اۋىلدا وسكەن قازاققا اۋستراليالىقتار مال باعۋدى ۇيرەتپەك

اۋستراليانىڭ مال شارۋاشىلىعىن جۇرگىزۋدەگى وزىق ادىستەرى ەلىمىزدە قولدانىسقا ەنگىزىلەدى. جاسىل قۇرلىقتاعى جۇرتتىڭ مال بورداقىلاۋ ءادىسىن اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى ارنايى بارىپ تانىستى.

ولاردىڭ اراسىندا تۇركىستان، قوستاناي، الماتى، جەتىسۋ وبلىسىنىڭ دەلەگاتسياسى دا بار. ەلدەن بارعان دەلەگاتسيا ءبىر مەزگىلدە 35 مىڭ سيىردى بورداقىلايتىن Southern Cross Feedlot زاماناۋي كەشەنىن ارالادى. وسىنداعى ديىرمەن، زاماناۋي جابدىقتار، ينفراقۇرىلىم، ازىقتاندىرۋ ادىستەرىن كوردى.
ايداربەك قوجانازاروۆ، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:
- 200 شاقىرىم ءوتىپ شىقتىق اۋستراليانىڭ جولدارىمەن. بۇكىل جەرگە ەگىن ەگىلگەن. ءبىزدىڭ قازاقستانىمىز وسىنداي بولسىن دەپ ارماندايمىز. ارمانىمىزعا جەتۋ ءۇشىن اۋستراليانىڭ تەحنولوگياسىن قولدانۋىمىز كەرەك. سوندىقتان ءبىز سەرىكتەستىك رەتىندە تالقىلاپ ءجۇرمىز. قالاي ءبىز وسى اۋسترالياداعى تەحنولوگيانى قازاقستانعا الىپ كەلەمىز، ەتىمىزدىڭ باعاسىن ءتۇسىرۋ، ەكسپورتتىق اۋقاتىن كوتەرۋ ءۇشىن. بۇل فەرماداعى سيىر كۇنىنە 1,5-2 كەلى سالماق قوسادى.
جالپى ينۆەستيتسيا كولەمى شامامەن 25-30 ميلليون دوللار. ەڭ باستىسى سالعان اقشانىڭ قايتارىمى ءبىر-ەكى جىل عانا. ودان سوڭ فەرمەر تازا پايدا الا باستايدى. اۋستراليالىق فەرمەرلەردىڭ ايتۋىنشا، 5 مىڭ باسقا ارنالعان بورداقىلاۋ الاڭى سالىنسا، ودان ءارى كەڭەيتۋگە قوسىمشا ينۆەستيتسيانىڭ قاجەتى جوق.
كينتال يسلاموۆ، »اتامەكەن اگرو« ا ق باسقارما ءتوراعاسى:
- مۇندا بۇكىل قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسى باسقاشا. مىسالى، مالدى ءبولۋ ءبارى تولىعىمەن اۆتوماتتاندىرىلعان. ءتىپتى ءبولۋ كونسترۋكسيالارى باسقاشا. بىزدەگى كونسترۋكسيالار ءتۇزۋ، ال مۇندا جانۋارلاردى قورقىتپاس ءۇشىن ءيىلىپ جاسالعان. الاڭ بيىك ورنالاسقان، سوندىقتان وندا ىلعال تۇراقتامايدى، تومەن قاراي اعىپ، ارنايى درەناجدارعا جينالادى. وسىلايشا، جانۋارلار تۇياقتارى لاستانبايدى. ءمىنسىز تازالىق قويدى دا وسىنداي ادىسپەن بورداقىلايدى.
Bakersfield Feedlot كەشەنىندەگى تولىق اۆتوماتتاندىرىلعان جەم بەرۋ جۇيەسى از ۋاقىتتا 16 مىڭ قوزى سەمىرتەدى. جىلىنا 65 مىڭ قويدى سويىسقا دايىندايدى.
اارون پرەتتەدجون، بورداقىلاۋ الاڭىنىڭ يەسى:
- ءبىزدىڭ ونەركاسىپ الاڭىنىڭ اۋدانى شامامەن 11 مىڭ گەكتار. فەرماداعى ءبىر جىلدىق مال سانى - 60-تان 90 مىڭعا دەيىن. مەن ەتتىڭ ونىمدىلىگىنە، جۇمساق بولۋىنا جاۋاپ بەرەمىن.
ءىلياس جانانوۆ، "الاكول اگرو" ج ش س وكىلى:
- اۋستراليادا جىل بويى مال بورداقىلاي الادى. مىسالى مىنا كومپانيا 2 ايدا بورداقىلاپ شىعارامىز دەيدى. ەكى اي سايىن مالدى اۋىستىرىپ وتىرادى. جاڭا مال كىرەدى 2 اي سايىن سوندا بۇلار 16 مىڭ نەمەسە 15 مىڭ باستان 1 جىل ىشىندە 4-5 رەت بورداقىلاپ شىعادى. بىزدە قازاقستاندا 1 سەزوندىق. ءبىز كوكتەمنىڭ باسىندا قوزى الىپ ونى قىركۇيەك ايىندا بورداقىعا قويادى.
