ءماجىلىس جاساندى ينتەللەكتى پايدالانۋ ەرەجەلەرىن بەكىتەتىن زاڭ جوباسىن تالقىلايدى

استانا. KAZINFORM - بۇگىن ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسى ءوتىپ، وندا دەپۋتاتتار جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگيالارىن قولدانۋعا قۇقىقتىق نەگىز قۇراتىن قۇجاتتى تالقىلاپ، قىلمىستىق جولمەن الىنعان كىرىستەردى زاڭداستىرۋ تاۋەكەلدەرىن باعالاۋ حالىقارالىق ورتالىعىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمدى قاراستىرادى.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، 19-قىركۇيەكتە پالاتا سپيكەرى ەرلان قوشانوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ءماجىلىستىڭ بيۋرو وتىرىسىندا بۇگىنگى جالپى وتىرىستىڭ كۇن ءتارتىبى ناقتىلانعان ەدى. سوعان وراي دەپۋتاتتارعا «جاساندى ينتەللەكت تۋرالى» زاڭ جوباسىن ىلەسپە تۇزەتۋلەرىمەن ەكىنشى وقىلىمدا قاراۋ ۇسىنىلادى. جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگيالارىن قولدانۋعا ءبىرىڭعاي قۇقىقتىق نەگىز قۇرۋعا باعىتتالعان بۇل قۇجاتتى ءماجىلىس كانيكۋلعا كەتپەي تۇرىپ ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلداعان بولاتىن.

سول كەزدە قۇجاتتى تانىستىرعان دەپۋتات ەكاتەرينا سمىشليايەۆا زاڭ جوباسى جاساندى ينتەللەكت جۇيەلەرى مەن تۇرلەرىنىڭ جۇمىسىنا قانداي جاعدايدا تىيىم سالاتىنىن ايتتى.

- زاڭ جوباسىندا قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. ەندى جاساندى ينتەللەكت جۇيەلەرى تاۋەكەل دەڭگەيىنە قاراي، ەڭ تومەنگىدەن باستاپ ەڭ جوعارىعا دەيىن جىكتەلەدى. جوعارى تاۋەكەل جۇيەلەرى اسا ماڭىزدى اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىم وبەكتىسىنە جاتقىزىلاتىن بولادى. سونىمەن قاتار، زاڭ جوباسى جاساندى ينتەللەكت جۇيەلەرىن كومەكشىلەرگە، جارتىلاي اۆتونومدى جۇيەلەرگە جانە تولىق اۆتونومدى الگوريتمدەرگە بولەدى. سونىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا كەيبىر جۇيەلەردى قولدانۋعا تىيىم سالىنادى، - دەدى ول.

مۇنان بولەك، قۇجات جاساندى ينتەللەكتىنى پايدالانۋدىڭ مىنا تۇرلەرىنە دە تىيىم سالۋدى كوزدەيدى:

ادامداردىڭ سانالى كەلىسىمىنسىز مىنەز- قۇلقىنا اسەر ەتەتىن جاساندى ينتەللەكتىنى قولدانۋعا؛

ادامداردىڭ وسالدىعىن (جاسى، مۇگەدەكتىگى، الەۋمەتتىك جاعدايى) ادەيى پايدالاناتىن جاساندى ينتەللەكتىنى پايدالانۋعا؛

ادامداردى الەۋمەتتىك مىنەز-قۇلقى نەمەسە سيپاتتامالارى بويىنشا باعالاۋعا نەمەسە جىكتەۋگە (الەۋمەتتىك سكورينگ)؛

ادامداردىڭ ەموتسيالارىن ولاردىڭ كەلىسىمىنسىز تالداۋ ءۇشىن جاساندى ينتەللەكتىنى پايدالانۋعا؛

زاڭمەن رۇقسات ەتىلگەن جاعدايلاردان باسقا كەزدە ناقتى ۋاقىت رەجيمىندە قوعامدىق ورىنداردا بەت- الپەتتى تانۋ ءۇشىن جاساندى ينتەللەكتىنى قولدانۋعا؛

زاڭنامادا تىيىم سالىنعان جاساندى ينتەللەكت قىزمەتىنىڭ ناتيجەلەرىن جاساۋعا جانە تاراتۋعا.

