بەدەۋلىك - ۇكىم ەمەس: ە ك ۇ-دان كەيىن تابيعي جولمەن بالا كوتەرگەن انانىڭ كەڭەسى
استانا. KAZINFORM - 1 ماۋسىم، ياعني حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنى «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسىنىڭ ارقاسىندا پەرزەنتتى بولعان 100 دەن استام اتا انا استانادا باس قوسقان بولاتىن. سولاردىڭ ىشىندە ەكى انانىڭ كەيسى بىزگە ەرەكشە كورىندى. ءبىرى باعدارلامانىڭ ارقاسىندا جۇرە پايدا بولعان بەدەۋلىككە قاراماستان ەكى بالا سۇيسە، ەكىنشىسى تۇڭعىش بالاسىن ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى دۇنيەگە اكەلىپ، ەكىنشى بالاسىن تابيعي جولمەن كوتەرگەن.
ون جىل كۇتتىرگەن ەكىنشى بالا
اسەل جۇبايەۆانى Instagram جۇرتى «پەرزەنتتى بول» كلۋبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى رەتىندە بىلەدى. جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى بالا سۇيگىسى كەلەتىندەرگە اقپاراتتىق، پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتەتىن قوردىڭ جۇمىسىن جولداسىمەن بىرگە ۇيلەستىرىپ وتىر. قازىر ءوزى جول سىلتەپ جۇرگەن جۇپتاردىڭ باسىنداعى قيىندىقتى كەزىندە ءوز باسىنان وتكەرگەن.
«2008 -جىلى «08.08.08» دەگەن ادەمى داتادا تۇرمىس قۇرىپ، 2009 -جىلدىڭ 2-ناۋرىزىندا ۇلىمدى ەشبىر قيىندىقسىز بوسانعان بولاتىنمىن. ول كەزدە 21 دەن اسقان كەزىم. ءبىرىنشى بالا امان-ەسەن دۇنيەگە كەلگەندىكتەن، «ەكىنشى بالانى كوتەرۋدە قيىندىق بولادى-اۋ» دەگەن وي ەش كەلگەن جوق. جۇكتىلىكتىڭ الدىن الۋ دەگەن سياقتى تاسىلدەردى ەشقاشان قولدانىپ كورمەگەن ەدىم. وندايدىڭ نە ەكەنىن دە بىلمەيمىن. ءبىراق ەكىنشى بالا كوتەرۋ مۇمكىن ەمەس بولىپ كەتتى. باسىندا كۇيەۋىم ە ك ۇ-عا قارسى بولدى. ورتاق شەشىمگە كەلۋ ءۇشىن 10 جىل ۋاقىت ءوتتى. كلينيكاعا كەلگەندە ماماندار ماعان «رەزەرۆىڭىز تومەن» دەگەندى ايتتى. ەكىنشى بالاما 5 رەت تالپىنىس جاساپ بارىپ جۇكتى بولعانىم دا سودان ەكەن. تالپىنىس دەپ وتىرعانىم مىناۋ، ايەلدەن جۇمىرتقا جاسۋشاسىن الادى. ادەتتە ە ك ۇ-عا جۇگىنەتىن ايەلدەردەن ءبىر العاندا 5-6 جاسۋشا شىعادى. ال مەنەن جالعىز جاسۋشا عانا شىعىپ تۇردى. كۇيەۋىمنىڭ اعزاسىنان ەشقانداي اقاۋ تابىلعان جوق. مەندە تۇتىكشەلەردىڭ وتكىزۋ قابىلەتى مەن رەزەرۆى تومەن، ەندومەتريوز دەگەن دياگنوزدار بەلگىلى بولدى»، - دەپ ەسكە الادى اسەل.
2020 -جىلدىڭ مامىر ايىندا العاشقى ەم العان جۇپ قازان ايىندا مامانداردان ءسۇيىنشى حابار ەستيدى. وسىلايشا 2021 -جىلى اسەل مەن ەربولدىڭ شاڭىراعىندا ەكىنشى بالا دۇنيەگە كەلەدى.
