ءبىرقاتار ۇلتتىق سپورت ءتۇرىن حالىقارالىق دەڭگەيگە كوتەرۋگە بولادى
ورال. KAZINFORM - سوڭعى كەزدە قازاقستاندا ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن دامىتۋعا باسا كوڭىل بولىنە باستاعانى بەلگىلى. وسىعان وراي Kazinform ءتىلشىسى ب ق و دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى باقداۋلەت سابيتوۆكە بىرنەشە ساۋال قويعان ەدى.
-باقداۋلەت مارات ۇلى، قازاقستاندا ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن دامىتۋ ءۇشىن نەىستەۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
- بيىلعى ەڭ باستى جاڭالىق - ەلىمىزدە ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى وليمپيادالىق سپورت تۇرلەرىنىڭ قاتارىنا قوسىلىپ، جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلدى. بۇعان دەيىن ولار بۇقارالىق سپورت دەڭگەيىنەن اسپاعان ەدى. بۇل - ەل سپورتى ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك.
سونداي-اق ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن كەشەندى جارىستار ءساتتى ۇيىمداستىرىلدى. 2024-جىلى استانانى دۇبىرگە بولەگەن دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى، كۇنى كەشە الماتى وبلىسىندا وتكەن رەسپۋبليكالىق «اق ءبيداي» اۋىل سپورتى ويىندارى، الداعى حالىق ويىندارى - مۇنىڭ ءبارى ەلىمىزدە سپورتتى كەڭىنەن دامىتۋ باعىتىنداعى ناقتى قادامدار.
ودان كەيىن ايماقتاردان شىققان ازاماتتار ءتۇرلى سپورت فەدەراتسيالارىنا جەتەكشىلىك ەتىپ قانا قويماي، حالىقارالىق دەڭگەيدەگى سپورت ۇيىمدارىن دا قۇرىپ، ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن جاھاندىق ارەنادا دارىپتەۋگە اتسالىسىپ جاتىر.
-ءسوزىڭىز اۋزىڭىزدا، جۋىردا «اق ءبيداي-2025» اۋىل سپورتى ويىندارىندا ب ق و قۇراماسى العاش رەت ۇزدىك ۇشتىككە ەندى. بۇل تابىسقا قالاي قول جەتكىزىلدى دەپ ويلايسىز؟
- «اق ءبيداي-2025» اۋىل سپورتى ويىندارىنا باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ قۇراماسى العاش رەت جوعارى دايىندىقپەن قاتىسىپ، جۇيەلى جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە جالپىكوماندالىق ەسەپتە قولا جۇلدەگە يە بولدى. مۇنىڭ سىرى نەدە دەسەك، ءبىز جارىس الدىندا بارلىق پروتسەستى سارالاپ، ناقتى تالداۋ جاساپ، قانشا سپورتشى قاتىساتىنىن، قاي سپورت تۇرىنەن كەمشىلىكتەر كەتكەنىن انىقتادىق. سول نەگىزدە وبلىستىق ىرىكتەۋ تۋرنيرلەرىن ءتيىستى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىپ، ءاربىر سپورتشى مەن جاتتىقتىرۋشىعا، جاۋاپتى مەكەمەلەرگە ناقتى تالاپ قويدىق. قاجەتتى جاتتىعۋ جيىندارىن وتكىزىپ، فەدەراتسيالار مەن باسقارما تاراپىنان بۇكىل سۇرانىستى ورىنداپ، ءبىر ماقساتقا جۇمىلا دايىندالدىق.
جارىسقا قاتىساتىن اتتار جەتكىزىلىپ، سپورتشىلار قۇرال-جابدىق، ەكيپيروۆكا مەن ءدارى-دارمەكتەرگە دەيىنگى بۇكىل قاجەتتى زاتتارمەن قامتاماسىز ەتىلدى. بۇل - باسقارما مەن فەدەراتسيالاردىڭ بىرىككەن جۇمىسىنىڭ جەمىسى. ناتيجەسىندە باتىس قازاقستان وبلىسى جالپىكوماندالىق ەسەپتە 3-ورىندى يەلەنىپ، سەنساتسيالىق كورسەتكىشكە قول جەتكىزدى. جەڭىس كەزدەيسوق ەمەس، بۇل - تياناقتى ەڭبەكتىڭ، ۇيىمشىلدىق پەن كاسىبي دايىندىقتىڭ ناتيجەسى.
