بيىل باسپانالى بولۋدىڭ قانداي جولدارى بار
استانا. KAZINFORM - ءۇي الۋ، باسپانالى بولۋ - قاي كەزدە دە وزەكتى تاقىرىپ. قانداي ءتيىمدى باعدارلاما بار؟ قاراجاتتى قالاي جيناۋ كەرەك؟ Kazinform تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناقتارى جۇيەسىن جۇزەگە اسىراتىن، مامانداندىرىلعان وتباسى بانكىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى ۇسىنعان دەرەكتەرگە سۇيەنە وتىرىپ، بيىل قالاي باسپانا الۋعا بولاتىنىن انىقتاپ كوردى.

«ناۋرىز» باعدارلاماسى
2025 - جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا «ناۋرىز» باعدارلاماسىنىڭ ەكىنشى كەزەڭى ىسكە قوسىلادى. ناقتى ۋاقىتى ءالى بەلگىسىز، ءبىراق ناۋرىز ايىندا باستالۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار.
باعدارلامانىڭ شارتى وزگەرەدى. ەندى دەپوزيتتەگى جيناقتالعان قاراجاتتىڭ ەڭ تومەنگى سوماسى كەمىندە 2 ميلليون تەڭگە بولۋى كەرەك. ءبىراق سالىم مەرزىمى ەسەپتەلمەيدى. مىسالى، باعدارلاماعا ءوتىنىم بەرەردىڭ الدىندا عانا اشىلىپ، ءتيىستى سۋمما سالىنعان بولسا دا، ول ادام قاتىسا الادى.
بۇل وزگەرىس باعدارلاماعا قاتىسۋعا نيەتتىلەردىڭ كوپ بولۋىنا بايلانىستى ەنگىزىلدى جانە قاتىسۋشىلار اراسىندا ءادىل ىرىكتەۋ جاساۋعا باعىتتالعان. ياعني تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋعا شىنايى ماقسات قويعان جانە ەڭ تومەنگى باستاپقى جارنانى جيناۋعا قاۋقارى بار سالىمشىلارعا كوبىرەك مۇمكىندىك بەرىلەدى.
ودان بولەك العاشقى جارناعا قاتىستى دا وزگەرىس ەنگىزىلەدى. ەندى تازا ارلەۋدەگى تۇرعىن ءۇيدى تاڭداعان ادام قارىز سوماسىنىڭ %10 مولشەرىندە، ءبىراق كەمىندە 2 ميلليون تەڭگە باستاپقى جارنا تولەۋى كەرەك. بۇل وزگەرىس قۇرىلىس كومپانيالارىن تازا ارلەۋدەگى تۇرعىن ۇيلەردىڭ سانىن ارتتىرۋعا ىنتالاندىرادى.
ال ارلەنبەگەن باستاپقى تۇرعىن ۇيلەردى الۋ ءۇشىن بۇرىنعىشا %20 مولشەرىندە العاشقى جارنا سالۋ كەرەك.
ايتا كەتەرلىك جايت، بيىل «وتاۋ» جانە «ناۋرىز» باعدارلامالارىنىڭ شارتتارىن ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. ەندى 2 باعدارلامانىڭ شارتتارى بىردەي:
باستاپقى جارنا - %20 باستاپ (ارلەنگەن ۇيگە %10)؛
تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك وسال ساناتتارى ءۇشىن كرەديت بويىنشا مولشەرلەمە - %7 (ج ت س م %7,1-دان %9,6 عا دەيىن)؛
ازاماتتاردىڭ بارلىق ساناتتارى ءۇشىن كرەديت بويىنشا مولشەرلەمە - %9 (ج ت س م %9,4 دان %13 عا دەيىن).
شارتتارىنىڭ تەڭەستىرىلۋىنە قاراپ ەندىگى جەردە ەكى باعدارلاما بىرىكتىرىلۋى مۇمكىن دەپ بولجاۋعا بولادى، ءبىراق ازىرشە ول جايلى رەسمي اقپارات جوق.
2024 -جىلى «وتاۋ» جانە «ناۋرىز» باعدارلامالارى ارقىلى 10000 قازاقستاندىق باسپانالى بولدى.