«ارينە، بۇل جولدا باستان نەبىر قيىندىق ءوتتى. ويتكەنى جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋ ءتاسىلى تۋرالى اقپارات تىم از بولاتىن. كوزىن اشىپ ۇلگەرمەگەن مارعاۋ سياقتى ەدىك. رەسەيلىك فورۋمداردان تام- تۇمداپ اقپارات جيناي بەردىك. ءبىراق ول اقپاراتتار تىم از بولعاندىقتان، كوپ دۇنيە تۇسىنىكسىز بولدى. دارىگەرلەر شامالارى جەتكەنشە تۇسىندىرگەن بولادى. ءبىراق ولاردىڭ تەرمينمەن ايتقان ءسوزىن اڭگىمە كەزىندە ءتۇسىنىپ تۇرعانداي بولعانىڭمەن، شىعا بەرە ۇمىتىپ قالاسىڭ. ە ك ۇ كەزىندە اعزامىز قالاي وزگەرەتىنى، جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى دۇنيەگە كەلگەن بالا ەرتەڭ قانداي ادام بولاتىنى، جالپى دەنساۋلىعىمىزعا بولاشاقتاعى اسەرى تۋرالى مالىمەتتەر الۋ قيىن بولدى. كەيىن وسى تاسىلمەن بالا سۇيگىسى كەلگەن اتا-انالار ءبىز جاساعان قاتەلىكتەردى قايتالاماسىن دەپ Instagram-نان «پەرزەنتتى بول» دەگەن اتپەن پاراقشا اشتىم. ودان بولەك WhatsApp توبىمىز دا بار. سونىڭ نەگىزىندە «پەرزەنتتى بول» دەيتىن قوردىڭ كلۋبى جۇمىس ىستەپ تۇر. قازىر وسى كلۋبتا 3 مىڭنان استام ادام بار. بۇل قاۋىمداستىق بۇكىل قازاقستاندى قامتيدى. قازاقستاننان سىرتتا تۇرىپ جاتقان وتانداستارىمىز دا بىزدەن كومەك الىپ وتىرادى. قىرعىزستان مەن وزبەكستاننان، رەسەيدەن دە كوپ ادام حابارلاسادى»، - دەيدى اسەل جۇبايەۆا.
ايتۋىنشا، قاۋىمداستىقتاعى اتا-انالاردىڭ ورتاشا جاسى 35-45 تىڭ اراسىندا. 18 جاسىندا تۇرمىسقا شىعىپ، 23-24 جاسقا دەيىن بالا سۇيە الماعان جاس جۇبايلار دا بار كورىنەدى.
«مەن ارقىلى ە ك ۇ-عا كەلگەن ەڭ جاس انا 22 دە بولدى. ەرتە تۇرمىسقا شىعىپ، 4 جىل بويى بالا كوتەرە الماعان. ءبىزدىڭ كلۋبتىڭ فۋنكتسياسى - بالا سۇيە الماي جۇرگەن جۇپتارعا مەديتسينانىڭ تىلىنەن الشاق، قاراپايىم ادامعا تۇسىنىكتى تىلمەن اقپارات بەرۋ. بىزگە وڭىرلەردەگى اۋىلدار مەن شاعىن قالالاردان كوپ حابارلاسادى. ولاردىڭ اقپارات قابىلداۋ دەڭگەيى، ويلاۋ جۇيەسى ءارقالاي. ونىڭ ۇستىنە، ماماندارعا نەگىزىنەن ايەلدەر جۇگىنەدى. ولار دارىگەردەن ەستىگەنىن كۇيەۋىنە ءوزىنىڭ تۇسىنگەنى بويىنشا جەتكىزىپ بارادى. كەيدە بۇرمالانعان اقپاراتتى ەستىگەن كۇيەۋلەرى شورشىپ تۇسەدى. ە ك ۇ-عا قارسىلىق دەگەن كوبىنە وسىندايدان تۋىندايدى. ءبىز سولاي بولماۋ ءۇشىن پسيحولوگيالىق، ادىستەمەلىك كومەك كورسەتەمىز»، - دەيدى ول.
قورعا اي سايىن 5-6 جۇپ كەلسە، سونىڭ بارىنە دارىگەرلەردەن بولەك پسيحولوگتەر كومەك كورسەتەدى. ءبىر جۇپقا قوردىڭ ەسەبىنەن 5 رەت پسيحولوگ كەڭەسى ۇسىنىلادى. نارىقتا ونداي كەڭەستىڭ ءبىر سەانسى 25 مىڭ تەڭگەدەن باستالاتىن كورىنەدى.
