مەملەكەت باسشىسى ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەستى

استانا. قازاقپارات - كونستيتۋتسيا كۇنى قارساڭىندا پرەزيدەنت ارناۋلى مانداتقا يە ومبۋدسمەندەرمەن جانە قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

كەزدەسۋدە قاسىم- جومارت توقايەۆ ەلىمىزدە جۇرگىزىلگەن اۋقىمدى كونستيتۋتسيالىق رەفورمالاردىڭ ناتيجەسى تۋرالى ايتتى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، اتا زاڭعا ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار مەملەكەتتى باسقارۋ مودەلىن جاڭعىرتۋعا نەگىز بولدى. كونستيتۋتسيالىق رەفورما بارىسىندا قۇقىق قورعاۋ سالاسىنا باسا ءمان بەرىلدى.

كونستيتۋتسيالىق سوت العاشقى 7 ايدىڭ ىشىندە 43 ءىستى قارادى. سونىڭ 23- ءى بويىنشا ءتيىستى شەشىم شىعارىلدى. پرەزيدەنت ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق سوتقا تىكەلەي جۇگىنۋگە مۇمكىندىك العانىن اتاپ ءوتتى. بۇرىن مۇنداي قۇقىققا بيلىك ينستيتۋتتارى عانا يە بولعان ەدى.

مەملەكەت باسشىسى ازاماتتاردىڭ ومبۋدسمەندەرمەن قارىم- قاتىناسى جاندانا تۇسكەنىنە نازار اۋداردى. وتىنىشتەردىڭ سانى ەكى ەسە ارتتى.

پرەزيدەنت ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ جۇيەسى وكىلدەرىنە ءبىرقاتار مىندەت جۇكتەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى جانە قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارى الدىن الۋ شارالارىنا باسا ءمان بەرۋى كەرەك.

- بارلىق تۇيتكىلدى باعىتتار بويىنشا پرواكتيۆتى تۇردە جۇمىس جۇرگىزۋ قاجەت. ازاماتتاردىڭ قۇقىعىنىڭ بۇزىلۋىنا جول بەرمەۋ جانە الدىن الا بولجاۋ تەتىگىن جەتىلدىرۋ كەرەك. كوپ جاعدايدا بۇل مىندەتتىڭ تابىستى ورىندالۋى ازاماتتىق قوعاممەن تىعىز قارىم- قاتىناس جاساۋعا بايلانىستى. قۇقىق قورعاۋ ينستيتۋتتارى ءوز توڭىرەگىنە ساراپشىلاردى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ ماماندارىن شوعىرلاندىرۋعا ءتيىس. سىزدەر مەن قۇقىق قورعاۋ قاۋىمداستىعى اراسىندا اشىق ديالوگ دامۋى كەرەك، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەن تاعى ءبىر باسىمدىق - كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ جۇمىسىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ. پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ شەشىمدەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ولاردى زاڭ جۇزىندە بەكىتۋ ماڭىزدى. سونداي- اق پارلامەنت پەن كونستيتۋتسيالىق سوت تىعىز بايلانىستا جۇمىس ىستەگەنى ءجون.

بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسى ومبۋدسمەن مەن ارناۋلى مانداتقا يە ۋاكىلدەر قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ قاجەت ەكەنىنە نازار اۋداردى.