ەسكە سالساق، بىلتىر جىل سوڭىندا «وتباسى بانك» ا ق باسقارما ءتورايىمى ءلاززات يبراگيموۆا «ناۋرىز» باعدارلاماسىنا 2025 -جىلى 300 ميلليارد تەڭگە ءبولۋ جوسپارلانعانىن ايتقان بولاتىن. الايدا جىل باسىنان بەرى بانك بۇل ساندى ناقتىلايتىن مالىمەت تاراتپادى. ونىڭ ۇستىنە جۇمىسشىلارعا ارنالعان جاڭا «ناۋرىز جۇمىسكەر» باعدارلاماسى وسى «ناۋرىز» باعدارلاماسىنىڭ ءبىر بولىگى بولماق. ياعني «ناۋرىز» باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى قارجىسىنىڭ ءبىر بولىگى جۇمىسشى مامانداردىڭ تۇرعىن ءۇي يپوتەكاسىنا باعىتتالادى.

«ناۋرىز جۇمىسكەر» جاڭا باعدارلاماسى
وتباسى بانك تەحنيكالىق ماماندارعا ارنالعان «ناۋرىز جۇمىسكەر» جاڭا تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسىن ىسكە قوستى. باعدارلاما ونەركاسىپ، ەنەرگەتيكا، كولىك، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە سۋ رەسۋرستارى سالالارى قىزمەتكەرلەرىن قامتيدى.
بيىل باعدارلاما اياسىندا جۇمىسشى ماماندىقتار وكىلدەرىنە 72 ميلليارد تەڭگە كولەمىندە 2440 نەسيە بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
وتىنىمدەردى قابىلداۋ 2025 -جىلدىڭ 17-ناۋرىزىنا جوسپارلانعان.
باعدارلاما بويىنشا نەسيە ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك وسال ساناتتارى ءۇشىن %7 (ج ت س م %7,1- دان %9,6 عا دەيىن) جانە قالعان بارلىق ساناتتار ءۇشىن %9 د ى ق (ج ت س م %9,4- دان %13 عا دەيىن) مولشەرلەمەمەن بەرىلەدى.
باستاپقى جارنا - تازا ارلەۋدەگى باستاپقى تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ ءۇشىن %10 دان، ارلەنبەگەن باستاپقى تۇرعىن ءۇيدى جانە قايتالاما نارىقتاعى تۇرعىن ءۇيدى ساتىپ الۋ ءۇشىن %20 دان باستالادى.
نەسيەنىڭ ەڭ جوعارى سوماسى وبلىستار ءۇشىن 30 ميلليون تەڭگە، استانا مەن الماتى قالالارى ءۇشىن 36 ميلليون تەڭگە.
بۇل تىكەلەي پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ تاپسىرماسىمەن قوسىلعان باعدارلاما دەۋگە بولادى. 8-قاڭتاردا ۇكىمەت باسشىسى جۇمىسشى كادرلارعا ارنالعان يپوتەكالىق باعدارلامانى ىسكە قوسۋدى تاپسىرعان بولاتىن.
«ۇماي» جانە «جاسىل يپوتەكا» باعدارلامالارى
2025 -جىلى وتباسى بانك «ۇماي» جانە «جاسىل يپوتەكا» باعدارلامالارىن ىسكە قوسۋدى جوسپارلاپ وتىر. ءبىراق ناقتى قاي كەزدە قوسىلاتىنى، قانشا قارجىعا نەسيەلەۋ جۇرگىزىلەتىنى ازىرگە بەلگىسىز.
بۇل باعدارلامالارعا قاتىسۋ ءۇشىن %20 دان باستالاتىن ەڭ تومەنگى باستاپقى جارنا بولۋى كەرەك.
سونداي-اق وسى باعدارلامالار بويىنشا زاەمنىڭ ەڭ كوپ سوماسى 50 ميلليون تەڭگەگە تەڭ.
نەسيەنى ءۇي ساتىپ الۋعا نەمەسە جوندەۋگە الۋعا بولادى. تۇرعىن ءۇيدىڭ بولۋ-بولماۋىنا ەشقانداي شەكتەۋلەر بولمايدى.
«ۇماي» - تابىسى جوعارى ايەل ادامدارعا ارنالعان باعدارلاما. ول ەكىنشى نەمەسە ءۇشىنشى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ونىڭ شارتتارى ءتيىمدى بولۋىنا (باستاپقى جارنا - %15) بايلانىستى ۇلكەن سۇرانىسقا يە. مىسالى، بىلتىر مامىر ايىندا وسى باعدارلاما بويىنشا ءوتىنىم قابىلداۋ باستالىپ، جارتى كۇنگە جەتپەي قارجىسى تاۋسىلىپ قالعان بولاتىن.