«ول قىزمەت ءبىزدىڭ قورعا كەلگەن جۇپتار ءۇشىن تەگىن بولعانىمەن، ماماندارعا اقشاسىن ءبىز تولەيمىز. ە ك ۇ ارقىلى جۇكتى بولۋ مەن تابيعي جولمەن جۇكتى بولۋدىڭ ەش ايىرماشىلىعى جوق. ءتىپتى ۇلىما جۇكتى بولعان كەز اۋىرلاۋ وتكەن شىعار. شەتىنەپ كەتە جازداعان كەزى بولعان. ءبىراق ول كەزدە العاش رەت انا اتاندىم عوي. سودان دا بولار. ال ەكىنشى بالامدا جۇكتىلىك تە، بوسانۋ دا جەڭىل ءوتتى. 2023 -جىلى جاساندى جولدىڭ كومەگىمەن تاعى ءبىر قىز دۇنيەگە اكەلدىم»، - دەپ كۇلەدى اسەل.
ءبىز سويلەسكەن اتا-انانىڭ ءبارى اڭگىمەسىن استاناداعى «ەكومەد» ورتالىعىنىڭ مەديتسينالىق ديرەكتورى الماس يبراگيموۆپەن تانىسقان ساتىنەن باستايتىنى تاڭعالدىردى. اسەل دە وسى ماماننىڭ كاسىبيلىگى تالاي جۇپتىڭ سەنىمىن نىعايتىپ، باستاعان ءىستى اياعىنا دەيىن جەتكىزۋگە سەبەپكەر بولعانىن ايتادى.
«الماس قۇرمانالي ۇلى ماعان انا بولۋدىڭ جوسپارىن قۇرىپ بەرگەن. ءۇشىنشى رەت پەرزەنت سۇيگىڭىز كەلسە، كوپ ويلانباڭىز. بىرنەشە جىلدان كەيىن ە ك ۇ كومەگىمەن دە ءوز جاسۋشاڭىزدان بالا ءسۇيۋ مۇمكىندىگىڭىز ازايىپ كەتۋى مۇمكىن» دەپ ەسكەرتتى. سونىڭ كەڭەسى بويىنشا 2023 -جىلى تاعى ءبىر قىز ومىرگە كەلدى. ءوز جاسۋشاڭىز جەتپەي، جاراماي جاتسا، جاقىن تۋىستارىڭىزدىڭ جاسۋشاسىن دونورلىق ازعا رەتىندە اكەلۋگە دە بولادى. جالپى مۇنداي كلينيكالاردا دونورلىق بانك بار. سول جاسۋشالاردى دا پايدالانۋعا بولادى»، - دەيدى.
اسەل ايتادى، قازىر بەدەۋلىك فاكتورىنداعى ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ ۇلەسى قارايلاس. بۇدان ءسال بۇرىن ەرلەردىڭ ۇلەسى كوپ بولىپتى.
«ايەل بالاسى ءتوزىمتال كەلەدى عوي. ال ەر ادامدارعا اي سايىن اناليز تاپسىرىپ، پروتوكول جاساۋ مورالدىك جاعىنان دا، پسيحولوگيالىق جاعىنان دا اۋىرلاۋ. ءبىراق ورتاق بالا بولۋ ءۇشىن سوڭىنا دەيىن شىداۋ كەرەك. پروتسەدۋرادان ورتا جولدا باس تارتاتىن جۇپتار بار. ءتىپتى ە ك ۇ قىزمەتىنە جۇگىنىپ تۇرىپ، سوڭعى ساتتە اجىراسىپ كەتكەندەر بولدى. ونداي كەزدەردە پسيحولوگتەردى بارىنشا ىسكە تارتامىز. پسيحولوگ ايەلمەن عانا جۇمىس ىستەمەيدى. بۇكىل وتباسىمەن جۇمىس ىستەيدى. ويتكەنى، ە ك ۇ-مەن بايلانىستى ۇساق-تۇيەك پروتسەستەر كەيبىر وتباسىلارعا كادىمگىدەي كۇيزەلىس بولىپ تيەدى. ءار جاسۋشا ءۇشىن الاڭدايسىڭ. ەمبريون دەگەن سونشالىق نازىك جاراتىلىس قوي. اعزادان العان ەمبريون جاتىردان تىس ورتادا 5 كۇن جەتىلىپ، جاتىرعا جارامدى ەكەنى انىقتالعانعا دەيىن تۇتاس ءبىر عاسىر وتكەندەي بولادى. «ءبارى ءساتتى بولا ما، بولماي قالا ما» دەگەن ۋايىم ەكى جاقتى دا جەپ جىبەرەدى. ول ەمبريون جارامدى بولىپ شىقسا، جاتىرعا قوندىرادى. ودان كەيىن كۇتىمىڭىز وتە جاقسى بولۋ كەرەك. 14 كۇن ىشىندە جۇكتىلىك بەلگىلەرى ءبىلىنۋ كەرەك. ونى كۇتۋ دە قيىن. ۇكىم كۇتىپ جۇرگەندەي كۇيدە بولاسىڭ. كوبىنەسە ايەلدەر وسى كەزەڭدە ۇيقىدان مۇلدەم قالادى. جىلاۋ مەن كۇلۋى ءسات سايىن اۋىسادى. «شاتىرىم كەتتى» دەيتىن ءسوز وسى كەزگە ءدال كەلەدى. ءبىز كلۋبقا مۇشە انالاردى، اسىرەسە وسى كەزدە بارىنشا قامقورلىعىمىزعا الامىز. ويتكەنى ونىڭ ءبارى ءوز باسىمىزدان وتكەن»، - دەيدى اسەل.