وسى جىلدىڭ تامىزىندا جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەستە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ جاساندى ينتەللەكت تۋرالى ءتيىستى زاڭدى قابىلداۋ شۇعىل مىندەت ەكەنىن باسا اتاپ وتكەن بولاتىن.

- ونى ورىنداۋعا ۇكىمەت باسا ءمان بەرۋى كەرەك. قۇجاتتا يننوۆاتسيا، جاۋاپكەرشىلىك، قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى تەڭ دارەجەدە ەسكەرىلۋى كەرەك. سونداي-اق ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن، كاسىپكەرلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ ىسىنە ءمان بەرىلۋى قاجەت. زاڭ جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋعا بوگەت بولماۋعا ءتيىس. ەرەجەنىڭ ءبارى ايقىن ءارى تۇسىنىكتى بولعانى ءجون، ياعني ينۆەستيتسيا تارتۋعا جانە تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋگە بارىنشا قولايلى زاڭ ازىرلەۋ قاجەت، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

سونىمەن قاتار دەپۋتاتتاردىڭ تالقىلاۋىنا قازاقستان مەن ماروككو اراسىنداعى ۇستاپ بەرۋ، سوتتالعان ادامداردى بەرۋ جانە قىلمىستىق ىستەر بويىنشا ءوزارا قۇقىقتىق كومەك تۋرالى 3 كەلىسىم ەنگىزىلدى. كەلىسىمدەر ەكى مەملەكەتتىڭ قۇزىرلى ورگاندارىنىڭ ەكستراديتسيا، سوت ۇكىمدەرىن ورىنداۋ جانە قىلمىستىق ىستەر بويىنشا قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋعا باعىتتالعان.

جالپى وتىرىستا قىلمىستىق جولمەن الىنعان كىرىستەردى زاڭداستىرۋ (جىلىستاتۋ) جانە تەرروريزمدى قارجىلاندىرۋ تاۋەكەلدەرىن باعالاۋ حالىقارالىق ورتالىعىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى زاڭ جوباسى قارالادى. ورتالىق حالىقارالىق اقپاراتتىق جۇيە رەتىندە جۇمىس ىستەيدى، ول ت م د ەلدەرىنىڭ قارجىلىق بارلاۋ بولىمشەلەرىن انىقتالعان قاۋىپ- قاتەرلەرگە ۋاقتىلى ارەكەت ەتۋ ءۇشىن بىرىكتىرەدى. سونداي-اق ەلدەرگە ترانسشەكارالىق تاۋەكەلدەردى تالداۋعا، ستاتيستيكالىق دەرەكتەرمەن الماسۋعا، ولاردى تومەندەتۋ بويىنشا ۇسىنىمدار ازىرلەۋگە جانە ف ا ت ف حالىقارالىق ستاندارتتارىنا سايكەس تاسىلدەردى ۇيلەستىرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ورتالىق قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمگە تمد مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارى 2023 -جىلعى 13-قازاندا بىشكەكتە وتكەن سامميتتە قول قويعان ەدى.

سونداي-اق جالپى وتىرىس بارىسىندا ءماجىلىس كوميتەتتەرى جاڭا زاڭ جوبالارىن جۇمىسقا الادى. ولار: كونستيتۋتسيالىق سوت شەشىمدەرىن ورىنداۋ ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى، قىلمىستىق- پروتسەستىك كودەكس پەن اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق كودەكسىنە تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ، سونداي-اق قازاقستان مەن موڭعوليا ۇكىمەتتەرى اراسىنداعى زەينەتاقى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم.

ايتا كەتەيىك، وتكەن اپتاداعى ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتاتتار ارحيۆ ءىسى ماسەلەلەرىنە قاتىستى تۇزەتۋلەردى ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى. بۇل قۇجات قابىلدانعاننان كەيىن ءبىرتۇتاس ەلەكتروندى ارحيۆ قۇرىلادى، ارحيۆ ماماندارىنىڭ جالاقىسى كوبەيەدى، جەكە دەرەكتەر قورعالادى، مەملەكەت قارجىسىنا جاسالعان تۋىندىلاردى ارحيۆكە تاپسىرۋ مىندەتتەلەدى.