ءبىز مۇنىمەن توقتامايمىز. الدا جاڭا بەلەستەر مەن بيىك ماقساتتار تۇر. ەندىگى مەجە - العاشقى ەكى كوماندانىڭ ءبىرى اتانۋ نەمەسە چەمپيون بولۋ.
-ۇلتتىق سپورتتىق تۇرلەرىنەن قايسىسىن وليمپيادا باعدارلاماسىنا ەنگىزۋگە بولادى، بۇل باعىتتا نەىستەلۋى كەرەك دەپ سانايسىز؟
- قازىرگى تاڭدا رەسپۋبليكادا رەسمي تۇردە تىركەلگەن 11 ۇلتتىق سپورت ءتۇرى بار. سولاردىڭ ىشىندە، مەنىڭ ويىمشا، 2 نەمەسە 3 ءتۇرىن حالىقارالىق دەڭگەيگە كوتەرۋگە تولىق مۇمكىندىك بار. بۇل سپورت تۇرلەرى - توعىزقۇمالاق، قازاق كۇرەسى جانە جامبى اتۋ. نەلىكتەن بۇل ءۇش سپورت ءتۇرىن اتاپ ءوتتىم؟ سەبەبى، ءارقايسىسىنىڭ ارتىندا حالىقارالىق فەدەراتسيالار بار، ولاردىڭ سانى 40 تان اسادى. بۇل سپورت تۇرلەرى بويىنشا كوپ جۇمىس اتقارىلىپ جاتىر. مىسالى، الەم جانە ازيا چەمپيوناتتارى، ەۋرازيا ويىندارى، ءار ەكى جىلدا وتەتىن كوشپەندىلەر ويىندارى سياقتى حالىقارالىق الاڭداردا توعىزقۇمالاقتان جارىس وتكىزىلىپ كەلەدى. بۇل سپورت ءتۇرىن الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى دامىتۋدا. سونىڭ ارقاسىندا توعىزقۇمالاقتى ازيا ويىندارىنىڭ باعدارلاماسىنا كىرگىزۋ باعىتىندا جۇمىس ءجۇرىپ جاتىر.
جامبى اتۋعا كەلسەك، بۇل سپورت ءتۇرى حالىقارالىق دەڭگەيدە «ات ۇستىندە ساداق اتۋ» دەپ اتالادى جانە ءار ءتۇرلى ەتنوستاردىڭ ۇلتتىق ويىندارى بولىپ ەسەپتەلەدى. وسى سپورت تۇرىندە دە حالىقارالىق فەدەراتسيالار بار: ەۋروپالىق فەدەراتسيا فرانسيادا جانە ازيا فەدەراتسياسى وڭتۇستىك كورەيادا تىركەلگەن، ولار ءوز جۇمىستارىن جاقسى جۇرگىزىپ جاتىر. الدا، 5 جىلدان كەيىن قاتار مەملەكەتىندە وتەتىن ازيا ويىندارىنا جامبى اتۋدى ەنگىزۋدىڭ ىقتيمالدىعى جوعارى.