ءبىز كۋا بولعان ءىس-شاراعا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆا دا بارعان. «اڭساعان سابيگە» قاتىسۋشى انالار مينيسترگە ءوز ۇسىنىستارىن ايتتى.
اسەل جۇبايەۆا مەملەكەتتىڭ «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسى بويىنشا بەرگەن كۆوتاسىن ءبىر تسيكلدە عانا قولدانۋعا بولاتىنىن ايتادى. مىسالى، جۇمىرتقا جاسۋشاسىن تەسىپ ىشىنەن جاسۋشا العاننان كەيىن جاتىردان تىس ورتادا ۇرىقتاندىرىپ، 5 كۇن كۇتەدى. بەسىنشى كۇنى ەمبريوندى جاتىرعا سالادى. ءبىراق باعدارلامانىڭ بۇل تالابىنا سايكەس كەلمەيتىن ايەلدەر بار ەكەن.
«ولارعا 5 كۇن وتە سالىپ ەمبريوندى سالۋعا بولمايدى. ال مەملەكەتتىك باعدارلاما ونى كۇتپەيدى. سوندا مۇنداي انالار «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسىن تولىقتاي پايدالانا الماي قالادى. ەمبريوندى جاتىرعا سالۋ پروتسەسىن كەيىن ءوز قالتاسىنان تولەپ جاساتادى. ول پروتسەستىڭ باعاسى قازاقستاندا 250 مىڭنان 350 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بارادى. ءبىزدىڭ توپتا ە ك ۇ ارقىلى بالا ءسۇيۋ ءۇشىن ءتىپتى پاتەرىن ساتقاندار بار. مينيسترگە وسى ەمبريوندى جاتىرعا سالۋ كەزەڭىن ۇزارتۋعا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەكتىگىن ايتتىق. شەشىلەتىن ماسەلە ەكەنىن ايتىپ قۋانتتى»، - دەيدى «پەرزەنتتى بول» كلۋبىنىڭ جەتەكشىسى.
«ە ك ۇ ارقىلى اكە اتانۋ اۋىزبەن ايتقانعا عانا قيىن»
ەربول جۇبايەۆ، اسەلدىڭ كۇيەۋى:
«وتباسىنداعى نەگىزگى تىرەك وتاعاسى بولعاندىقتان ە ك ۇ-مەن بالا ءسۇيۋ ءۇشىن ايەلگە ەرىنىڭ قولداۋى وتە ماڭىزدى. اتى قيىن سياقتى كورىنگەنىمەن ايەلمەن بىرگە كلينيكاعا بارىپ، اناليزدەر تاپسىرۋدىڭ ەش قيىندىعى جوق. ءوزىم سونىڭ ءبارىن باستان وتكەرگەندىكتەن سەنىمدى ايتا الامىن. قيىن ەشتەڭەسى جوق، تەك نيەت بولۋ كەرەك.
قوردىڭ جۇمىسىنا قايىرىمدىلىقتان تۇسكەن اقشانى جۇمسايمىز. تۇراقتى كومەكتەسەتىن دەمەۋشىلەر بار. ءتۇرلى ۇيىمدارعا، مەتسەناتتارعا جۇگىنىپ وتىرامىز. كلينيكالار دا جەڭىلدىك تۇرىندە كومەكتەسەدى.
