قازاقستان ارحەولوگتارى سىناق جاساپ، جىلقىنى تاسپەن سويىپ مۇشەلەدى
«ماقساتىمىز - تاس قۇرالدارىن دايىنداۋدان باستاپ، ەتسىز سۇيەكتەردىڭ جەر استىندا قالۋىنا دەيىنگى بۇكىل تىزبەكتى قالپىنا كەلتىرۋ»، - دەيدى عالىمدار.
ارحەولوگيانىڭ ەكسپەريمەنتتىك دەپ اتالاتىن باعىتى بەلگىلى ءبىر داۋىرگە مۇمكىندىگىنشە جاقىن جاعداي جاساپ، سوسىن سول جاعدايدا سول ءداۋىر ادامدارىنىڭ ارەكەتىن قايتالاپ كورۋمەن اينالىسادى.
ول ارەكەت كەراميكالىق ىدىستار قۇيۋ، تاس قۇرالدار جاساۋ نەمەسە اڭدى سويۋ بولۋى مۇمكىن.
وسىلايشا ارحەولوگتەر مىسالى، كونەدەن قالعان قۇرالداردىڭ شىن مانىندە قانداي جۇمىس ءۇشىن ىڭعايلى ەكەنىن، نە ماقساتقا قولدانىلعانىن انىقتاي الادى.
قىسقاسىن ايتقاندا، مۇنداي زەرتتەۋلەر سول ادامداردى ءتۇسىنۋدى وڭايلاتادى.
زەرتتەۋلەر بۇل جەردى مەكەندەگەن ەجەلگى ادامداردىڭ تاس قۇرالداردى پورفيريتتەن جاساعانىن كورسەتتى.
عالىمدار ەكسپەريمەنتكە تاستىڭ بۇل ءتۇرىن وسى جەردەن جينادى جانە قۇرالداردى تاستى تاسقا ۇرىپ سىندىرىپ، قاشاپ جاسادى.
قاجەتتى كرەمەندى (شاقپاق تاس) ماڭعىستاۋ وڭىرىنەن الدى.
سەيسەنبى، 9-تامىز كۇنى ءۇش ەلدىڭ عالىمدارى قازاقستاندا ءدال وسىنداي ەكسپەريمەنت جاسادى.
ولار الدىن الا پىشاقپەن باۋىزداپ الىنعان جىلقىنىڭ تەرىسىن سىپىرىپ، مۇشەلەپ، ەتىن سۇيەگىنەن اجىراتتى جانە وسىنىڭ بارلىعىن دەرلىك پالەوليت ءداۋىرىنىڭ ادامدارى سياقتى تاس قۇرالدارمەن ىستەدى.
فرانسيادان كەلگەن عالىمدار توبىنىڭ جەتەكشىسى انن-ماري مۋان اڭ سۇيەكتەرىن زەرتتەۋمەن اينالىسادى.
تاجىريبەنىڭ سوڭعى ساتىسىندا جىلقى سۇيەكتەرى تاس قۇرالدارمەن شاعىلىپ، شامامەن ەكى مەتر تەرەڭدىككە كومىلدى.
ەكسپەريمەنتتىڭ ءبىر بولىگى - جىلقى سۇيەكتەرىن تاس قۇرالدارمەن شاعىپ، ىشىنەن جىلىك مايىن الۋ.
تاس قۇرالداردىڭ بارلىعى تىركەلىپ، سيپاتتالعان جانە سۋرەتتەرى سالىنعان. عالىمدار ءار تاستىڭ قانشا ۋاقىت قولدانىلعانىن جازىپ، ءوز پاكەتىنە قايتا سالىپ وتىردى.
الكەي مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن ەكسپەريمەنتكە قازاق، فرانسۋز جانە رەسەيلىك عالىمدار قاتىستى. ءبىر قىزىعى، بۇل تاجىريبە ەجەلگى ادامدار كونە تاس داۋىرىنەن باستاپ ۇزاق ۋاقىت مەكەندەگەن تاريحي جەردە جاسالدى.
2018 -جىلى عالىمدار راحات اۋىلىنىڭ جوعارعى جاعىنان ادامدار تاس داۋىرىنەن باستاپ مەكەندەگەن قونىس تاپتى. قازبا جۇمىستارى كەزىندە ولار وشاقتاردىڭ ورنىن، تاس قۇرالدار مەن اڭ سۇيەكتەرىن تاپتى. زەرتتەۋ ادامداردىڭ 30 مىڭ جىلعا جۋىق ۋاقىت ىشىندە وسى جەرگە ءار كەزەڭدەردە كەمى 15 رەت قونىستانىپ، ءومىر سۇرگەنىن كورسەتتى.
2018 -جىلى الماتى وبلىسى ەڭبەكشىقازاق اۋدانى راحات اۋىلىنىڭ جوعارعى جاعىنان ەجەلگى قونىس تابىلعان بولاتىن.
قازبا جۇمىستارى بۇل جەردى ادامداردىڭ ەرتە تاس داۋىرىنەن ساقتار زامانىنا دەيىن 30 مىڭ جىل مەكەندەگەنىن كورسەتتى.
اراسىندا ءبىر-ەكى مىڭ جىلدىق ۇزىلىستەر بولعان (جانە ول مۇز داۋىرىنە سايكەس كەلگەن) دەسە دە اتا- بابالارىمىز ءدال وسى تۇسقا ۇدايى كەلىپ وتىرعان.
عالىمدار بۇل جەردىڭ تابيعاتى قاشاندا ادامداردىڭ ءومىر سۇرۋىنە جايلى بولعانىن ايتادى.
نەگە ولاي دەگەن سۇراققا عالىمدار بىرنەشە جورامال ايتادى. سونىڭ نەگىزگىلەرى - بۇل جەردىڭ اڭشىلىققا قولايلى، تابيعاتىنىڭ جايلى بولۋى جانە سۋىنىڭ مۇزدىقتاردان گورى، بۇلاقتاردان باستاۋ الاتىنى. ارحەولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، ەكسپەريمەنتتى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىنىڭ جەتەكشىسى تالعات ماميروۆ تومەندەگى اۋىلدىڭ راحات اتالۋى دا بەكەر بولماسا كەرەك دەيدى.
ەكسپەريمەنت ءۇشىن قازاقستاننىڭ قولايلى بولعان تاعى ءبىر سەبەبى، ءبىزدىڭ ەلدە حالىق جىلقىنى ءالى دە ءوز قولىمەن سويىپ، جىلىكتەيدى. فرانسيا سياقتى ەلدەردىڭ بۇگىنگى تۇرمىس سالتى مۇنداي ەكسپەريمەنت جاساۋعا قيىندىق تۋعىزار ەدى.
