اۆتونارىقتاعى احۋال: كولىك تاڭداۋ بويىنشا ساراپشى كەڭەستەرى
استانا. KAZINFORM - سوڭعى كەزدەرى قالا كوشەلەرىنەن جاڭا كولىكتەردى ءجيى كورۋ قالىپتى جاعدايعا اينالدى. قازىر جاڭا تەمىر تۇلپارعا قول جەتكىزۋ بۇرىنعىداي قيىن ەمەس. الايدا ەل تۇرعىندارى نەگىزىنەن قانداي كولىككە باسىمدىق بەرەدى؟
جاڭا كولىكتى الا ما، الدە جۇرىلگەن، قولدانىلعان كولىككە باسىمدىق بەرە مە - بۇل سۇراقتارعا اۆتوساراپشى سانات نۇرباي Jibek Joly تەلەارناسىنداعى «Bugin Live» باعدارلاماسىندا سۇحبات بەردى.
ايتا كەتەيىك، 2025-جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعىندا قازاقستاندا 104,9 مىڭ جاڭا اۆتوكولىك پەن كوممەرتسيالىق تەحنيكا ساتىلعان. بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 26 پايىزعا كوپ. ەڭ قىزىعى، وسى كولىكتەردىڭ جارتىسىنان استامى، ناقتىراق ايتساق 59 پايىزى نەسيەگە راسىمدەلگەن. التى ايدا بانكتەر اۆتونەسيەلەۋگە 1,2 تريلليون تەڭگە قارجى جۇمساعان. بۇل ەلىمىزدە اۆتونارىقتىڭ قارقىندى دامىپ جاتقانىن كورسەتەدى.
اۆتوساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى جىلدارى جاڭا كولىككە قىزىعۋشىلىق ايتارلىقتاي ارتقان. اسىرەسە قىتاي اۆتوكولىكتەرى نارىققا دەندەپ ەنىپ، سۇرانىسقا يە بولا باستادى. بۇرىن اۆتوسالونداردا كولىك تاڭداۋ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بولاتىن. مىسالى، بەلگىلى ءبىر ماركانىڭ قارا تۇسىنە تاپسىرىس بەرىپ، كەمىندە جارتى جىل كۇتۋگە تۋرا كەلەتىن.
قىتاي اۆتوكومپانيالارى وسى ماسەلەنى شەشىپ، اۆتوسالونداردى كولىكپەن تولىق قامتىپ، ۇسىنىستى ارتتىردى. ءبىر عانا جەكە كۋالىكپەن باستاپقى جارناسىز، 4 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن نەمەسە ءبولىپ تولەۋ ارقىلى قالاعان كولىكتى راسىمدەۋگە بولادى.
- بۇرىن اۆتوسالوندا جاڭا كولىك تابۋ قيىننىڭ قيىنى ەدى. جاڭا كولىكتى قولى جەتكەندەر عانا الاتىن. كوپشىلىگى جارناما سايتىنا كىرىپ، جۇرىلگەن كولىكتى الاتىن جانە 1-2 جىلدان كەيىن ءوز باعاسىنان قىمباتقا ساتىپ، پايدا كورەتىن. سوعىپ العان جاعدايدا دا كەمىندە ءوز باعاسىنا ساتاتىن جانە ەش ۇتىلمايتىن. قازىر سول پسيحولوگيا قالىپ قويعان. ءوزىم ەكى جىل بۇرىن 15,5 ميلليونعا جاڭا كولىك الدىم. ءال قازىر كولىگىمدى ساتايىن دەسەم، ونىڭ باعاسى 11 ميلليونعا ءتۇسىپ كەتكەن. قازىر عالامتورداعى جۇرىلگەن كولىك يەلەرى باعاسىن تۇسىرمەي وتىر، ال كليەنتتەر وسى اقشاعا جاڭا كولىك الايىن دەپ، قىتايلىق اۆتوموبيلدەردى تاڭدايدى، - دەيدى سانات نۇرباي.
دەگەنمەن، اۆتوساراپشى كولىك نەسيەسىنە قاتىستى دا تۇيتكىلدى ماسەلە كوپ ەكەنىن جاسىرمادى جانە اۆتوكرەديتكە اسىقپاۋعا كەڭەس بەرەدى.