جاسىل يپوتەكا - بۇل «جاسىل ستاندارتقا» سايكەس كەلەتىن نىساننان تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا بەرىلەتىن بانك زاەمى. ياعني نىساننىڭ ۇلتتىق «ءومىر» ستاندارتى، رەسەيلىك مەملەكەتتىك ستاندارتى جانە حالىقارالىق BREAM نەمەسە LEED ستاندارتتارىنا سايكەستىك سەرتيفيكاتى بولۋى كەرەك.
نەسيە 6 ايدان 25 جىلعا دەيىن بەرىلەدى. العاشقى جارنا - شارتتىق سومانىڭ %20 ىنان %50 ىنا دەيىن.

مەملەكەتتىك باعدارلامالار
وتباسى بانك مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى دا ىسكە اسىرادى. ياعني جەرگىلىكتى اكىمدىكتەردە تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان ادامدارعا باسپانا الۋ ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرەدى.
ول ءۇشىن سول ەلدى مەكەندە اكىمدىكتىڭ تاپسىرىسىمەن سالىنعان الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلۋى كەرەك. وسىدان كەيىن جوعارىدا اتالعان ساناتتاعى ادامدار BaSpana Market پورتالى ارقىلى ءوتىنىم بەرەدى.
2024 -جىلى تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋدىڭ 2023- 2029 -جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسى شەڭبەرىندە تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان وسىنداي 7860 ادام ءۇيلى بولدى.
ولاردىڭ بارلىعى %2 (ج ت س م %2,0 دان %2,1 عا دەيىن) جانە %5 (ج ت س م %5,2 دان %5,8 عا دەيىن) مولشەرلەمەمەن جەڭىلدەتىلگەن زاەم الدى.
جاستارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاما
ىشكى كوشى- قوندى ازايتۋ ءۇشىن قالالار مەن وبلىستاردىڭ اكىمدىكتەرىمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرىلاتىن جاستارعا ارنالعان ارنايى تۇرعىن ءۇي باعدارلامالارى بار.
مىسالى، «ەلوردا جاستارى» باعدارلاماسىنا بىلتىر 1 ميلليارد 350 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. بۇل جاس مۇعالىمدەرگە، دارىگەرلەرگە، جۋرناليستەرگە، مادەنيەت، سپورت قىزمەتكەرلەرىنە، ج و و وقىتۋشىلارى مەن عىلىمي قىزمەتكەرلەرىنە، الەۋمەتتىك سالا وكىلدەرىنە، كوممۋنالدىق كاسىپورىنداردىڭ، پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ، ت ج د قىزمەتكەرلەرىنە، «قازپوشتا» ا ق فيليالدارىنىڭ بەيىندى قىزمەتكەرلەرىنە، سونداي-اق «جەتىم بالالار» ساناتى بويىنشا استانا قالاسىندا تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعاندارعا جەكە تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن جەڭىلدىكتى نەسيە الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
باعدارلاماعا جاسى 35 جاسقا تولماعان استانا تۇرعىندارى قاتىسا الادى.
بىلتىر وسىنداي باعدارلامالار 17 وڭىردە - استانا، الماتى، شىمكەنت پەن اقمولا، اقتوبە، الماتى، اتىراۋ، شىعىس قازاقستان، جامبىل، جەتىسۋ، باتىس قازاقستان، قاراعاندى، قوستاناي، قىزىلوردا، پاۆلودار، سولتۇستىك قازاقستان، ۇلىتاۋ وبلىستارىندا ىسكە اسىرىلىپ، نەسيەلەۋدىڭ جالپى سوماسى 43,6 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. ونىڭ ىشىندە اكىمدىكتەر 34,5 ميلليارد تەڭگە، بانك 9,1 ميلليارد تەڭگە ءبولدى.
جيناق جۇيەسى
وتباسى بانك ىسكە اسىراتىن «تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسى» قازاقستاندىقتارعا باستاپقى نەمەسە قايتالاما نارىقتان كەز كەلگەن تۇرعىن ءۇيدى، جەر ۋچاسكەسىن، جەكە ءۇيدى ساتىپ الۋعا، نەسيە الىپ، ءوز تۇرعىن ۇيىنە جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
بۇل جۇيە دەپوزيتتە قاراجات جيناعان سالىمشىلارعا نەسيە بەرۋگە قۇرىلعان. ونىڭ كلاسسيكالىق يپوتەكادان ارتىقشىلىعى - جىلدىق سىياقى مولشەرلەمەسى تومەن.
ونداي نەسيەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن الدىمەن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناقتارى تۋرالى شارتتىڭ ءۇش تالابىن ورىنداۋ كەرەك:
كەم دەگەندە ءۇش جىل قاراجات جيناۋ كەرەك؛
شارتتىق سومانىڭ كەمىندە %50 ىن جيناۋ كەرەك؛
باعالاۋ كورسەتكىشىنىڭ (ب ك) ەڭ تومەنگى مولشەرىنەن (16) اسۋ كەرەك.
