بۇقتىرما سۋ قويماسىنداعى كوپىر قۇرىلىسى ۋاقتىلى اياقتالا ما

شىعىس قازاقستان وبلىسى كۇرشىم اۋدانىنداعى بۇقتىرما سۋ قويماسى ارقىلى وتەتىن كوپىر قۇرىلىسى وسىدان ەكى جىل بۇرىن پرەزيدەنت تاپسىرماسىنان كەيىن باستالعان. 2024 -جىلى سالىنىپ ءبىتۋى ءتيىس. ءبىراق، ەل ىشىندە «قۇرىلىس سوزبالاڭعا سالىنىپ كەتە مە؟» دەگەن كۇدىك بار.

الەۋمەتتىك جەلىدە تاراعان قاراجاتتىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سىندى اقپاراتتار وتقا ماي قۇيىپ، ەل ۋايىمىن ودان سايىن كۇشەيتىپ وتىر. وسى ورايدا قازاقپارات ءتىلشىسى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ قازىرگى احۋالىن انىقتاپ كورگەن ەدى.

كۇرشىم مەن سامار اۋداندارىنىڭ اراسىن جالعايتىن « قىزىل تۋ» وتكەلىندەگى پارومنان ءدۇيىم جۇرتتىڭ ىعىرى شىققالى قاشان؟! كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەنى «كوپىر سالىنسا» دەگەن تىلەك ەدى.

سارىلا كۇتۋدەن سابىرى سارقىلعاندار قولدى ءبىر سىلتەپ، جاپپاي قالاعا قونىس اۋداردى. شەكارا شەبىندەگى اۋىلداردىڭ بازارى تارقالىپ، ءتۇتىنى سيرەپ بارا جاتتى. ايتەۋىر، 2019 -جىلى ەلدىڭ مۇڭى مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆقا جەتىپ، بۇقتىرما سۋ قويماسىنا كوپىر سالىناتىن بولدى.

بۇل جىلى پاروم قايتا- قايتا سىنىپ ەلدىڭ مازاسىن قاشىرعان- تۇعىن. شىلدە، تامىز ايلارىندا ەكى پاروم بىردەي ىستەن شىعىپ، حالىقتىڭ نارازىلىعى ودان سايىن كۇشەيە تۇسكەن.

وسىعان وراي، سول كەزدەگى وبلىس اكىمى دانيال احمەتوۆ ش ق و جولاۋشىلار كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنا جاعدايدى باقىلاۋعا الۋدى، وتكەل ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن ارنايى توپ قۇرۋدى، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە كەزەكشىلىكتى كۇشەيتۋدى تاپسىرعان.

ءبىراق، جىلدا قايتالانا بەرەتىن بۇل ماسەلە كوپىر سالىنباسا، تۇپكىلىكتى شەشىلمەيتىنىن ايتپاسا دا تۇسىنىكتى بولدى. وسى جايلى قىركۇيەك ايىندا رەسپۋبليكالىق «Egemen Qazaqstan» گازەتىندە ماقالا جاريالانعان ەدى.

«Egemen Qazaqstan» گازەتى ش ق و كۇرشىم اۋدانىنىڭ 20 مىڭنان استام تۇرعىنىن تولعاندىرعان وزەكتى ماسەلەنى كوتەردى. حالىق 50 جىل بۇرىن سالىنعان ەسكى پاروممەن قاتىناپ ءجۇر. ۇكىمەتكە شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىمەن بىرگە بۇقتىرما سۋ قويماسىنا كوپىر سالۋ ءۇشىن قارجى ءبولۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋدى تاپسىرامىن»، - دەپ جازدى قاسىم- جومارت توقايەۆقا ءوزىنىڭ Twitter پاراقشاسىندا.

ەكى جىلعا جۋىق ۋاقىتتان كەيىن كوپىر قۇرىلىسى باستالدى. 2021 -جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا دايىندىق جۇمىستارى اياقتالىپ، سۋعا ۇزىندىعى 12 مەتر بولاتىن العاشقى تەمىر تىرەۋلەر قاعىلعان.

«جوسپار بويىنشا اۋەلى ۋاقىتشا كوپىر سالىنىپ، سول ارقىلى نەگىزگى كوپىردىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلمەك. قۇرىلىسقا قاجەتتى ماتەريالدار جەتكىلىكتى. قازىرگى ۋاقىتتا سول جەردە 60 ادام جۇمىس ىستەپ جاتىر. سونداي- اق، تاياۋ كۇندەرى سۋعا تەمىر تىرەۋىش قاعاتىن تاعى ءبىر قوندىرعى جەتكىزىلەدى. بەتون جابىندىلار قۇرىلىس باسىندا وندىرىلەتىندىكتەن، مەتال كونسترۋكسيالار عانا بارجى ارقىلى تاسىمالدانىپ جاتىر. قاجەتتى ماتەريالداردىڭ نەگىزگىلەرى قازاقستاندا شىعارىلعان. قۇرىلىس قىستا دا جالعاساتىندىقتان، نىسان بەلگىلەنگەن ۋاقىتتا اياقتالادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر»، - دەگەن ەدى كۇرشىم اۋداندىق ساۋلەت، قۇرىلىس، تۇرعىن ءۇي- كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى، جولاۋشىلار كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى ءبولىمىنىڭ باسشىسى ماقسات اكراموۆ.

