پرەزيدەنتتىڭ بريكس سامميتىندە سويلەگەن ءسوزىنىڭ ۆيدەوسى جاريالاندى
پرەزيدەنت فورۋمدا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ قازىرگى ءتوراعاسى رەتىندە ءسوز سويلەدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
ءوز سوزىندە قاسىم- جومارت توقايەۆ وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى سيريلا رامافوساعا شاقىرتۋ ءۇشىن العىس ايتتى. سونداي- اق بۇگىنگى سامميت بريكس- ءتىڭ ءرولىن ەلەۋلى تۇردە كۇشەيتىپ، جاھانداعى كوپتەگەن وزەكتى ماسەلەنى شەشۋگە ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل ماڭىزدى شارا حالىقارالىق ارەناداعى جاعداي شيەلەنىسكەن كەزەڭدە ءوتىپ جاتىر. ونىڭ سيپاتتارى ساياسي قىسىم جاساۋدان، كونفرونتاتسيادان جانە جاپپاي سانكتسيا سالۋدان كورىنەدى. بۇل رەتتە پرەزيدەنت ءوڭىرارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ پەرسپەكتيۆاسى جونىندە ءوز كوزقاراسىن ءبىلدىردى.
- بۇگىندە شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ ۋاقىت وتكەن سايىن ارتىپ كەلە جاتقان بەدەلى كەڭ كولەمدە مويىندالىپ وتىر. ۇيىم ادامي رەسۋرستارى، تابيعي بايلىعى جانە تەحنولوگيالىق الەۋەتى وراسان زور، ەكونوميكاسى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ەلدەردى بىرىكتىرەدى. قازاقستان، ۇيىمنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى رەتىندە، ءوزىنىڭ ءتوراعالىق ەتۋ كەزەڭىندە ش ى ۇ- نى الدىمىزداعى سىن- قاتەرلەرگە توتەپ بەرەتىن اناعۇرلىم ءتيىمدى الاڭعا اينالدىرۋدى كوزدەپ وتىر. جيىرما جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى كوپجاقتى قارىم- قاتىناستى جانە وڭىرلىك دەڭگەيدەگى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋدا مول تاجىريبە جينادى، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
بريكس پەن ش ى ۇ- عا ورتاق مۇددەلەر مەن باسىمدىقتاردى ەسكەرە وتىرىپ، پرەزيدەنت مىناداي نەگىزگى باعىتتار بويىنشا كۇش بىرىكتىرۋدى ۇسىندى.
- ءبىز بەيبىتشىلىك، تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتىڭ ب ۇ ۇ جارعىسىنا نەگىزدەلگەن لايىقتى فورمۋلاسىن ىزدەۋىمىز كەرەك. وسى ماقساتتا مەن بيىلعى شىۇ سامميتىندە «ادىلەتتى الەم مەن كەلىسىمدى جاقتايتىن دۇنيەجۇزىلىك بىرلىك تۋرالى» باستاما كوتەردىم. بۇل باستاما جاھاندىق قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءىسىن ىلگەرىلەتۋگە، سونداي- اق اناعۇرلىم راتسيونالدى الەمدىك ساياسي جانە ەكونوميكالىق ءتارتىپتى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنتتىڭ پىكىرىنشە، بريكس جانە بريكس پليۋس قۇرامىنداعى سەرىكتەستەر وسى باستامانى جۇزەگە اسىرۋ ىسىندە بىرلەسە ارەكەت ەتە الادى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ شىۇ، بريكس جانە «بريكس پليۋس» قۇرامىنداعى ەلدەردىڭ وتە ماڭىزدى سانالاتىن سيفرلىق ورتا، ەلەكتروندىق كوممەرتسيا، كيبەرقاۋىپسىزدىك سالالارىنداعى الەۋەتتەرىن بىرىكتىرىپ، اقپارات الماسۋ ءىسىن كەڭەيتۋدى ۇسىندى.
سونداي- اق پرەزيدەنت بارشا سەرىكتەستەردى «سولتۇستىك- شىعىس» جانە «شىعىس- باتىس» كولىك دالىزدەرىنە قاتىستى ەكونوميكالىق، ساۋدا، كولىك جانە ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى بىرلەسە جۇزەگە اسىرۋعا شاقىردى.
