ءاربىر قىز بالاسى وقۋى ءتيىس كىتاپتار

استانا. قازاقپارات - ەشكىم دە يدەال ايەل بولىپ تۋىلمايدى، ءمىنسىز ادام جۇرە قالىپتاسادى. وعان سەبەپ بولاتىن ومىرلىك تاجىريبە مەن دانالىق تولى كىتاپتار. سولاي، كىتاپ - تاربيەلەۋشى... وسى ورايدا وقىرماندارىمىزدىڭ سۇراۋى بويىنشا، ءاربىر ايەل بالاسى وقۋعا ءتيىس كىتاپتار ءتىزىمىن ۇسىنباقپىز.

تىزىمگە الەم مويىنداعان، ميلليونداعان ايەلدىڭ كوڭىلىنەن شىققان بەستسەللەرلەر مەن رەداكسيا ۇسىنعان انا تىلىمىزدەگى كىتاپتار ەنىپ وتىر.

سونىمەن، ەگەر كىتاپ وقۋدى جانىڭىز سۇيەتىن بولسا، ءاردايىم اقىلىڭىزعا ازىق ىزدەۋ ماقساتىندا ادەبي كىتاپتار ىزدەپ جۇرەتىن بولساڭىز، تومەندەگى كىتاپتاردى تاۋىپ الىڭىز. ۇسىنىلعان شىعارمالار زاماناۋي ايەلگە قاتىستى قارىم-قاتىناس، الەۋمەتتىك جەتىستىك، ءوزىن-ءوزى دامىتۋ، ءوزىن جانە ەر ازاماتتى ءتۇسىنۋ، باقىتقا جەتۋ، بالا تاربيەسى، ستيل، ەتيكەت ماسەلەلەرىن قامتيدى.

1. «ماحاببات، قىزىق مول جىلدار». ءا. نۇرشايىقوۆ. ماحابباتتىڭ تۇمارىنا اينالعان ءتول تۋىندى ءارقاشان وقىرمان قاۋىمنىڭ ىستىق ىقىلاس-ءىلتيپاتىنا يە بولىپ كەلەدى. شىنايى سەزىم مەن زۇلىم كۇشتىڭ ومىردەگى ارپالىسىنا نەگىزدەلگەن.

باستى كەيىپكەر مەڭتايدىڭ بويىنان قازاق قىزىنا ءتان قىلىق پەن مىنەزدى كورەسىز، ۇيرەنەسىز. «اپامنىڭ ايتقاندارىن» مىندەتتى تۇردە جازىپ، جاتتاپ الۋىڭىز كەرەك. سونداي-اق، اۆتوردىڭ جارىنا ارناپ جازعان «ماڭگىلىك ماحاببات جىرى» كىتابى دا يدەال ايەلدىڭ بەينەسىن كورسەتە الادى.

2. «ماحاببات جىرى». ءا. تارازي. جۇرەكتى ىزگىلىككە بولەپ، تىلەكتى ەگىز ارنادان ىزدەۋگە قول ۇشىن بەرەتىن شىعارمانىڭ جۇرەككە قوسىمشا كۇش سىيلار قاسيەتى بار. ايەل بالاسىنىڭ ارتىق ءجۇرىسى مەن قاسيەت-قادىرىن تارازىعا سالىپ سۋرەتتەيتىن جازۋشىنىڭ وي ۇشقىرلىعى ءتانتى قىلادى. جاقسىدان ۇيرەنىپ، جاماننان جيرەنۋدى ۇمىتپاساڭىز بولعانى.

3. ف. وڭعارسىنوۆانىڭ «داۋا»، «جۇرەك كۇندەلىگى»، «شاشى اعارعان قىز»، ك. احمەتوۆانىڭ «كۇن شىققاندا كۇلىپ ويان»، «جاپىراق - جازدىڭ جۇرەگى» اتتى جىر جيناقتارى دا ايەل دۇنيەسىنىڭ جان ايقايىن پاش ەتەدى. اقىنمەن بىرگە سىرلاساسىز، مۇڭداساسىز...

