بازالىق مولشەرلەمەنىڭ تومەندەۋى: ۇلتتىق بانكتىڭ ءتوراعاسى نەگىزگى فاكتورلاردى اتادى

استانا. KAZINFORM - ۇلتتىق بانكتىڭ اقشا- كرەديت ساياساتى كوميتەتى بازالىق مولشەرلەمەنى 14,25 پايىزعا دەيىن تومەندەتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. وسىعان بايلانىستى ق ر ۇ ب ءتوراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ مالىمدەمە جاساپ، شەشىم قابىلداۋعا نەگىز بولعان فاكتورلاردى اتادى.

تيمۋر سۇلەيمەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، تومەندەگى فاكتورلار اسەر ەتكەن:

ءبىرىنشى. ينفلياتسيا جانە ينفلياتسيالىق كۇتۋلەر ديناميكاسى.

ماۋسىمنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، باعانىڭ ءوسۋى ازىق-تۇلىك كومپونەنتىنە جانە تاريفتىك رەفورمانى ىسكە اسىرۋدىڭ تومەندەگەن قارقىنىنا بايلانىستى جىلدىق ماندە

8,4 پايىزعا دەيىن باياۋلادى.

ينفلياتسيانىڭ قازىرگى ديناميكاسى اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى جانە تاماق وندىرىسىندەگى باعانىڭ تومەندەۋ اسەرىمەن قالىپتاسىپ كەلەدى. دەگەنمەن، وندىرۋشىلەردىڭ باعالاردى تومەندەتۋ ءۇردىسى السىرەي باستادى.

ينفلياتسيا قۇرىلىمىندا بارلىق كومپونەنتتىڭ باياۋلاعانى بايقالۋدا. اتاپ ايتقاندا، ازىق-تۇلىك كومپونەنتى مامىرداعى 5,5 پايىزدان ماۋسىمدا 5,4 پايىزعا دەيىن باياۋلادى. ازىق-تۇلىككە جاتپايتىن ينفلياتسيا 7,6 پايىزدان 7,4 پايىزعا دەيىن، سەرۆيستىك ينفلياتسيا 13,9 پايىزدان 13,8 پايىزعا دەيىن باياۋلادى.

وڭ فاكتور رەتىندە ايلىق ينفلياتسيانىڭ ديناميكاسىن ءوز الدىنا بولەك اتاپ وتكىم كەلەدى. ماۋسىم ايىندا ول 0,4 پايىز قۇرادى. بىزدە ول ورتاشا تاريحي ماندەردەن تومەن - 0,5 پايىز.

سونىمەن بىرگە بازالىق جانە ماۋسىمدىق فاكتوردان تازارتىلعان ينفلياتسيا كورسەتكىشتەرى مامىردا تومەندەگەننەن كەيىن ءبىرشاما ءوستى.

الداعى ءبىر جىلدا كۇتىلەتىن ينفلياتسيانى باعالاۋ تەڭگەنىڭ نومينالدى ايىرباستاۋ باعامىنىڭ السىرەۋىنەن ساۋىردەگى جوعارى ءمان - 16,1 پايىزدان ماۋسىمدا 13,3 پايىزعا دەيىن تومەندەدى.

ەكىنشى. ىشكى ەكونوميكاداعى ۇردىستەر.

قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋى 2024-جىلعى قاڭتار-مامىردا قىسقامەرزىمدى ەكونوميكالىق ينديكاتور نەگىزىندە 3,7 پايىز دەڭگەيىندە باعالاندى. بۇل ج ءى ءو- ءنىڭ بارلىعى دەگەن ءسوز ەمەس، قىسقامەرزىمدى ەكونوميكالىق ينديكاتور دەگەن ءسوز. ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتىڭ وسۋىنە ىشكى جانە سىرتقى سۇرانىس اسەر ەتتى.

ەڭ جوعارى ءوسۋ قارقىنى قۇرىلىس، كولىك، اقپارات جانە بايلانىس سالالارىندا بايقالدى. ونەركاسىپتە وڭدەۋ سەكتورىنىڭ ورنىقتى ديناميكاسى ەرەكشەلەندى. ول 5,2 پايىزعا ءوستى. ساۋدا سالاسى ورنىقتى ىشكى سۇرانىسقا بايلانىستى 2,3 پايىزدان 3,1 پايىزعا دەيىن جەدەلدەدى.