- ولاردىڭ مەملەكەتتىك شەشىمدەردى ازىرلەۋگە قاتىسۋ الەۋەتىن ارتتىرۋ ماڭىزدى. سونىمەن قاتار ۇكىمەت پەن اكىمدەر ومبۋدسمەندەردىڭ وكىلدەرىن بارلىق كەڭەسشى ورگاننىڭ جۇمىسىنا قاتىستىرۋى قاجەت. ۋاكىلدەردىڭ باستى مىندەتى - ازاماتتاردىڭ مۇددەسى مەن قۇقىقتارىن تاباندى تۇردە قورعاۋ جانە ىلگەرىلەتۋ. بالا قۇقىقتارىن قورعاۋدىڭ ۇلتتىق جۇيەسى بالالار مەن وتباسىنا تونەتىن قاتەرلەردى جويۋعا ءتيىمدى ىقپال ەتۋگە ءتيىس. ول ءۇشىن وسى سالاداعى ۋاكىل قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك ينستيتۋتتاردى ۇيىستىرۋ مۇمكىندىكتەرىنە يە بولۋى كەرەك. ۇكىمەت بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ينستيتۋتىن ودان ءارى دامىتۋ، ونىڭ ينفراقۇرىلىمىن جانە جەرگىلىكتى جەرلەردەگى وكىلدىكتەرىنىڭ مارتەبەسىن نىعايتۋ ماسەلەلەرىن پىسىقتاۋى قاجەت. وكىلدىكتەردىڭ اكىمدەرگە فۋنكتسيونالدى تۇرعىدا باعىنىشتىلىعىن تومەندەتۋ جانە بالا قۇقىقتارى جونىندەگى وڭىرلىك ۋاكىلدەردى تاعايىنداۋ كەزىندە بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ومبۋدسمەنىنىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ ماڭىزدى. جاقىندا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال ساناتتارىنىڭ قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ينستيتۋتى قۇرىلدى. بۇل جۇمىستا ينكليۋزيۆتىلىكتى دامىتۋعا باسا نازار اۋدارۋ كەرەك. مۇمكىندىكتەرى شەكتەۋلى ازاماتتار جەڭىلدىكتەردى پايدالانىپ قانا قويماي، قوعام ومىرىنە بەلسەندى ارالاسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولۋى قاجەت، - دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى سوت جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسى تۋرالى ايتا كەلىپ، جۇرت قۇزىرلى ورگانداردان ادىلدىك تابا الماعان سوڭ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنە ارىزدانۋعا ءماجبۇر ەكەنىن ايتتى. پرەزيدەنت ومبۋدسمەندەر مەن ارناۋلى مانداتقا يە ۋاكىلدەر ازاماتتاردىڭ ارىز- شاعىمدارىنا بايلانىستى شەشىم شىعارۋعا تىكەلەي ارالاسۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ال مەملەكەتتىك ورگاندارعا بۇل ماسەلە بويىنشا ولارعا تولىق قولداۋ كورسەتۋدى تاپسىردى.

مەملەكەت باسشىسى ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋدى جانە قۇقىق قورعاۋ ينستيتۋتتارىنىڭ جۇمىسى تۋرالى اقپاراتتاندىرۋ ماسەلەسىن كەلەسى ماڭىزدى مىندەت رەتىندە اتاپ ءوتتى.

- قازىرگى جاعدايدا قۇقىقتىق ناسيحات پەن ازاماتتاردى قۇقىقتىق تۇرعىدا تاربيەلەۋدىڭ ماڭىزى ارتا ءتۇستى. بۇل ىسكە ساراپشىلاردى تارتا وتىرىپ، بارلىق قۇقىق قورعاۋ ينستيتۋتتارىنىڭ الەۋەتىن جۇمىلدىرۋ قاجەت. سىزدەر ۇنەمى قوعامداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردى كوتەرۋلەرىڭىز كەرەك. كوپ جاعدايدا الەۋمەتتىك شيەلەنىس پەن ماسىلدىققا قۇقىقتىق ساۋاتسىزدىق سەبەپ بولادى. كوپتەگەن ادام قۇقىقتىق تۇرعىدا ءوز مۇددەلەرىن قورعاۋدى، قولدانىستاعى زاڭ نورمالارىنا سۇيەنۋدى بىلمەيدى. ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارى كوبىنە اقپاراتتىق رەسۋرستار مەن زاڭ كومەگى قولجەتىمسىز شالعاي ايماقتاردا بۇزىلادى. اۋىل تۇرعىندارى باسقا ماسەلەلەرگە قاراعاندا، جەردى پايدالانۋ، جايىلىمداردى ءبولۋ، ينفراقۇرىلىمداردىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن ساپاسىنا قاتىستى ماسەلەلەردى ءجيى كوتەرەدى. قۇقىقتىق ناسيحات باعىتىنداعى سىزدەردىڭ كۇش- جىگەرلەرىڭىز اۋىل مەن قالا تۇرعىندارىنىڭ مۇمكىندىگى اراسىنداعى الشاقتىقتى دايەكتى تۇردە قىسقارتۋعا ءتيىس، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

كەزدەسۋ سوڭىندا قاسىم- جومارت توقايەۆ ەلىمىزدە جولعا قويىلعان ۋاكىلدەر جۇيەسى وزىنە جۇكتەلگەن مىندەتتى تولىق ورىنداۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. اتالعان باعىتتاعى قىزمەت - ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جولىنداعى ماڭىزدى قادام.

جيىندا ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل ارتۋر لاستايەۆ، بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل دينارا زاكيەۆا، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعىنان وسال ساناتتارىنىڭ قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل سۆەتلانا جاقىپوۆا، كاسىپكەرلەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ جونىندەگى ۋاكىل رۋستام ءجۇرسىنوۆ، پرەزيدەنت جانىنداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى يگور روگوۆ ءسوز سويلەدى.

سونىمەن قاتار ءىس- شاراعا مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين، كونستيتۋتسيالىق سوت ءتوراعاسى ەلۆيرا ءازىموۆا، باس پروكۋرور بەرىك اسىلوۆ قاتىستى.