جالپى وتىرىس قورىتىندىسىندا ءماجىلىس دەپۋتاتتارى وزەكتى الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق ماسەلەلەر بويىنشا مەملەكەتتىك ورگاندارعا 9 دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. ماسەلەن، نارتاي سارسەنعاليەۆ فۋتبول كلۋبتارىن جەدەل جەكەشەلەندىرىپ، ولارعا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر تاراپىنان ءبولىنىپ كەلگەن قاراجاتتى جاتتىقتىرۋشىلار جالاقىسىن ۇلعايتۋعا باعىتتاۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.

- مەملەكەت باسشىسى جولداۋىندا: «فۋتبول كلۋبتارىن جەكەشەلەندىرۋگە قاتىستى جۇمىستى تەزدەتۋ كەرەك. مۇنداي قادامسىز قازاقستاندا فۋتبول دامىمايتىنىن الەمدىك تاجىريبەدەن كورىپ وتىرمىز»، - دەدى. راسىندا قازاقستاندىق فۋتبول كلۋبتارى قاقپاعا گول سالۋدان گورى، قازىناعا قول سالۋدى جاقسى مەڭگەرگەن. ال ءبىز ولاردىڭ بيۋدجەتكە تالاسقانداي جاسىل الاڭدا دوپقا تالاسقانىن قالايمىز. سەبەبى قازىرگى ناتيجەلەرى قارىن اشىرادى. الەمدەگى بەلدى دوپ دوداسىنا جولداما العان جالعىز كلۋب قالعاندارىنا قورعان بولا المايدى، - دەدى دەپۋتات.

سەرگەي پونوماريەۆ 2026 -جىلدىڭ شىلدە- تامىز ايلارىنا جوسپارلانعان ءارى 62 ميلليارد تەڭگە قارجى شىعىنداۋ كوزدەلىپ وتىرعان حالىقارالىق «بولاشاق ويىندارىن» كەيىنگە شەگەرۋ قاجەت دەپ سانايدى.

- ءاربىر بولاشاق قازىرگى بەرىك ىرگەتاستىڭ ۇستىنەن سالىنادى. قازىرگى ەكونوميكالىق احۋالدا 2026 -جىلى مۇنداي اۋقىمدى شىعىنداردىڭ ورىندىلىعى كۇمان تۋدىرادى، - دەدى دەدى س. پونوماريەۆ.

جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قاتىگەزدىك ماسەلەسىن كوتەرگەن ەلنۇر بەيسەنبايەۆ بارلىق مەكتەپتە انتيبۋللينگتىك باعدارلاما ەنگىزىپ، پسيحولوگيالىق كومەكتى كۇشەيتۋدى، اگرەسسيانىڭ الدىن الۋدى ۇيرەتۋدى ۇسىندى.

- بالا كامەلەت جاسىنا تولعانشا ونىڭ ءاربىر ءىس-ارەكەتىنە تىكەلەي اتا-اناسى جاۋاپتى دەگەن مىندەتتى زاڭمەن بەكىتۋدى ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگانمەن ويلاستىرۋىمىز قاجەت. بۇل رەتتە، اتا-انالاردىڭ مەكتەپىشىلىك، مەكتەپارالىق ءىس-شارالارعا قاتىسۋىن كۇشەيتكەن ءجون. ويتكەنى ادامدىقتىڭ نەگىزى - وتباسىنداعى تاربيە. تورتىنشىدەن، الەمدەگى الەۋمەتتىك زەرتتەۋلەر بۇگىنگى بالالاردىڭ سمارتفونداردىڭ سالدارىنان پسيحولوگيالىق تۇراقتىلىعى مەن الەۋمەتتىك احۋالى قالىپتى ەمەس ەكەنىن دالەلدەپ وتىر. سوندىقتان الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىندە مەكتەپ قابىرعاسىندا سمارتفونعا شەكتەۋ قويۋ ترەندكە اينالعان. ويتكەنى بۇل پروتسەسس بالالاردىڭ ۇلگەرىمىنىڭ وسۋىنە، دوستىق قارىم-قاتىناسىنىڭ نىعايۋىنا اسەر ەتەدى، - دەدى ول.

اۆتور

مارلان جيەمباي