قازاق كۇرەسى جايلى ايتساق، 2017-جىلى اشحابادتا وتكەن جابىق ازيا ويىندارىندا بۇل سپورت ءتۇرى العاش رەت تانىستىرىلدى. قازاق كۇرەسى دۇنيەجۇزىلىك كۇرەس تۇرلەرى فەدەراتسياسىنىڭ مۇشەسى جانە حالىقارالىق جارىستار ءجيى ءوتىپ جۇرگەن سپورت ءتۇرى ەكەنى ءمالىم. سوندىقتان ونى الەمدىك دەڭگەيدە كەڭىنەن دامىتۋعا بولادى. دەگەنمەن، بۇل جەردە بالامالى سپورت تۇرلەرى، مىسالى، سامبو مەن دزيۋدو بار. ءبىراق ءبىزدىڭ قازاق كۇرەسىمىزدىڭ ەرەكشەلىگى دە جوق ەمەس. مىسالى، سامبودا قىسقا شورتى كيىلسە، دزيۋدودا ۇزىن كيمونومەن كۇرەسەدى، ال قازاق كۇرەسىندە بالۋاندار بەرەنمەن شىعادى. بەرەن بولات پەن بىلعارىدان جاسالعان ساۋىتتى بىلدىرەدى. تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جاعداي، قازاق كۇرەسىنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ ماسەلەسى قازىرگى ۋاقىتتا جيى كوتەرىلە باستادى. بۇل وزگەرىس ۇلتتىق قۇندىلىقتارمەن بايلانىستى جانە حالىقارالىق ارەنادا دامۋدىڭ جولىن اشۋى مۇمكىن. اتاۋىن وزگەرتۋ ارقىلى قازاق كۇرەسىن الەمدىك دەڭگەيدە تانىتۋ مۇمكىندىگى جوعارى ەكەنىنە سەنەمىن.
- ءوزىڭىز اينالىسقان قازاق كۇرەسىنەن جىل سايىن ۇيىمداستىرىلاتىن «قازاقستان بارىسى» جونىندە نەايتار ەدىڭىز؟ باتىس قازاقستان وبلىسىنان جۇلدە الاتىنداي بالۋاننىڭ شىقپاۋى نەلىكتەن؟
- قازاق كۇرەسى مەن «قازاقستان بارىسىنىڭ» دامۋىنا كوپ ادام ارالاسىپ كەلەدى. بۇرىن كەيدە باسەكە دەڭگەيى تومەن، اينالىمدارى دا شەكتەۋلى بولاتىن. ءبىراق قازىر جاعداي وزگەردى دەپ ويلايمىن، سەبەبى ەرلەر اراسىنداعى جارىستار كوبەيدى، جۇلدە قورلارى ارتتى، بۇل «قازاقستان بارىسىندا» تابىسقا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا، ءبىر كەمشىلىك بار. كۇنى بۇگىن «قازاقستان بارىسى» بۇرىنعى ۇلكەن يميدجدىك برەند مارتەبەسىنەن ايىرىلىپ جاتىر. بۇرىن كوپ بالۋاندارىمىز شەبەرلىكپەن، ساپالى كۇرەس كورسەتە الاتىن، سايىسقا دەگەن قىزىعۋشىلىق جوعارى ەدى. ءبىراق قازىر بۇل ازايا باستادى. نەگىزگى سەبەپ - «قازاقستان بارىسىن» بيزنەسكە اينالدىرۋ. مىسالى، جۇلدەگە ۇمىتكەر بالۋاندار جينالىپ، 1--ورىنداردى كەلىسىپ، ءبولىسىپ الادى. بۇل حالىق ءۇشىن قىزىقتى، تارتىستى كۇرەس كورسەتۋگە كەدەرگى كەلتىرەدى. كەلىسىم بويىنشا كۇرەسۋ سپورتتىڭ رۋحىنا ساي ەمەس. سونىڭ سالدارىنان اۋىر سالماقتاعى بالۋاندار اراسىنداعى جارىستار ازايىپ كەتتى دەپ ويلايمىن.
باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ بالۋاندارىنا توقتالساق، قازاق كۇرەسى قاۋىمداستىعىمەن بىرلەسىپ ەڭبەكتەنىپ جاتىرمىز، وڭ ناتيجە كورسەتۋ ءۇشىن بارىنشا كۇش سالامىز.
ەسكە سالا كەتەيىك، بۇدان بۇرىن «اق ءبيداي» اۋىل سپورتى ويىندارىندا بقو قۇراماسىنىڭ العاش رەت ۇزدىك ۇشتىككە ىلىككەنىن جازعان ەدىك.