- اسا ماڭىزدى «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» باستاماسىن تولىقتىراتىن ترانسكاسپي حالىقارالىق كولىك ءدالىزى ساۋدا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىققا كەڭ مۇمكىندىك اشادى. مۇنداي ىقپالداستىق ءوڭىرارالىق ساۋدا- ساتتىقتىڭ دامۋىنا جانە ءبىزدىڭ ايماقتاردىڭ كولىك- ترانزيت الەۋەتىن تولىق تانىتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
بۇدان بولەك، مەملەكەت باسشىسى الەمدەگى كليماتتىڭ وزگەرۋ پروبلەماسىنا توقتالدى.
- كليماتتىڭ وزگەرۋى جاھاندىق اۋقىمداعى تەرىس سالدارعا اكەلىپ سوعاتىنى بارشامىزعا ءمالىم. سوڭعى بىرنەشە جىلدا جاھاندىق وڭتۇستىك جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىندە وتە قاتتى قۋانشىلىق بەلەڭ الىپ، باسقا دا تابيعات اپاتتار جيىلەپ كەتتى. وسىعان وراي قازاقستان شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىندا 2024 -جىلدى «ەكولوگيا جىلى» دەپ جاريالاۋدى ۇسىنىپ، وسى وزەكتى پروبلەمانى شەشۋ جولىنداعى ورتاق كۇش- جىگەردى ۇيىمداستىرۋعا دايىن ەكەنىن ءبىلدىردى. ش ى ۇ- نىڭ ەكولوگيا جىلىن وتكىزۋ جونىندەگى ءىس- قيمىل جوسپارى - ۋاقتىلى كوتەرىلگەن باستاما. بۇل باستاما بريكس- كە مۇشە مەملەكەتتەر تاراپىنان دا قولداۋ تابادى دەپ ۇمىتتەنەمىن، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى سونداي- اق جاھاندىق كۇن تارتىبىندە ايرىقشا ماڭىزعا يە بولا باستاعان ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن كوتەردى.
پرەزيدەنت بۇگىندە الەمدەگى ازىق- تۇلىك ءوندىرۋشى ءتورت ءىرى ەلدىڭ ۇشەۋى - بريكس مۇشەلەرى ەكەنىنە، ال بريكس ەلدەرىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ءجىو- ءنىڭ جيىنتىق مولشەرى الەمدىك كورسەتكىشتىڭ جارتىسىنان اساتىنىنا نازار اۋداردى. وسىعان بايلانىستى ەلدەرىمىز اراسىنداعى ازىق- تۇلىك تەڭگەرىمسىزدىگىن ازايتۋ ءۇشىن ءتيىستى شارالار قابىلداۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى.
- ءبىز الەمدەگى ازىق- تۇلىك پەن تىڭايتقىش جەتكىزۋ ىسىنە ساياساتتى ارالاستىرماي، ولاردى كەز كەلگەن سانكتسيالار مەن شەكتەۋلەر ىقپالىنان بوساتۋىمىز كەرەك، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت قازاقستاننىڭ بريكس ەلدەرىمەن جانە افريكا وداعىمەن كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا ۇمتىلاتىنىن جەتكىزدى. قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان قاتىسۋشى مەملەكەت رەتىندە بريكس الەۋەتىن ارتتىرۋعا ۇلەس قوسقىسى كەلەدى.
- مەن جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى، ورنىقتى دامۋدى جانە ينكليۋزيۆتىلىكتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ۇجىمدىق كۇش- جىگەردى ارتتىرۋ قاجەت ەكەنىنە سەنىمدىمىن، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم- جومارت توقايەۆ ءۇندىستاننىڭ پرەمەر- ءمينيسترى نارەندرا ءموديدى ايدىڭ وڭتۇستىك پوليۋسىنە تاياۋ جەرگە ءۇندىستاندىق عارىش اپپاراتىنىڭ ءساتتى قونۋىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتادى.
سونىمەن قاتار جيىندا وڭتۇستىك افريكا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى سيريل رامافوسا، برازيليا پرەزيدەنتى لۋلۋ دا سيلۆا، رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين، ءۇندىستان پرەمەر- ءمينيسترى نارەندرا مودي، قحر ءتوراعاسى سي تسزينپين، بۇۇ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش، يندونەزيا پرەزيدەنتى - وڭتۇستىك- شىعىس ازيا مەملەكەتتەرى قاۋىمداستىعىنىڭ (ا س ە ا ن) ءتوراعاسى دجوكو ۆيدودو جانە تاعى باسقالارى ءسوز سويلەدى.
