەلدەرىمەن دوستىق جانە مادەني بايلانىستار قوعامى قازاق فيليالىنىڭ ءتوراعالىعىنا سايلانعان.

مۇقانوۆتىڭ قازاق ادەبيەتىندە رومان جانرىن دامىتۋداعى ەڭبەگى زور. جازۋشىنىڭ «اداسقاندار» شىعارماسى قازاق ادەبيەتىندەگى تۇڭعىش رومانداردىڭ ءبىرى سانالدى. ول بۇل روماندى ەداۋىر وزگەرىستەر ەنگىزىپ، 1959 -جىلى «ءمولدىر ماحاببات» دەگەن اتپەن قايتا باستىرىپ شىعاردى. بۇل تاپتىق كۇرەسكە ارنالعان قازاق تاريحىنداعى العاشقى الەۋمەتتىك- پسيحولوگيالىق تۋىندى. 

كوپ جىلدىق زەرتتەۋ جۇمىسىنىڭ قورىتىندىسى - «شوقان ءۋاليحانوۆ» درامالىق شىعارماسى. مۇندا كورنەكتى اعارتۋشى- دەموكراتتىڭ ءومىرى تۋرالى باياندالادى جانە ەكىنشىسى - «قاشقار قىزى» دراماسى. ونىڭ قالامىنان ادەبي سىنشى رەتىندە كوپتەگەن سىني ماقالا تۋىنداپ، ادەبي جانە تاريحي-ەتنوگرافيالىق زەرتتەۋلەر جارىققا شىقتى.

ونىڭ ەسىمى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق امبەباپ عىلىمي كىتاپحاناعا، وبلىستىق قازاق سازدى-دراما تەاترىنا، پەتروپاۆلداعى كوشەلەردىڭ بىرىنە بەرىلگەن.

ءسابيت اۋىلىندا جازۋشىنىڭ مەموريالدىق مۋزەيى جۇمىس ىستەيدى، ءمۇسىنى قويىلعان. ال وبلىستىق كىتاپحانادا ءسابيت مۇقانوۆ مۋزەي بولمەسى بار. سونداي-اق الماتى قالاسىندا ءسابيت مۇقانوۆ اتىنداعى كوشەدە ەسكەرتكىش ءمۇسىنى ورناتىلىپ، ادەبي مەموريالدىق مۇراجاي- ءۇيى جۇمىس ىستەيدى.
ەكى رەت لەنين وردەنىمەن، ەكى رەت ەڭبەك قىزىل تۋ، «قۇرمەت بەلگىسى» وردەندەرىمەن جانە مەدالدارمەن ماراپاتتالعان.

اۆتور

اقەركە داۋرەنبەك قىزى