جيىنتىق ىشكى سۇرانىس ورنىقتى. ىشكى سۇرانىسقا حالىقتىڭ ناقتى تابىسىنىڭ ءوسىمى قولداۋ كورسەتىپ وتىر. جاڭارتىلعان دەرەكتەرگە سايكەس، 1-توقساندا ول ازداپ ارتتا قالدى. ناقتى تابىستىڭ ءوسىمى 4,7 پايىزدى قۇرادى. سونداي-اق، بۇعان ەكونوميكانىڭ شيكىزاتقا جاتپايتىن سەكتورىنداعى ينۆەستيتسيالىق بەلسەندىلىكتىڭ ءوسۋى دە ىقپال ەتىپ وتىر. بۇل كورسەتكىش 13,9 پايىزعا ارتقان جانە وعان فيسكالدىق ىنتالاندىرۋدىڭ جالعاسىن تاپقانى دا بار.

ۇلتتىق بانك قاداعالايتىن ىسكەرلىك بەلسەندىلىك يندەكسى بەس اي قاتارىنان وڭ ايماقتا قالىپتاسىپ كەلەدى. بيزنەس-سيكل ساعاتى ەكونوميكانىڭ ءوسۋ فازاسىندا ەكەنىن كورسەتىپ تۇر.

ءۇشىنشى. سىرتقى ەكونوميكالىق كونيۋنكتۋرا.

سىرتقى ورتا فاكتورلارىنىڭ جيىنتىعى قولايسىز سىرتقى ينفلياتسيالىق جاعدايدى قالىپتاستىرۋدا. ول الدىمەن ازىق-تۇلىكتىڭ الەمدىك باعاسىنا جانە ءبىزدىڭ باستى ساۋدا-سەرىكتەسىمىزدىڭ ءبىرى - رەسەيدەگى ينفلياتسيا ديناميكاسىنا بايلانىستى.

ف او يندەكسى ءۇش اي قاتارىنان ءوسىپ، مامىر مەن ماۋسىمدا 120,6 تارماق دەڭگەيىندە ساقتالدى. ماۋسىم ايىندا استىق قۇنىنىڭ تومەندەۋى وسىمدىك مايلارى، قانت جانە ءسۇت ونىمدەرى باعاسىنىڭ ءوسۋىن وتەۋگە مۇمكىندىك بەردى.

سىرتقى اقشا-كرەديت شارتتارى قاتاڭ قالپىندا قالدى. وسىلايشا، الەمدەگى ينفلياتسيانىڭ باياۋلاۋ ءۇردىسى جالعاسۋدا. ءبىراق بازالىق ينفلياتسيا كورسەتكىشتەرى بارىنشا تۇراقتى جانە كوپ ەلدە تارگەتتەن جوعارى قالىپتاسىپ وتىر.

جالپى ينفلياتسيانىڭ تومەندەۋى جاھاندىق ەكونوميكالىق بەلسەندىلىك قارقىنىنىڭ باياۋلاۋىنان جانە ەنەرگيا كوزدەرى باعاسىنىڭ تومەندەۋىنەن قالىپتاسىپ وتىر.

ەۋرووداقتا مامىردا ينفلياتسيانىڭ 2,7 پايىزعا دەيىن ازداپ جەدەلدەۋى بايقالادى. ساۋىردە ول 2,6 پايىز بولعان ەدى. الايدا، ەۋروپا ورتالىق بانكى بازالىق ينفلياتسيا مەن ينفلياتسيالىق كۇتۋلەردىڭ تومەندەۋىنەن مولشەرلەمەلەردى 9 اي بويى وزگەرىسسىز دەڭگەيدە ۇستاپ تۇرعاننان كەيىن ساياساتتى جەڭىلدەتۋگە كوشتى.