2022 -جىلى پرەمەر- مينيستر ءاليحان سمايىلوۆتىڭ سەنات دەپۋتاتتارىنىڭ ساۋالىنا بەرگەن جاۋابىندا «بۇقتىرما سۋ قويماسى ارقىلى كوپىر وتكەلىنىڭ قۇرىلىسى» جوباسىنىڭ باستاپقى قۇنى 30,2 ميلليارد تەڭگە بولعانىن، كەيىن قۇرىلىس ماتەريالدارى قۇنىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى جوبالاۋ- سمەتالىق قۇجاتتاماسى تۇزەتىلىپ، جوبانىڭ قۇنى 61,4 ميلليارد تەڭگە بولعانىن ءمالىم ەتتى.

«2022 -جىلعا دەيىن جوبا بويىنشا 19,2 ميلليارد تەڭگە نەمەسە 31 پايىز ءبولىندى. جۇمىستى جالعاستىرۋ ءۇشىن 2023-2025 -جىلدارعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە 5 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلعان. قۇرىلىستى ۋاقتىلى اياقتاۋ ماقساتىندا 20 ميلليارد تەڭگە سوماسىندا قوسىمشا قارجىلاندىرۋ 2023 -جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ كەزىندە قارالادى. 2024-2026 -جىلدارعا ارنالعان بيۋدجەتتى قالىپتاستىرۋ كەزىندە 17,2 ميلليارد تەڭگە مولشەرىندەگى قارجىلاندىرۋ قالدىعى قاراستىرىلادى»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.

وسى جىلدىڭ شىلدە ايىنىڭ ورتاسىندا بۇقتىرما سۋ قويماسى ارقىلى وتەتىن كوپىردى سالىپ جاتقان «وبل شىعىس جول» ج ش س ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى نيگماتۋللا ابدۋلحاكوۆ ۆيدەو مالىمدەمە جاسادى.

وندا كوپىر قۇرىلىسى ۇزاققا سوزىلۋى مۇمكىن ەكەندىگىن ايتىپ، دابىل قاققان. سەرىكتەستىك كوپىر قۇرىلىسىنا قاتىستى جاريالانعان تەندەردى ۇتىپ الىپ، جوباعا ەنگىزىلگەن سوڭعى تۇزەتۋلەردەن كەيىن 2021 -جىلى كوپىر سالۋدى باستاپ كەتتى.

بيىل قۇرىلىس جۇمىستارى ەكىنشى كەزەڭگە جەتكەن.

«جالپى، قۇنى 62 ميلليارد تەڭگە بولاتىن جوباعا ەكى جارىم جىلدىڭ ىشىندە 20 ميلليارد تەڭگە عانا ءبولىندى. ال ءدال قازىرگى ساتتە قارجىلاندىرۋ مۇلدە توقتاپ قالعان. وسىلايشا، ءبىز قۇرىلىستى ءوز قارجىمىزعا جۇرگىزۋگە ءماجبۇرمىز»، - دەدى نيگماتۋللا ابدۋلحاكوۆ.

ايتۋىنشا، كۇرشىم مەن سامار اۋداندارىنىڭ حالقى ءۇشىن اسا ماڭىزدى كوپىردىڭ قۇرىلىسى توقتامايدى.

«كەرەكتى ماتەريالداردى جەتكىزىپ جاتىرمىز. جۇمىس توقتاعان جوق. ءبىراق، قاراجات جەتىسپەگەندىكتەن، جۇمىسشىلارعا جالاقى كەشىكتىرىلىپ وتىر. كوپىرگە قاجەتتى نەگىزگى ارالىق قۇرىلىمدار رەسەيدىڭ «كۋرگانس تالموست» زاۋىتىندا جاسالادى. بۇل مەتالدى الۋ وڭاي ەمەس. الدىن الا اقشا تولەمەسە بولمايدى. ءوزىم 1984 -جىلدان باستاپ كوپىر قۇرىلىسىمەن اينالىسىپ كەلە جاتقاندىقتان، 40 جىل بويى جۇرتتان بۇقتىرماعا كوپىر قاجەت ەكەندىگىن ەستىپ كەلەمىن. كوپتەن كۇتكەن كوپىر قۇرىلىسى باستالدى. ءبىراق ەگەر ءبىر- ەكى ايدا اقشا بولىنبەسە، قۇرىلىس جۇمىستارى ۇزاققا سوزىلىپ كەتۋى مۇمكىن»، - دەدى سول كەزدە ن. ابدۋلحاكوۆ.