العاشقى بالادان كەيىن ارادا ۇزاق ءۇزىلىس بولدى. ەندى ەكىنشى بالانىڭ دۇنيەگە كەلەتىن كەزى كەلدى دەپ ويلاساق تا، جۇبايىم كوتەرە المادى. ە ك ۇ-عا سولايشا جۇگىندىك. ايەلىم ءبىرىنشى بولىپ باستاما كوتەرىپ، مەنى كوندىردى. ەرلەر كلينيكاعا بارىپ، اناليز تاپسىرۋدىڭ ءوزىن قيىن كورەمىز عوي. جۇبايىمنىڭ ءسوزىن جەرگە تاستامايىن دەپ ءجۇرىپ سول ىسكە ءوزىم دە جان-تانىممەن كىرىسىپ كەتتىم. ۋاقىت وتە «بالانى ەكەۋمىز دە قالادىق ەكەن، بۇكىل جولدى بىرگە ءوتىپ شىعۋىمىز كەرەك» دەگەن ۇستانىم پايدا بولدى. تاعى دا ايتام، مۇنىڭ ەشبىر قيىندىعى جوق. العاشقى قادام جاساۋ عانا قيىن بولۋى مۇمكىن. بۇل ىستە قيىندىقتىڭ ءبارى باستا. باستاعى ويدى رەتتەسە، باسقاسى وڭاي».
«اڭساعان ءسابيدىڭ» اقشاسىنا قانداي ەم جاساتۋعا بولادى؟
اسەل جۇبايەۆانىڭ سوزىنە قاراعاندا، اۋىلدان، كەنتتەر مەن شالعايداعى شاعىن قالالاردان كەلەتىن جۇپتاردىڭ نەگىزگى ماسەلەسى - ەرلەردىڭ تىسقارى قالاتىنىندا. ءتىپتى پروبلەما ەردە بولسا دا، بۇكىل جۇمىسقا ايەلى جۇگىرىپ جۇرەدى.
«بالا سۇيە الماي جۇرگەن انالار ءبىزدىڭ چاتتاردا اتا-ەنەسىنە كوپ شاعىم ايتادى. جۋرناليستەر وسى ماسەلەنى كوبىرەك جازسا جاقسى بولار ەدى. ە ك ۇ سياقتى باعدارلامانىڭ بار ەكەنىنە قاراماستان، «بالا تۋا المايتىن بەدەۋ بولدىڭ» دەپ كەلىنىن كەمسىتەتىن اتا-ەنە كوپ. ءبىر قاراساڭ ەنەسى دە ايەل عوي، ايەل ايەلدىڭ جانىن ءتۇسىنۋى كەرەك ەمەس پە؟ وكىنىشكە قاراي، ولاي بولماي جاتادى. ە ك ۇ-نىڭ شارۋاسىمەن باسى قاتىپ جۇرگەن ايەلگە اتا-ەنەنىڭ قىسىمى قوسىلىپ، كۇيزەلىسىن كۇشەيتىپ جىبەرەدى»، - دەيدى ول.
جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋ دەگەن ءبىر رەت كلينيكاعا كەلىپ تىندىرا سالاتىن پروتسەدۋرا ەمەس ەكەنىن ايتتىق. بۇكىل پروتسەدۋرادان وتكەنشە بىرنەشە كۇن كلينيكا تۇرعان قالادا بولۋ كەرەك. ال قالادا باسپاناسى جوق، اۋىلدان كەلگەن جۇپتار ۋاقىتشا پاتەر جالداپ تۇرادى. پاتەر اقىسىن ۇنەمدەۋ ءۇشىن بىرلەسىپ پاتەر جالدايتىن جۇپتار بولادى.
«اڭساعان» ءسابيدىڭ كۆوتاسى پاتەر جالداۋعا اقشا بەرمەيدى. پويىزبەن قاتىناۋ شىعىنى، گورمونالدىق ءدارى- دارمەك پەن اناليزدەر، جاسۋشا الىپ، جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋ، ونى جاتىرعا سالۋ پروتسەستەرى كۆوتا اياسىندا تولەنەدى. جاتىرعا ەمبريون سالىنعاننان كەيىن 14 كۇن بويى گورمونالدىق دارىلەر كۆوتا ەسەبىنەن بەرىلەدى. 14 كۇننەن كەيىنگى ءدارى- دارمەكتى ءار جۇپ ءوز اقشاسىنا الادى.