سونىمەن قاتار، ەۋروپا ورتالىق بانكى ماقساتقا قولجەتكىزۋ ۇستانىمى تۋرالى مالىمدەپ، بولاشاقتا ۇستامدى پروتسەنتتىك مولشەرلەمەلەردى ساقتاپ قالۋ نيەتىن ءبىلدىردى.

ا ق ش- تا ينفلياتسيانىڭ 3 پايىزعا دەيىن باياۋلاعانى بايقالادى. دەگەنمەن، ينفلياتسيانىڭ دەڭگەيى ءالى دە جوعارى دەپ باعالانادى. ا ق ش فەدەرالدى رەزەرۆتىك جۇيەنىڭ ريتوريكاسىنا سايكەس ينفلياتسيانىڭ ماقساتقا جاقىنداۋىنىڭ سەنىمدى بەلگىلەرىن العانشا مولشەرلەمەلەردى تومەندەتۋ جوسپاردا جوق.

ماۋسىم ايىندا رەسەيدە ينفلياتسيا 8,6 پايىزعا دەيىن ءوستى. وسى ارادا رەسەي فەدەراتسياسى ورتالىق بانكىنىڭ ريتوريكاسى ايتارلىقتاي قاتاڭدادى. رەتتەۋشىنىڭ مالىمدەمەسىنە سايكەس، ينفلياتسيا بويىنشا ماقساتقا قولجەتكىزۋ قاتاڭ اقشا-كرەديت شارتتارىن نەعۇرلىم ۇزاق ۋاقىت بويى ساقتاۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل رەتتە رفوب نەگىزگى مولشەرلەمە دە ارتۋى مۇمكىن ەكەنىن جوققا شىعارمايدى.

مۇناي باعاسى بيىلعى ماۋسىمدا ورتا ەسەپپەن 83 ا ق ش دوللار دەڭگەيىندە قالىپتاستى. بۇل وپەك+ ەلدەرىنىڭ شيكى مۇناي وندىرۋدەگى شەكتەۋلەرىن بيىلعى قازاننان باستاپ بىرتىندەپ جەڭىلدەتۋ تۋرالى كۇتۋلەرگە بايلانىستى.

* * *

قورىتا كەلە، ينفلياتسيا بىرتىندەپ باياۋلاعانىمەن، بىرنەشە تاۋەكەل فاكتورلارىنىڭ ساقتالىپ وتىرعانىن اتاپ وتكىم كەلەدى.

سىرتقى ورتادا ولار رەسەيدەگى نەعۇرلىم جوعارى ينفلياتسيادان جانە ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ كوتەرىلۋىنەن تۋىنداپ وتىر.

ەل ىشىندەگى تاۋەكەلدەر بيۋدجەت ساياساتى پارامەترلەرىنىڭ قايتا قارالۋىمەن، رەتتەلەتىن باعالار سالاسىنداعى رەفورمالاردىڭ جالعاسۋىمەن بايلانىستى. وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، رەتتەلەتىن باعالار سالاسىنداعى رەفورما جالعاسۋدا. ىشكى سۇرانىس ورنىقتىلىعىن ساقتاپ وتىر جانە ينفلياتسيالىق كۇتۋلەر ءالى دە تۇراقسىز. تۇتىنۋ نەسيەسى دە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. تەڭگە باعامىنىڭ ديناميكاسىنا بايلانىستى اقشا-كرەديت شارتتارى دا جۇمسارىپ كەلەدى.

الداعى بولجامدى راۋند اياسىندا قالىپتاساتىن تاۋەكەلدەر بالانسى، سونداي-اق فيسكالدىق ساياسات پارامەترلەرى مەن ايىرباستاۋ باعامىنىڭ ديناميكاسى باعالاناتىن بولادى.

قالىپتاساتىن تاۋەكەل فاكتورلارى شەشىم قابىلداۋدا مۇقيات بولۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل جاعدايدا ءبىز باعا ءوسىمىنىڭ تۇراقتى بولىگىن جانە جالپى ينفلياتسيانىڭ نىسانالى دەڭگەيگە جاقىنداۋ تراەكتورياسىن باقىلاي وتىرىپ، قولعا تۇسكەن دەرەكتەردى تالداي بەرەمىز.