كوپ ۇزاماي وبلىس اكىمى ەرمەك كوشەربايەۆ ش ق و اكىمدىگىندە وتكەن ءماسليحات سەسسياسىندا بۇل اسا ماڭىزدى كوپىر قۇرىلىسى مىندەتتى تۇردە اياقتالاتىنىن ايتتى.

«كوپىرگە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قاراجات ءبولىنۋى ءتيىس. الايدا قازىرگى ۋاقىتتا قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى ناقتى شەشىمىن تاپقان جوق. ءبىراق، ۇكىمەتپەن كەلىسسوز جۇرگىزىلىپ جاتىر. سوندىقتان، قۇرىلىس جۇمىستارى مىندەتتى تۇردە اياقتالادى. ءبىراق قاراجاتتىڭ قاشان بولىنەتىنى ازىرگە بەلگىسىز»، - دەدى ول 20 -شىلدە كۇنى.

مىنە، سول ۋاقىتتان باستاپ كۇنى بۇگىنگە دەيىن كوپىر قۇرىلىسىنا قاتىستى ەشقانداي حابار جوق. وسىعان بايلانىستى قازاقپارات ءتىلشىسى ش ق و جولاۋشى كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنا رەسمي سۇراۋحات جولداپ كوردى.

«جوسپارلانعان 2 جولاقتى اۆتوكولىك كوپىرىنىڭ ۇزىندىعى – 1316، ەنى - 12,2 مەتر بولادى. كوپىر كۇرشىم اۋدانى قۇيعان اۋىلىنىڭ جانىنداعى بۇقتىرما سۋ قويماسىنىڭ ەنى ەڭ از ۋچاسكەسىندە سالىنىپ جاتىر. جوبا بويىنشا جالپى ۇزىندىعى 19978,13 مەتر اۆتوجول سالىنسا، كوپىردى ەسەپتەمەگەندە قۇرىلىس ۇزىندىعى - 18657 مەتر. جوبانىڭ قۇنى - 61,4 ميلليارد تەڭگە. 2023 -جىلعا دەيىن جوبا بويىنشا 19,4 ميلليارد تەڭگە يگەرىلدى. وسى جىلعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 5 ميلليارد تەڭگە ءبولىنىپ، تولىقتاي يگەرىلگەن. وبلىستىق بيۋدجەتتەن قوسىمشا 3 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى. سونداي- اق، تاعى 15 ميلليارد تەڭگە بولۋگە بيۋدجەتتىك ءوتىنىم بەرىلدى»، - دەپ جاۋاپ بەردى باسقارما باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەرلان ۋاليەۆ.

كوپىر قۇرىلىسىنىڭ ناقتى قاشان اياقتالاتىنىن دا سۇرادىق. كەلگەن جاۋاپتا «رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن ءتيىستى قارجىلاندىرۋ بولسا، قۇرىلىس 2024 -جىلى اياقتالادى» دەپ جازىلىپتى. دەمەك، قارجى بولىنسە، كوپىر قۇرىلىسى ۇزاققا سوزىلمايدى.

«قازىرگى ۋاقىتتا كوپىردە بولاتىن 21 تىرەكتىڭ 9 تىرەگى سالىندى. تاعى 6 تىرەگىندەگى جۇمىستار جالعاسىپ جاتىر. ارالىقتاردىڭ 20 مەتالل كونسترۋكسياسىنىڭ 11- ءى دايىندالىپ، وبەكتىگە جەتكىزىلدى. بۇگىندە ولاردىڭ ەكەۋى ورناتىلدى. نىساندا 207 ادام جۇمىس ىستەپ جاتىر. ونىڭ ىشىندە 100- ءى ۆاحتالىق رەجيمدە. بارلىعى 50 تەحنيكا جۇمىلدىرىلعان. كوپىر قۇرىلىسى ۇنەمى ءبىزدىڭ باقىلاۋىمىزدا»، - دەلىنگەن جاۋاپتا.

بۇدان بولەك، كۇرشىم اۋدانىنىڭ اكىمدىگىنە دە حابارلاسىپ كوردىك. قىسقا جاۋاپ بەرگەن اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى ءرازيا ۇمىتبايەۆا «كوپىر 2024 -جىلدىڭ اياعىنا قاراي سالىنىپ ءبىتۋى تيىستىگىن» جەتكىزدى.

ءبىراق سايىپ كەلگەندە، ءبارى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ قارجىلاندىرۋىنا كەلىپ تىرەلەدى...