ەگەر جۇپتىڭ بىرىنە قوسىمشا وتا نەمەسە ەم جۇرگىزۋ كەرەك بولسا، ونى ولار ءوز قالتاسىنان تولەيدى. وتالاردىڭ باعاسى ءارقالاي بولادى. مىسالى، جاتىردىڭ گيستەروسكوپياسىنا كەمىندە 70 مىڭ تەڭگە تولەۋ كەرەك. اۋىلدان بار مالىن ساتىپ كەلگەن جۇپتارعا ونىڭ ءوزى قىمبات بولۋى مۇمكىن. نەگىزى ونداي ەم-دومنىڭ كوبىن ءمامس اياسىندا تەگىن جاساتۋعا بولادى. ءبىراق ول ءۇشىن كەزەككە تۇرىپ، جەرگىلىكتى تىركەلگەن جەردە دارىگەرگە قارالۋ كەرەك. ونىڭ ءبارى ۋاقىت. ال كۆوتا ءبىر تسيكلعا عانا بەرىلگەندىكتەن ءمامس- ءتىڭ تەگىن قىزمەتىنە قول جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەستەي بولىپ كەتەدى. سوندىقتان ەرلى- زايىپتىلار سوڭعى تيىنىن جۇمساسا دا اقىلى ىستەتىپ جاتادى.
ە ك ۇ-دان كەيىنگى تابيعي جۇكتىلىك
اينۇر قازبايەۆا قاراعاندى وبلىسى شەت اۋدانى كوكتىڭكولى اۋىلىندا مۇعالىم بولىپ جۇمىس ىستەيدى. «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسىنىڭ قولداۋىمەن استاناداعى «ەكومەد» كلينيكاسىندا بالا سۇيگەن انالاردىڭ فەستيۆالى وتەدى دەگەندى ەستىپ، ارنايى كەلگەن بەتى ەكەن.
«تۇرمىس قۇرعانىما بيىل جەتى جىل بولدى. ە ك ۇ-عا جۇگىنۋ كەرەك دەگەن شەشىمدى ءوزىم قابىلدادىم. 2020 -جىلى دارىگەرلەرگە قارالۋدى توقتاتقان بولاتىنمىن. ويتكەنى ناتيجە بولمايتىنىن ءتۇسىندىم. سوڭعى رەت اۋرۋحاناعا بارعاندا جاتىردان تىس ۇرىقتاندىرۋدىڭ مۇمكىندىكتەرى تۋرالى اقپاراتتى كوزىم شالدى. سودان باستاپ الەۋمەتتىك جەلىدەن ە ك ۇ تۋرالى مالىمەتتەر ىزدەي بەردىم. ءسويتىپ ءجۇرىپ Instagram-دا اسەل جۇبايەۆانىڭ پاراقشاسىن كورىپ قالدىم. نەگىزگى مالىمەتتىڭ ءبارىن سول جەردەن الدىم دەسەم بولادى. دارىگەرلەردىڭ ايتىپ جۇرگەنىن ادامعا تۇسىنىكتى تىلمەن جەتكىزەدى ەكەن. 2020 -جىلى دارىگەردىڭ قابىلداۋىندا بولدىم. سول جەردە ءبىراز كەڭەس الدىم. مەن قارالعان كلينيكانىڭ ماماندارى 4-5 ايدان كەيىن قاراعاندى وبلىسىندا قابىلداۋ جۇرگىزدى. سول كەزدە جولداسىم ەكەۋمىز 4-5 ساعات كەزەك كۇتىپ، كىردىك. سول قابىلداۋدان كەيىن ءبىر توقتامعا كەلدىك. ەكەۋمىز دە بالا سۇيۋگە مۇمكىندىك بار ەكەنىنە سەنگەندەي بولدىق. سودان بەرى جولداسىم ۇنەمى قولداپ وتىردى»، - دەيدى قاراعاندىلىق انا.
كەيىپكەرىمىز مۇندايدا ەرلى-زايىپتىلاردىڭ ءبىر-ءبىرىن قولداۋى شەشۋشى ءرول وينايتىنىن ايتادى.
