«قايران اكە» كۇيىنىڭ اۆتورى، بەلگىلى كۇيشى نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى دۇنيەدەن وزدى

استانا. KAZINFORM - قىتايداعى قازاقتار اراسىنان شىققان بەلگىلى كۇيشى، كوپكە «قايران اكە» كۇيىمەن كەڭىنەن تانىلعان نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى دۇنيە سالدى.

بۇل تۋرالى اقىن دۋمان ءبازىلجان ۇلى حابارلادى.

«ايگىلى كۇيشى، كومپوزيتور نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى 2025 -جىلى 2-جەلتوقسان كۇنى جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا تۇسكى ساعات 12:50-دە تەكەستە دۇنيە سالدى. 4-جەلتوقسان كۇنى تۇستەن بۇرىنعى جەرگىلىكتى ۋاقىت 10:00-دە، تەكەس اۋدان قالاشىعىنداعى ءوز ۇيىندە سۇيەگىمەن قوشتاسۋ ءراسىمى وتەدى» دەلىنگەن حابارلامادا.

ايتا كەتەيىك، نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى - 1956 -جىلى قاراشا ايىندا قىتايدىڭ ىلە ايماعىنداعى تەكەس اۋدانىنا قاراستى قارادالا اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى سۇلەيمەن ءدىني مەدرەسسەدە ءبىلىم العان، ساۋاتتى، كوزى اشىق ادام بولعان. سونداي-اق، ول جاستايىنان قارا قۋراي سىبىزعىسىن جانىنان تاستاماي، ىقىلىمنىڭ ءۇنىن اۋلاعان كۇيشى دە بولىپتى. ال شەشەسى جامالقان ولەڭشىل، ءانشى، سوزگە ءدىلمار ادام ەكەن. وسىنداي ورتادا وسكەن نۇرىمباي بالا كەزىنەن- اق، اكەسىنىڭ كۇيلەرىن تىڭداپ، كوڭىلىنە توقىپ وسەدى. سول كىشكەنتاي كەزىندە- اق، قارا دومبىرانىڭ قۇلاعىنا جارماسىپ، اكەسىنىڭ سىبىزعىداعى كۇيلەرىن دومبىراعا كوشىرۋگە اۋەستەنە باستايدى. وسىلاي باستالعان قىزىعۋشىلىق نۇرىمبايدى ۇلكەن كۇيشىلىك جولعا جەتەلەيدى.

سول داۋىردەگى اينالاسىنا تانىمال مۇقامەتجان، جابىقاي، شامعۇىن سىندى ايتۋلى كۇيشىلەردىڭ الدىن كورىپ، باتاسىن الادى. بالا كۇيشى نۇرىمباي جاس ءوسپىرىم كەزدىڭ وزىندە حالىق كۇيلەرىن ناقىشىنا كەلتىرە ورىنداپ ەل ىقىلاسىنا بولەنگەن. وسىنداي قاستەرلى ونەرگە قاناتتانىپ جۇرگەندە اكەسى سۇلەيمەن 1972 -جىلى «مادەنيەت زور توڭكەرىسىنىڭ» سالدارىنان دۇنيەدەن وزادى. اكەسىنەن جاستاي ايرىلۋ كوڭىلى نازىك، قيالى ۇشقىر بالا نۇرىمبايعا اسا اۋىر سوققى بولىپ تيەدى. كەيىن بالا جۇرەگىندە ۇزاق ساقتالعان وسى قاسىرەت - مۇڭلى، شەرلى، زارلى «قايران اكە» كۇيى بولىپ ومىرگە كەلەدى. بۇل كۇي - سول داۋىردە جازىقسىز جاپا شەگىپ، قازا تاپقان بارلىق اكەلەرگە دەگەن ساعىنىش جانە سولاردىڭ اسىل رۋحىنا قويىلعان ەسكەرتكىش سەكىلدى ەدى. وسى كۇيىمەن كوپشىلىككە تانىلعان نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى ودان كەيىندە تىڭداۋشىنىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىرعان كوپتەگەن كۇيلەر شىعاردى. اتاپ ايتقاندا، «قارت تولعاۋى»، «دالا سىرى»، «ىستىق ۇيا»، «اتامەكەن»، «قوس اعاما»، «تاڭجارىققا ارناۋ»، «شالقىما»، «ءالدي بوپەم»، «سىرلاسۋ»، «عاسىر اۋناعان»، «شاشاۋ»، «تەكەس تولقىنى»، «بەيجىڭگەر» سىندى 60-تان استام كۇيى كەڭىنەن ورىندالىپ ءجۇر.

سونىمەن قاتار، «قاراجونىم»، «گۇل ءۇزدىم ساعان ارناپ»، «ىلەم مەنىڭ» قاتارلى جيىرماعا جۋىق ءان جازعان.

كومپوزيتور، مۋزىكانت قۇرمانجان زىكىريا ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى نەگىزىنەن شەرتپە كۇي ءداستۇرىن ۇستانعان كۇيشى. ونىڭ شىعارماشىلىعىندا مۋزىكالىق وبرازدىڭ اۋقىمى وتە كەڭ، فورماسى جاعىنان ءبىر جۇيەگە تۇسكەن كەسەك تۋىندىلار. ول دومبىرانىڭ اسپاپتىق مۋزىكاداعى ورنىن جوعارىلاتۋ، دومبىرانىڭ اۋەندىك سازدارىن قۇبىلتا تۇسۋدە وزىندىك ءداستۇر قالىپتاستىرىپ، كوپتەگەن قۇندى كۇيلەر جاراتتى. كۇيلەرى اتىنا زاتى ساي قۋاتتى. قوعامدىق ءومىر مەن تابيعات دۇنيەسىندەگى قۇبىلىستاردى دومبىرانىڭ قوس ىشەگى ارقىلى وبرازدى بەينەلەيدى. نۇرىمباي كۇيلەرىنىڭ مازمۇنى باي، تولعامى تەرەڭ، اۋەن-سازى مۇڭلى بولىپ كەلەدى.

نۇرىمباي سۇلەيمەن ۇلى 2006 -جىلى شينجاڭ حالىق ۇكىمەتى تارابىنان «حالىق كومپوزيتورى» دەگەن قۇرمەتتى اتقا يە بولادى. 2004 -جىلى ورتالىق «ۇلتتار» باسپاسىنان «قايران اكە» اتتى ءان-كۇي جيناعى كۇي تاباعىمەن بىرگە باسپادان شىققان.

اۆتور

بەيسەن سۇلتان ۇلى