عالىمدار قارتايۋدى تەجەيتىن سۋسىن ءتۇرىن اتادى

استانا. قازاقپارات - كىم قارتايعىسى كەلەدى دەيسىز؟ جاپون عالىمدارى ادامنىڭ مەيلىنشە ۇزاعىراق جاس بولىپ قالۋ دەگەن ارمانىنا جاقىنداتاتىن قاراپايىم ءارى ءتيىمدى جولدى تاپقانداي.

سوڭعى زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، ايران سەكىلدى قىشقىل ءسۇت ونىمدەرىن تۇراقتى تۇتىنۋ قارتايۋ بەلگىلەرىنىڭ الدىن الۋعا، ءتىپتى كەيبىرىن باسەڭدەتۋگە كومەكتەسۋى مۇمكىن، دەپ حابارلايدى El.kz ينتەرنەت پورتالى.
ادام اعزاسى شامامەن 25 جاستان باستاپ بىرتىندەپ قارتايا باستايدى. كوللاگەن مەن ەلاستيننىڭ ءتۇزىلۋى ازايادى، سۇيەك تىندەرىنىڭ تىعىزدىعى تومەندەيدى، زات الماسۋ باياۋلايدى، يممۋندىق جۇيەنىڭ جۇمىسى السىرەيدى. يممۋندىق جاسۋشالار باياۋ ءبولىنىپ، سونىڭ سالدارىنان اعزادا سوزىلمالى ءالسىز قابىنۋ ۇدەرىسى قالىپتاسادى. بۇل ءوز كەزەگىندە كوپتەگەن جاسقا بايلانىستى اۋرۋلاردىڭ دامۋىنا جول اشادى.
عالىمدار ءسۇت قىشقىلدى باكتەريالاردىڭ (LAB) ميكروبتارعا قارسى، قابىنۋعا قارسى، ءتىپتى ىسىككە قارسى قاسيەتتەرى بار ەكەنىن بۇرىننان ايتىپ كەلەدى. الايدا ولاردىڭ ناقتى قالاي اسەر ەتەتىنى ۇزاق ۋاقىت بويى بەلگىسىز بولىپ كەلدى.
زەرتتەۋ قالاي جۇرگىزىلدى؟
بۇل سۇراققا جاۋاپ ىزدەگەن سينسيۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى سەگىز اپتا بويى ەگدە جاستاعى تىشقانداردىڭ ءبىر توبىنا Lentilactobacillus kefiri YRC2606 دەپ اتالاتىن، جىلۋمەن وڭدەلىپ، بەلسەندىلىگى تومەندەتىلگەن ءسۇت قىشقىلدى باكتەريا شتاممىن بەرىپ وتىرعان. كەيىن باقىلاۋ توبى ولاردىڭ يممۋندىق جۇيەسىنىڭ جاعدايىن سالىستىردى.
زەرتتەۋ ناتيجەسىندە YRC2606 العان تىشقانداردا تيمۋس پەن باۋىر سەكىلدى ماڭىزدى اعزالارداعى جاسقا بايلانىستى وزگەرىستەر ازايعانى، سونداي-اق جاسۋشالاردىڭ ءبولىنۋىن تەجەيتىن p16 جانە p21 اقۋىزدارىنىڭ بەلسەندىلىگى تومەندەگەنى انىقتالدى. ال ءدال وسى اقۋىزدار تىندەردىڭ قارتايۋىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى سانالادى.
وسى دەرەكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، زەرتتەۋ اۆتورلارى ايران مەن باسقا دا قىشقىل ءسۇت ونىمدەرى اعزانىڭ نەگىزگى فيزيولوگيالىق قىزمەتتەرىن ساقتاۋعا جانە بيولوگيالىق قارتايۋ ۇدەرىسىن باياۋلاتۋعا كومەكتەسۋى مۇمكىن دەگەن قورىتىندىعا كەلدى.
YRC2606 شتاممى جاسقا بايلانىستى اۋرۋلاردى ەمدەۋدە پايدالى بولۋى مۇمكىن. ونى ەگدە جاستاعى ادامداردىڭ يممۋنيتەتىن قولداۋعا ارنالعان فۋنكتسيونالدى تاعامدار مەن بيولوگيالىق قوسپالاردىڭ قۇرامىنا ەنگىزۋگە بولادى، - دەيدى زەرتتەۋدىڭ جەتەكشى اۆتورى، سينسيۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بيولوگيا جانە اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىمدارى فاكۋلتەتىنىڭ اسپيرانتى حيروكا ساساحارا.
بۇعان قوسا، كەفيردى تۇراقتى ءىشۋ اس قورىتۋ جۇيەسىنە دە، جۇرەك ساۋلىعىنا دا وڭ اسەر ەتەدى. دەگەنمەن مولشەردەن تىس تۇتىنۋعا بولمايدى: پروبيوتيكتەردىڭ كوپتىگى ءىشتىڭ كەبۋى سەكىلدى جاعىمسىز اسەرلەرگە اكەلۋى مۇمكىن. ەڭ قولايلى مولشەر - كۇنىنە 400 م ل- دەن، ياعني ەكى ستاقاننان اسىرماۋ.