«دارىگەر شەشىمىمىزدى ەستىگەن كەزدە: «وزدەرىڭ بەت العان ەكەنسىڭدەر، بۇكىل شارۋاسىنا وزدەرىڭ جۇگىرەسىڭدەر»، - دەپ ەسكەرتتى. كۆوتا بار ەكەنىن دە سول دارىگەرىمىز ايتتى. سول جىلى پرەزيدەنتتىڭ كەزەكتى جولداۋىن تىڭداپ وتىرىپ، «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسىنىڭ كۆوتا سانىن 1 مىڭنان 7 مىڭعا كوبەيتۋ كەرەك دەگەنىن ەستىدىم. سانامدا ءبىر ءۇمىت وتى جارق ەتە قالعانداي كورىندى. وعان دەيىن 1000 كۆوتانىڭ ءبىرى بىزگە تيە مە، جوق پا دەگەن وي بولعان. ەندى 7 مىڭ ادامنىڭ ءبىرى بولا الاتىن شىعارمىز دەپ جۇگىرە باستادىق. استاناداعى كلينيكاعا كەلگەنگە دەيىن بۇكىل اناليزدەردى تاپسىرىپ، قۇجاتتاردى رەتتەپ، بارىنشا دايىندىقپەن كەلدىك. ءبىراق ىشىمدە ءبىر نارسە مەنى قاتتى اسىقتىرىپ تۇراتىن. كۆوتاعا جىبەرگەن ءوتىنىشتىڭ قورىتىندىسىن كۇتىپ وتىرعىم كەلمەدى. 1,5 ميلليون تەڭگە نەسيە الىپ، استاناعا كەلدىك. الماس قۇرمانالي ۇلىنا: «مەندە اقشا بار، باستايىق»، - دەدىم. ول كىسى ەكى ايدان كەيىن كلينيكاعا «اڭساعان ءسابيدىڭ» كۆوتاسى اشىلاتىنىن ايتتى. بەكەر نەسيەگە كىرگەنشە 2 اي شىداڭىزدار دەپ قويمادى. اسىعاتىن سەبەبىم، دارىگەردىڭ ە ك ۇ-عا جارايتىنىم تۋرالى قورىتىندىسى بار بولاتىن. دياگنوزىم ساي كەلەتىن. ءبىراق اۋلەتىمىزگە انىق-قانىعىن ايتا قويعان جوقپىز.
كۆوتاداعى كەزەگىمىز جەتكەندە استاناعا كەلدىك. اۋىلىمىز تەمىرجولدان الىس جاتىر. ءدال سول كەزدە كولىگىمىز دە سىنا قالعان. تاكسيمەن ستانساعا جەتىپ، سول جەردەن پويىزبەن استاناعا قاتىناپ تۇردىق. بۇل جاقتا تۋعان اپكەمنىڭ قىزى تۇرادى. باسپانا جاعىنان جاقىنداردىڭ قولداۋى بولعانىن ايتۋىم كەرەك. تۋىستار ە ك ۇ-نىڭ كومەگىنە جۇگىنگەنىمىزدى اياعىم اۋىر بولعان كەزدە عانا ءبىلدى. كوپتەن كۇتكەن بالا بولعاندىقتان شىعار، جاقىنداردىڭ قولداۋى بولەك بولدى. ونىڭ الدىندا 1 جىل بۇرىن قايىن اتام قايتىس بولعان. ەنەمنىڭ قولداۋىن قاتتى سەزىندىم. جاتىرعا ەمبريون سالاتىن كۇنى مارقۇم اتامىزدىڭ جىلىن بەرىپ جاتتى. اتام مەنى ءوز قىزىنداي كورەتىن، جىلدىعىنا بارعىم كەلدى. ءبىراق كۇيەۋىم «اتاڭ ساعان ەكى دۇنيەدە دە رازى، الاڭداماي ەمىڭدى ال» دەپ توقتاتتى. وسىنداي قولداۋدىڭ ارقاسىندا سانامدا ءبىر تەرىس وي، كۇمان، قورقىنىش بولعان جوق. وسىنىڭ ءبارى ە ك ۇ ارقىلى جاسالعان ەم-دومدى ودان ءارى پايدالى ەتە ءتۇستى دەپ ويلايمىن»، - دەيدى اينۇر قازبايەۆا.
بۇل جۇپ ە ك ۇ-عا دەپ العان 1,5 ميلليون تەڭگەنى ەكى ايدان كەيىن بانككە قايتا وتكىزىپتى. «اڭساعان سابيگە» ىلىككەنشە ءبىر تيىنىن دا ۇستاماي، ۇيدە ساقتاعان. دەگەنمەن، ە ك ۇ شىعىندارىنا كۆوتادان تىس 300-400 مىڭ تەڭگە جۇمساعاندارىن ايتادى.