باعالاۋ كورسەتكىشى - دەپوزيتتە اقشا جيناپ جاتقان بانك كليەنتىنىڭ قارجىلىق ءتارتىبىنىڭ كورسەتكىشى، بالى.
ەگەر سالىمشى شوتتى اي سايىن تۇراقتى تولتىرسا جانە دەپوزيتتى تولتىرۋ اراسىندا ۇلكەن ءۇزىلىس جاساماسا، وندا بك تەز وسەدى، ياعني تۇرعىن ءۇي زاەمىن تەزىرەك الۋعا بولادى.
دەپوزيتكە قاراجات جيناقتالىپ جاتقاندا، بانك ولارعا جىل سايىن جىلدىق %2 مولشەرىندە سىياقى ەسەپتەيدى جانە 200 ا ە ك-تەن اسپايتىن سوماعا %20 مولشەرىندە مەملەكەتتىك سىيلىقاقى ەسەپتەلەدى.
مەملەكەتتىك سىيلىقاقىنى قاراپايىم تىلمەن تۇسىندىرسەك، ول ءبىر ۇياشىققا ءبىر جىلدا 200 ا ە ك (2024 -جىلى 738400 تەڭگە) مولشەرىندە اقشا سالعان ادامعا وسى سۋممانىڭ %20 (2024 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 147680 تەڭگە) دەڭگەيىندە سىيلىقاقى بەرىلەدى دەگەن ءسوز.
وسىلايشا شوتتا تۇرعىن ءۇي قۇنىنىڭ %50 ىن جيناعان ادامعا بانك قالعان %50 سۋممانى جىلدىق %3,5 دان %5 عا دەيىنگى مولشەرلەمە بويىنشا بەرەدى (ج ت س م %3,6 دان باستاپ).
ارالىق زاەم
كليەنتتەر اراسىندا سۇرانىسقا يە نەسيەنىڭ ەكىنشى ءتۇرى - ارالىق زاەم. ونى ۇزاق كۇتكىسى جانە ۇزاق ۋاقىت اقشا جيناعىسى كەلمەيتىن، قازىردىڭ وزىندە قولىندا پاتەر قۇنى سۋمماسىنىڭ %50 ى بار جانە دەپوزيتىنىڭ باعالاۋ كورسەتكىشى ەڭ تومەنگى ءمان - 5-كە تەڭ كليەنتتەر پايدالانا الادى.
بۇل اقشانى نەسيە الۋشى تۇرعىن ءۇي زاەمىن الۋ ءۇشىن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جيناق شارتى تۋرالى جوعارىدا اتالعان بارلىق تالاپتاردى ورىنداعانعا دەيىن ءوزىنىڭ جيناق شوتىنا سالادى. اقشا جيناق شوتىندا بولعان كەزىندە وعان بانكتىڭ سىياقىسى مەن مەملەكەتتىك سىيلىقاقى ەسەپتەلىپ جاتادى.
سونىمەن قاتار، بانك سالىمشىسى ارالىق قارىزدى تاڭدالعان باعدارلاماعا جانە باعالاۋ كورسەتكىشىنىڭ مولشەرىنە بايلانىستى جىلدىق %6 دان %8,5 عا دەيىنگى (ج ت س م %6,2 دان) مولشەرلەمە بويىنشا وتەيتىن بولادى. مۇنداي مولشەرلەمە شارت تالاپتارى ورىندالعانعا دەيىن ۋاقىتشا قولدانىلادى.
شارت تالاپتارى دەگەن نە؟ ول دەپوزيتتىڭ مەرزىمى جانە ب ك كورسەتكىشى بويىنشا قويىلاتىن تالاپتار.
شارتتىڭ بارلىق تالاپتارى ورىندالعان كەزدە قارىز الۋشى «نەگىزگى تۇرعىن ءۇي زاەمىنا» اۋىسادى. بۇل جيناق شوتىندا جيناقتالعان اقشا قارىزدى وتەۋ ەسەبىنە جۇمسالاتىنىن، ال كرەديت بويىنشا مولشەرلەمە جىلدىق %3,5 دان (ج ت س م %3,6- دان %4,4 عا دەيىن) جىلدىق %5 عا (ج ت س م %5,1- دان %6,9 عا دەيىن) دەيىن تومەندەيتىنىن بىلدىرەدى.
اۆتورى
ەربول جانات