4. «انا باقىتى نەمەسە جۇكتى ايەلگە ارنالعان كۇندەلىك». ج. كوبەكباي. انا بولۋ - ايەل بالاسىنا بەرىلگەن ۇلكەن باقىت. جۇكتىلىك كەزىندە وسى باقىتتى سەزىنۋمەن قاتار، بولاشاق انانىڭ بويىندا ۇرەي، كوپتەگەن ساۋال پايدا بولادى. مىنە، وسى كەزدە قانشاما كەلىنشەك كىتاپ ىزدەپ، عالامتوردى شارلاپ كەتەدى. جانە ىلعي دا قازاق تىلىندە قاجەتتى كىتاپتاردىڭ جوق ەكەندىگىن ايتىپ قىنجىلادى. مۇنىڭ ءبارى دە ارتتا قالدى.

زامانداسىمىز ج. كوبەكباي جۇكتىلىك پەن بوسانۋ تۋرالى قازاق تىلىندەگى تۇڭعىش كىتاپتى جازىپ شىقتى. كىتاپ ءاربىر ادامعا تۇسىنىكتى، مەديسينالىق تەرميندەر بارىنشا از قولدانىلعان. كىتاپ ءتورت بولىمنەن تۇرادى. «مەن بولاشاق» انامىن!» اتتى ءبىرىنشى بولىمدە ءسابيدىڭ قۇرساقتاعى دامۋى مەن 40 اپتا كولەمىندەگى انا اعزاسىنداعى وزگەرىس تولىق جازىلعان. بوسانار الدىنداعى دۇرىس تىنىستانۋ، تاماقتانۋ، اۋرۋلاردى ازايتۋ ادىستەرى كىتاپتىڭ «بوسانۋدىڭ بابىن ءبىل!» اتتى ەكىنشى بولىمىندە جازىلعان.

ەگىز قىزدىڭ اناسى ج.كوبەكباي جۇكتىلىك كەزىندە ءوز باسىنان كەشكەندەرىن «ەرەكشە جۇكتىلىك نەمەسە مەنىڭ كۇندەلىگىمنەن...» اتتى ءۇشىنشى بولىمگە ورنالاستىرعان. كىتاپتىڭ قورىتىندى ءتورتىنشى ءبولىمى قازاقتىڭ انا مەن بالاعا قاتىستى ىرىم-تىيىمدارىنا، ءتۇرلى ەتنوگرافيالىق تۇسىنىكتەرگە ارنالعان.

5. «ۇلپان». ع. مۇسىرەپوۆ. تۋىندىدا قاراپايىم قازاق قىزىنىڭ ەل اناسىنا اينالۋىنا دەيىنگى وقيعالار باياندالادى. قازاق اۋىلىنىڭ ءجۇز جىلدىق تۇرمىسى، ادەت-عۇرپى، بارىمتا، قالىڭمال بەرىپ، قىز ايتتىرۋ، باي مەن كەدەي اراسىنداعى، ەل اراسىنداعى جەر داۋى، جەسىر داۋى ماسەلەسى دە قالىس قالماعان.

ءاربىر ادام كىتاپتى وقىپ شىققاننان كەيىن قازاق بولىپ تۋىلعاندىعىن ماقتان تۇتىپ، ومىرلىك ماقساتىن ايقىنداي الادى دەپ ويلايمىز. ەر ازاماتتى قادىرلەۋدى، اتا-اناعا، ەل-جۇرتقا قامقور بولۋدى ۇيرەنە الاسىز. تىزىمىڭىزگە ج. ايماۋىتوۆتىڭ «اقبىلەك» رومانىن ءتۇرتىپ الساڭىز دا ارتىق ەمەس.

6. «اينالايىندارىم مەنىڭ». د. ماتاي قىزى. جاس ۇرپاققا ارناپ ۇلتتىق سالت-سانانى، ءداستۇرىمىزدى، ادەت-عۇرپىمىزدى ءومىرباياندىق دەرەكتەرمەن بايلانىستىرا وتىرىپ وسيەت ەتىپ جازعان ءدىلدا ماتاي قىزى تاسماعامبەت كەلىنىنىڭ بۇدان بۇرىن جارىق كورگەن «تاربيە تۋرالى تولعانىس» اتتى كىتابى وقىرمانداردىڭ ىستىق ىقىلاسىنا، ۇلكەن قۇرمەتىنە بولەنگەن.