«مەنىڭ ەكستراكورپورالدى ۇرىقتاندىرۋ ارقىلى انا اتانۋىمدى اۋىلداستارىم ەرلىك جاساعانداي قابىلدادى. وسى بالانىڭ امان-ەسەن دۇنيەگە كەلۋىن بۇكىل اۋىل بولىپ كۇتكەن شىعار. ءبارىنىڭ تىلەۋلەستىگىن سەزىندىك. اتىن مۇحامەدالي دەپ قويدىق. ءبىزدىڭ اۋىلدا ورىستار دا تۇرادى. سونىڭ اسەرى مە، تىك سويلەۋگە بەيىم. كەيبىر اۋىلداستار بالامىزدى «جاساندى بالا» دەپ ايتاتىن كورىنەدى. وندايلارعا ءمان بەرمەيمىز. ويتكەنى، 9 اي قۇرساعىمدا كوتەرگەندىكتەن ونداي اڭگىمەلەر ماعان اسەر ەتپەيدى. 5 جىل بويى كۇتىپ سۇيگەن بالامىز ءبىرىنشى جاراتقاننىڭ قۇدىرەتىمەن، ەكىنشى بىزگە جولىققان بىلىكتى مامانداردىڭ ارقاسىندا امان-ەسەن دۇنيەگە كەلدى دەپ ويلايمىن. وسىنىڭ بارىنەن تۇسىنگەنىم، ەرلى-زايىپتىلار وتاۋ قۇرعاننان كەيىن 1-2 جىلدىڭ ىشىندە بالا سۇيە الماسا، كورىنگەن اۋرۋحانانىڭ ەسىگىن توزدىرا بەرمەي رەپرودۋكتولوگكە جۇگىنۋى كەرەك ەكەن. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، رەپرودۋكتولوگ دەگەن - بەدەۋلىكپەن اينالىساتىن مامان. ءبىراق رەپرودۋكتولوگكە جۇگىنۋ دەگەن ءسوز - بەدەۋلىك ماڭدايىڭا ءومىرباقي جازىلدى دەگەن ۇكىم ەمەس. وعان مەنىڭ جولىم دالەل»، - دەيدى ول.
اينۇر ايتادى، «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسى - قازاقستاندىق وتباسىلارعا بەرىلىپ وتىرعان زور مۇمكىندىك.
«ءبىر-ەكى جىلدا بالا سۇيە الماعاندار بىردەن وسى «باعدارلاماعا» ىلىگۋدى ويلاۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. بالامىز ءساۋىر ايىندا ەكىگە تولدى. قاڭتار ايىنان باستاپ ونى ەمشەكتەن شىعارىپ، جازعا سالىم ەكىنشى بالاعا ە ك ۇ جاساتىپ كورسەك دەپ ويلاپ ءجۇردىم. ويتكەنى الدىڭعى پروتوكولدان 5 ەمبريوندى بانككە قاتىرىپ كەتكەنبىز. جولداسىم «كاماز» ايدايدى. ول ناۋرىزدا جۇمىستان قولى ءبىراز بوسايتىنىن، سول كەزدە استاناعا بارىپ باستاي بەرۋ كەرەكتىگىن ايتقان. ءسويتىپ جۇرگەندە اقپان ايىندا تابيعي جولمەن جۇكتى بولعانىمدى بىلدىك. العاشقى ە ك ۇ-دان كەيىن تابيعي جۇكتىلىك ورناعان. رەپرودۋكتولوگكە بارۋ دەگەن ۇكىم ەمەس دەپ وتىرعانىم سول.
«اڭساعان ءسابي» - بالا سۇيە الماي جۇرگەن جۇپتارعا بەرىلىپ وتىرعان زور مۇمكىندىك. ءبىراق بۇل جەردە ۋاقىت جوعالتپاۋ ماڭىزدى. وي تۇسكەن بويدا ىسكە كىرىسۋ كەرەك. ويتكەنى ءار ءتۇرلى دياگنوز بولادى. ە ك ۇ-عا جەتۋ ءۇشىن ايلاپ، جىلداپ ەمدەلۋ كەرەك بولۋى مۇمكىن. ونىڭ ءبارىنىڭ ءساتتى بولۋى ادامنىڭ جاسىنا دا بايلانىستى. ال ادام اعزاسى ۋاقىت وتكەن سايىن جاسارا تۇسپەيتىنى بەلگىلى...»، - دەيدى اينۇر.
اۆتور
ەسىمجان ناقتىباي
