عالىمدار ۇيقىنىڭ قانباۋى ميعا قالاي اسەر ەتەتىنىن ءتۇسىندىردى
استانا. قازاقپارات - ماسساچۋسەتس تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى ۇيقىسىزدىقتىڭ مي جۇمىسىنا اسەرىن جاڭا دەڭگەيدە اشىپ كورسەتتى. Nature Communications جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋ ناتيجەسىنە سايكەس، ۇيقى قانباعان كەزدە مي قىسقا ۋاقىتقا «ءوزىن-ءوزى تازالاۋ» رەجيمىنە اۋىسادى، بۇل كەزدە ادامنىڭ نازارى مەن كونسەنتراتسياسى تومەندەيدى، دەپ حابارلايدى turkystan.kz.
زەرتتەۋ بارىسىندا 26 ەرىكتى ەكى جاعدايدا تەكسەرىلگەن: تولىققاندى ۇيقىدان كەيىن جانە ءبىر ءتۇن ۇيىقتاماي وتكىزگەن سوڭ. ولاردىڭ مي بەلسەندىلىگى ەلەكتروەنتسەفالوگرافيا مەن فۋنكتسيونالدى مرت ارقىلى باقىلانعان. سونىمەن قاتار قاتىسۋشىلاردىڭ تىنىس الۋى، جۇرەك سوعىسى جانە قاراشىعىنىڭ (كوزدىڭ) ديامەترى ولشەنىپ وتىرعان.
ناتيجەسىندە عالىمدار نازاردىڭ قىسقا ۋاقىتقا «ءوشۋ» ساتتەرىندە ميدان جۇلىن سۇيىقتىعىنىڭ تولقىنى كەتىپ، كەيىن قايتا ورالاتىنىن بايقاعان. ادەتتە مۇنداي پروتسەستەر ۇيقى كەزىندە جۇرەدى جانە مي كۇن بويى جينالعان مەتابوليكالىق قالدىقتاردان وسىلاي تازارادى. ءبىراق ۇيقى جەتىسپەگەن كەزدە مي بۇل پروتسەستى وياۋ كۇيدە ىسكە قوسۋعا ءماجبۇر بولادى، ونىڭ سالدارى نازاردىڭ ۋاقىتشا جوعالۋى مەن ويدىڭ شاشىراۋىنا اكەلەدى.
بۇل ساتتەردە ادامنىڭ تىنىسى مەن جۇرەك سوعىسى باياۋلاپ، قاراشىقتار كىشىرەيەدى، مي مەن دەنە قىسقا ۋاقىتقا «ۇيقىعا ۇقساس» كۇيگە وتەدى. عالىمدار مۇنى نازار، قان اينالىم جانە جۇلىن سۇيىقتىعىنىڭ قوزعالىسىن ءبىر جۇيەمەن رەتتەيتىن ورتاق نەيروندىق كونتۋرمەن بايلانىستىرادى.
مامانداردىڭ پىكىرىنشە، بۇل كونتۋردىڭ نەگىزگى بولىگى، نورادرەنەرگيالىق جۇيە. ول مي بەلسەندىلىگىن، نازار مەن فيزيولوگيالىق كورسەتكىشتەردى نورادرەنالين ارقىلى رەتتەيدى.
زەرتتەۋ ناتيجەسى ۇيقىنىڭ ماڭىزىن تاعى ءبىر دالەلدەدى: مي ۇيقى جەتىسپەگەن جاعدايدا ءوزىن قورعاۋ ءۇشىن «اۆتوماتتى تازالاۋ» رەجيمىن قوسادى، ءبىراق بۇل قىسقا مەرزىمدى زەيىننىڭ جوعالۋىنا جانە كوگنيتيۆتى شارشاۋعا اكەلەدى.