سول قالىڭ وقىرماننىڭ وتىنىشىنە وراي، تۋعان تاريحىمىز، ساياسي-الەۋمەتتىك تىڭ كوزقاراستار، الۋان ءتۇرلى ومىرلىك مىسالدارمەن تولىقتىرىلىپ، قايتادان جازىلعان بۇل جيناق تا سىزدەردىڭ سىرلاس دوستارىڭىزعا اينالار دەگەن سەنىمدەمىز.

7. «بابالار اماناتى». ز. احمەتوۆا. كەزىندە «شۋاقتى كۇندەرىمەن» وقىرمان جۇرەگىنەن ورىن العان زەينەپ احمەتوۆانىڭ «بابالار اماناتى» اتتى كىتابى قازاق كەلىندەرىنىڭ ءتولقۇجاتى بولۋ كەرەك سەكىلدى.

حالقىمىزدىڭ قاهارمان ۇلى باۋىرجان مومىش ۇلىنىڭ كەلىنى، باتىر اتامىزداي تەكتىنىڭ تۇياعى، اسىلدىڭ سىنىعى - جازۋشى باقىتجان مومىش ۇلىنىڭ جان جارى زەينەپ اپا بۇل كىتاپتى ۇزاق جىلدار جۇرگىزگەن كۇندەلىگىنىڭ نەگىزىندە جازعان.

مۇنداعى باستى اڭگىمە ارقاۋى باتىر اتامىزدىڭ بايانداۋىندا ۇسىنىلادى. اۆتور وسىدان وتىز-قىرىق جىل بۇرىنعى وقيعالاردى كۇنى كەشە عانا وتكەندەي، تاپ قازىر عانا بولعانداي كوز الدىڭىزعا كەلتىرىپ، سونداعى مومىش ۇلى شاڭىراعىندا ايتىلعان اڭگىمە، شەرتىلگەن سىردى شەشەن تىلمەن باياندايدى.

الەمدىك بەستسەللەرلەردىڭ ءتىزىمى:

8. «يدەال گاردەروبتاعى 100 زات». ن. گارسيا. امەريكالىق بەدەلدى سان ساراپشىسى، "Marie Claire" باسىلىمىنىڭ فەشن-ديرەكتورى نينا گارسيانىڭ ايتۋىنشا، ءمىنسىز گاردەروب - ءاردايىم ماڭىزدىلىعىن جوعالتپايتىن 100 زاتتى اۋىستىرىپ تۇرعاندا عانا پايدا بولادى. بۇل تىزىمگە كيىم-كەشەك عانا ەمەس، اكسەسسۋارلار، اشەكەي بۇيىمدار، اياق كيىم، كوسمەتيكا، ءيىسسۋ دا كىرگەن. سونداي-اق، زاماناۋي بويجەتكەنگە ارنالعان پسيحولوگيالىق كەڭەستەر دە ەنگىزىلگەن.

9. «ارەكەت ەت! ساتتىلىكتىڭ 10 پارىزى». ي. پينتوسەۆيچ. ارامىزدا اقىل-سانا، تانىم-تۇسىنىك جاعىنان قاتارلاستارىنان الدەقايدا قالىپ قويعان نازىك جاندىلارىمىز كوپ. كىتاپ وسى قاتارداعىلارعا ارنالعان. اۆتور پسيحولوگيا، مەنەدجمەنت، تۇلعالىق وسۋگە قاتىستى سوڭعى جاڭالىقتاردى تالداپ جازادى. جانە ارەكەت ەتۋ باعدارلاماسىن قوسا ۇسىنادى. ونىڭ ايتۋىنشا، ادام كەم دەگەندە كۇنىنە 30 مينۋتىن ءوزىن دامىتۋعا ارناۋى كەرەك.