- قازىر كولىكتى 4 پايىزدىق جەڭىلدىكپەن الىپ، ايىنا 250 مىڭ تەڭگە نەسيە تولەپ وتىرعاندار بار. ءبىر تانىسىم جولاۋشى تاسىپ، كۇنىنە 25- 30 مىڭ تەڭگە تابىس تابامىن، 10 كۇندە نەسيەنى جاۋىپ، قالعان 20 كۇندە 600 مىڭ پايدا تابامىن دەپ جوسپارلاعان. ءبىراق شىنايى ومىردە بۇل وڭاي ەمەس. جانارماي، ايىپپۇل، سالىق، ساقتاندىرۋ، جوندەۋ، اۋىرىپ قالۋ سياقتى كۇتپەگەن شىعىن بولۋى مۇمكىن. ەگەر كولىك ياندەكس، يندرايۆەر سەكىلدى تاكسوپارككە تىركەلسە، اپات جاعدايىندا ەشقانداي ساقتاندىرۋ وتەماقىسى تولەنبەيدى. اقىر سوڭىندا كولىك تابىس ەمەس، شىعىن كوزىنە اينالادى. ەگەر حالىق شىداپ، جاپپاي نەسيە راسىمدەۋدى توقتاتسا، سۇرانىس ازايىپ، باعا دا تۇسەدى. سوندا عانا ەكىنشى نارىقتاعى جۇرىلگەن كولىكتەردىڭ دە باعاسى تومەندەيدى، - دەيدى سانات نۇرباي.
شەتەلدەن كولىك اكەلۋ ماسەلەسى دە بىراز جىلدان بەرى قىزۋ تالقىلانىپ كەلەدى. ۋتيلالىم مەن باستاپقى تىركەۋدىڭ قىمباتتاۋى - كوپ داۋ تۋدىرعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ساراپشىنىڭ پىكىرىنشە، ءدال قازىر ۋتيلالىم باعاسىن تومەندەتسەك نەمەسە مۇلدە الىپ تاستاساق، ىشكى نارىقتا كولىك وتپەي قالادى. ال شەتەلدەن اعىلىپ كەلەتىن كولىكتەرگە كۇمان كوپ.
- ەڭ الدىمەن ۋتيلالىم مەن باستاپقى تىركەۋدىڭ قىمباتتاۋىنان ەلدەگى اۆتوكولىكتەر جاڭارا ءتۇستى. ەكىنشىدەن، شەتەلدەن كەلەتىن كۇماندى كولىكتەر ازايدى. كەي كولىكتەردىڭ تەحنيكالىق پاسپورتىنداعى ءنومىر مەن شاناق ءنومىرى سايكەس كەلمەيدى. دەمەك ۇرلانعان نەمەسە زاڭسىز راسىمدەلگەن جانە ونداي كولىكتەردى قايتا ساتۋ قيىنعا تۇسەدى، ءتىپتى زاڭدى يەسى تابىلۋى دا مۇمكىن. اسىرەسە كورەيادان اكەلىنگەن كولىكتەر اراسىندا «كوشىرمەلەر» كوپ، قۇجات بويىنشا ءتۇپنۇسقا كولىك كورەيادا بولۋى مۇمكىن. سوسىن كورەيادا 2017-جىلى شىقسا، ونى قازاقستانعا اكەلىپ، 2020-جىل دەپ تىركەۋى مۇمكىن. ۋتيلالىمدى ازىراق تولەۋ ءۇشىن جىلىن 2-3 جىلعا جاڭارتىپ جىبەرەدى. سوندىقتان اۆتوسالوننان تاريحى تازا كولىك الىڭىز، - دەيدى سانات نۇرباي.
ەگەمەندىك كەزەڭىندە ەلىمىزدىڭ اۆتوپاركى 2 ميلليوننان 5,5 ميلليونعا دەيىن، ياعني 2,5 ەسەگە وسكەن، ال حالىق سانى 3,5 ميلليون ادامعا كوبەيگەن. ودان بولەك، ەل اۋماعى ارقىلى 3 ميلليون شەتەلدىك اۆتوكولىك وتەدى.