اۋستراليا - جاھاندىق ەكسپورتتاۋشى: قوي ەتى ەكسپورتى بويىنشا - ءبىرىنشى، ال سيىر ەتى ەكسپورتى بويىنشا - ەكىنشى ورىندا. نارىققا 100-گە جۋىق ءونىم ءتۇرىن شىعارادى. وتاندىق ماماندار اۋستراليالىق فەرمەرلەردىڭ تىڭ تاجىريبەلەرىن كوردى. ەندى مۇنداعى تاجىريبەنى ءبىزدىڭ ەلدە قولدانۋعا نيەتتى.
قازاقستاندىق ماماندار اۆستراليانىڭ مالدارىگەرلىك تاجىريبەسىن زەرتتەدى. ەلىمىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى، ءوڭىر اكىمدىكتەرى مەن اگروبيزنەس وكىلدەرىنەن قۇرالعان دەلەگاتسيا اۆسترالياداعى مال شارۋاشىلىعىنىڭ ەلەكتروندىق جۇيەسىمەن تانىستى. اۆستراليادا اۋىل شارۋاشىلىق جانۋارلارىن قاداعالۋ جاقسى جولعا قويىلعان. ول ەلەكتروندىق جۇيە ارقىلى جۇرگىزىلەدى. وسىنىڭ ارقاسىندا اۋسىل، برۋتسەللەز، ءسىبىر جاراسى سياقتى ادام ءۇشىن قاۋىپتى مال اۋرۋلارى مۇندا مۇلدەم كەزدەسپەيدى. ەلدە ۆەتەرينارلىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدە مەملەكتتىك ورگاندار ماڭىزدى رول وينايدى.
شون ميللەر، ادەلايدا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى:
- بىزدە حالىقارالىق ەپيزووتيالىق بيۋرودا تىركەلگەن اۋرۋلاردىڭ جوقتىعىنا قۋانامىز. مەنىڭ ويىمشا، اۆستراليا قۇرلىق بولعاندىقتان جانۋارلاردىڭ اۋرۋلارىن باقىلاۋ وڭاي. بۇل ءۇشىن بىزدە بارلىق ءادىس بار.
قازاقستان دەلەگاتسياسى ساپار بارىسىندا ءجىتى زەرتتەگەن سالانىڭ ءبىرى وسى مال دارىگەرلىگى. سەبەبى بۇل ەلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىق جانۋارلارىن باقىلاۋدا وزىق تاجىريبەسى بار. مىسالى، بۇگىندە اۆستراليانىڭ ءىرى قارا مالىنىڭ بارلىق تابىنى ەلەكتروندى بيركالاۋمەن قامتىلعان.
امانعالي بەردالين، ق ر اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيتسە- ءمينيسترى:
- ءبىز اۆسترالياعا كەلگەن ساپارىمىزدا بىرىنشىدەن ۆەتەريناريا سالاسىن قازاقستاندا قالاي دامىتۋمىز كەرەك، بۇنىڭ سيفروۆيزاتسياسى بۇل جەردە قالاي دامىعان. بىزدە تاپ وسىنداي قازىر ۇكىمەتتىڭ تاپسىرامسىمەن سيفروۆيزاتسيانى جاساپ جاتقان جايىمىز بار. سونىڭ قانداي جاڭالىعى بار ەكەنىن سونى قاراپ ءجۇرمىز.
اۋستراليا 2025 -جىلعا قاراي بارلىق مال باسىن ەلەكتروندىق جۇيەگە ەنگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. جەرگىلىكتى مامانداردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي جۇيە ۆەتەريناريا ءۇشىن وتە ماڭىزدى. ويتكەنى مال اۋىرعان جاعدايدا ونى وڭاي وقشاۋلاۋعا بولادى.
شون ميللەر، ادەلايدا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى:
- اۆستراليادا جەكە جانە مەملەكەتتىك ۆەتەرينارلىق قىزمەتتەر اراسىندا ناقتى ايىرماشىلىق بار. جەكەمەنشىك ۇيىم مامانى مالدى تەكسەرۋگە جانە ەمدەۋگە جاۋاپتى جانە فەرمەرلەردىڭ شاقىرۋى بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. ال مەملەكەتتىك ۆەتەرينارلىق قىزمەت اۆسترالياداعى قاۋىپسىزدىكتى قاداعالاۋعا جانە حالىقارالىق نارىقتارداعى سۇرانىستى باقىلاۋعا جاۋاپ بەرەدى.
دەلەگاتسيا سالانى دامىتۋدىڭ باسقا دا ماسەلەلەرىن پىسىقتادى. ونىڭ ىشىندە مال شارۋاشىلىعىن ءتيىمدى دامىتۋ ادىستەرىنە كوڭىل ءبولىندى.
جالپى اۆستراليادا مالدى ءوسىرۋ مادەنيەتى كوپ ەلگە ۇلگىلى. اۆستراليادا مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ باعاسى تولىعىمەن نارىققا نەگىزدەلگەن. اۋا رايى جاعدايىنا بايلانىستى باعا قۇبىلىپ تۇرادى. وسى سەبەپتى شارۋاشىلىقتاردى ىرىلەندىرۋ ءۇردىسى بايقالادى.
داۋرەن اقاش ۇلى
www.24.kz