10. «وڭاي ءومىر ءسۇر!». ە. مەتيۋز. اۋستراليالىق پسيحولوگ، سۋرەتشى ەندريۋ مەتيۋدىڭ بەستسەللەرى ناشار كوڭىل-كۇيگە تاپتىرماس ءدارى عانا ەمەس ماحابباتتا، دوستىقتا، مانساپتا، بىلىمدە ساتتىلىككە جەتۋ جولىنداعى عاجايىپ موتيۆاتور بولا الادى. قىسقا دا نۇسقا كەڭەستەر ومىردە شىنايى بولعان وقيعالار ارقىلى دالەلدەنەدى. وقىپ وتىرىپ، «ءومىر دەگەن قانداي كەرەمەت!» دەپ ايتاتىن بولاسىز.

11. «بالالاردىڭ تىڭداۋى ءۇشىن قالاي سويلەيمىن جانە بالا سويلەۋ ءۇشىن قالاي تىڭدايمىن». ا فابەر جانە ەلەين مازليش. الەمدەگى ەڭ ۇزدىك دەپ تانىلعان بالامەن قارىم-قاتىناس جاساۋدىڭ ماماندارى وسىنداي كىتاپتى ۇسىنادى. ولاردىڭ ادىستەرى ۇيدەگى «بۋىن قاقتىعىسىن» توقتاتىپ، بالانىڭ ارەكەتىن، سەزىمىن، ويىن تۇسىنۋگە كومەكتەسەدى. جيعان ءبىلىمىڭىز ارقىلى ءسابيدىڭ نەگاتيۆتى ەموسيالارىن جەڭىپ، بالانى رەنجىتپەستەن ءوز اشۋىڭىزدى شىرعارۋعا داعدىلاناسىز، ونى دۇرىس جازالاۋدى ۇيرەنەسىز.

12. «ناعىز حانىم. ادەمى ءۇن مەن ستيلدىڭ ەرەجەلەرى». ە. ۆوس. ءمىنسىز مىنەز-قۇلىق كەز كەلگەن ايەل بالاسىن تارتىمدى، اقىلدى ەتىپ كورسەتەدى. زاماناۋي ەتيكەتتىڭ ۇزدىك مامانى ناعىز حانىمعا لايىقتى كيىمدى، شاش ۇلگىسىن، اكسەسسۋارلاردى تاڭداۋعا كومەكتەسىپ، كەز كەلگەن ورتادا ءوزىڭىزدى سەنىمدى ۇستاۋعا تاربيەلەيدى.

13. «دەنە قوزعالىسىنىڭ جاڭا ءتىلى». اللان جانە باربارا پيز. ءاربىر ادامدى كىتاپ سەكىلدى وقۋعا بولاتىنىن بىلەسىز بە؟ وقىڭىز دا، مىنەزىنە بايلانىستى دۇرىس قارىم-قاتىناستار جاساۋدى، ايلا-ارەكەتتەردى ورنىمەن قولدانۋدى، قاتەلىكسىز شەشىم قابىلداۋدى ۇيرەنىپ، ساتتىلىككە ۇمتىلىڭىز. بۇل - بارلىق دەنە قوزعالىسىنىڭ ءمانىن تۇسىندىرەتىن، سول ارقىلى ادامنىڭ سەزىمى مەن ويىن وقۋعا داعدىلاندىراتىن الەمدەگى ەڭ تانىمال، ەڭ بەدەلدى وقۋلىق.

14. «ەركەك سەكىلدى ويلا، ايەل سەكىلدى ارەكەت ەت». س. حارۆي. تانىمال امەريكاندىق راديوجۇرگىزۋشى بىلەكتىلەر قاۋىمىنىڭ بار قۇپياسىن پاش ەتەدى. ول قىز-كەلىنشەكتەردىڭ سانسىز سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرۋ ارقىلى تۇتاس ءبىر كىتاپ جازىپ شىققان. تۋىندىدا ەر ازاماتتاردىڭ ايەلمەن قارىم-قاتىناستاعى ەرەجەلەرى، ويى، ۇستاناتىن قاعيدالارى ايتىلادى.

دايىنداعان: ايگەرىم سماتۋللايەۆا

massaget.kz