قازاقستاندا موبيلدى ينتەرنەت ارزان: مۋسيننىڭ ءسوزى راس پا؟

ونىڭ ءبارى قازاقستاندىقتاردىڭ ينتەرنەت جىلدامدىعى تۋرالى شاعىمىنا قاتىستى بولدى. العاشىندا شەنەۋنىك بارىنە راديوفوبتار مەن تىم ارزان تاريفتەردى كىنالادى. كەيىن قازاقستاندىقتارعا ەۋروپا مەن ا ق ش- تى مىسالعا كەلتىرىپ، ينتەرنەتتى ۇنەمدەۋگە شاقىردى، سونىمەن قاتار، استانا Speedtest (ينتەرنەت جىلدامدىعى) رەيتيڭىندە توكيونى باسىپ وزدى دەدى. مۋسيننىڭ مالىمدەمەسىمەن قاتار قازاقستانداعى موبيلدى وپەراتورلار قىزمەت اقىسىن كوتەرەتىنى تۋرالى حابارلامالار پايدا بولدى.
بۇعان قاتىستى Factcheck.kz رەداكسياسى «قازاقستانداعى ينتەرنەت راسىمەن وتە ارزان جانە قولجەتىمدى مە؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كوردى، - دەپ حابارلايدى Massaget.kz ءتىلشىسى.
شىندىق: الەمدەگى ينتەرنەت باعاسى تۋرالى نەگىزگى دەرەككوز - Cable.co.uk ۇلى بريتانيالىق اناليتيكالىق رەسۋرس. پورتال رەيتيڭىنە سايكەس، قازاقستان راسىمەن 1 گيگابايت ءۇشىن ەڭ ارزان چەك تولەيتىن مەملەكەتتەر قاتارىنا كىرگەن. ونىڭ باعاسى - 0,37 ا ق ش دوللارى. راسىمەن، باسقا مەملەكەتتەردەگى باعامەن سالىستىرعاندا قازاقستاندا ينتەرنەت ارزان.
مانيپۋلياتسيا: Cable.co.uk ازاماتتاردىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىن، ياعني، ينتەرنەتتىڭ قولجەتىمدىلىگىن قاراستىرمايدى. ءبىز حالىقارالىق ەلەكتر بايلانىسى وداعىنىڭ (ITU) موبيلدى ترافيك باعاسى مەن جان باسىنا شاققانداعى جالپى ۇلتتىق تابىس قاتىناسىن، سونىمەن قاتار ءارتۇرلى مەملەكەت تۇرعىندارىنىڭ تومەنگى جانە ورتاشا جالاقىنىڭ قانشا پايىزىن ينتەرنەتكە تولەيتىنىن ەسەپتەپ، 1 گيگابايت باعاسى ءاردايىم ينتەرنەتتىڭ حالىق ءۇشىن قانشالىق ارزان نە قىمبات ەكەنىن كورسەتە بەرمەيتىنىن بىلدىرەدى دەگەن قورىتىندىعا كەلدىك. كوپتەگەن ەۋروپالىق مەملەكەت ازاماتىمەن سالىستىرعاندا، قازاقستاندىقتار جالاقىسىنىڭ كوپ پايىزىن جۇمسايدى.
مىسالى، نيدەرلاندتا گيگابايتتىڭ ورتاشا باعاسى قازاقستاننان كوپ (1,90 ا ق ش دوللارى)، ءبىراق ايىنا 15 گيگابايتتىڭ اقىسى ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ 1,34 پايىزى عانا. سويتە تۇرا، قازاقستاندا تۋرا سونشا كولەمدەگى تاريف تومەنگى جالاقىنىڭ 3,54 پايىزى. ITU دا مىناداي ناتيجە كورسەتەدى: قازاقستاندا 2 گيگابايت پاكەتى مەن بايلانىس قىزمەتى جالپى ۇلتتىق تابىستىڭ 1,14 پايىزى، ال نيدەرلاندتا نەبارى 0,49 پايىزى.
مينيستر نە دەدى؟
قازاقستانداعى ارزان موبيلدى ينتەرنەت تۋرالى دەرەكتەردى ەسكەرە وتىرىپ، باعدات مۋسين ارزان تاريف ءتيىمدى پايدالانباعاندىقتان ينتەرنەت جىلدامدىعىنىڭ ازايۋىنا الىپ كەلەدى دەپ ءتۇسىندىردى.
«تۇتىنۋشىلارىمىز ۇنەمى ينتەرنەتتە وتىرادى، بۇل كوپ سالماق سالادى. امەريكادا نە ەۋروپادا تۇتىنۋشىلار ۆيدەو اشپاس بۇرىن، ونىڭ كەرەك - كەرەك ەمەسىن ويلانادى، سەبەبى ول مەگابايت جۇمساپ وتىرىپ، اقشاسىنان ايىرىلادى»، - دەدى باعدات مۋسين.
مينيستر سوزىنشە، قازاقستاندىقتار موبيلدى ينتەرنەتكە اقى تولەر كەزدە ەۋروپالىقتار مەن امەريكالىقتار سياقتى ەش اۋىرتپالىق تۇسىرمەيتىن سياقتى، سوندىقتان ۇنەمدەمەيتىندەي كورىنەدى.
موبيلدى ينتەرنەتتىڭ قازاقستانداعى جانە الەمدەگى باعاسى
تەلەكوممۋنيكاتسيالار تۋرالى ەڭ كوپ تسيتاتا كەلتىرىلەتىن دەرەككوزدىڭ ءبىرى - Cable.co.uk - كەڭجولاقتى جانە موبيلدى ينتەرنەت، تەليەۆيدەنيە باعاسىنىڭ اناليتيكاسىن ۇسىناتىن الدىڭعى قاتارلى رەسۋرس. جىل سايىن Cable.co.uk مەملەكەتتەردەگى موبيلدى ينتەرنەتتىڭ 1 گيگابايت ءۇشىن باعا رەيتيڭىن سالىپ وتىرادى. ورتاشا چەكتى الۋ ءۇشىن ماماندار بۇكىل الەم بويىنشا جۇزدەگەن تاريفتىك جوسپاردى قاراپ شىعادى. 2022-جىلى قازاقستان ەڭ ارزان ينتەرنەتى بار العاشقى 20 مەملەكەت قاتارىنا ەندى. ونىڭ ورتاشا باعاسى 0,37 ا ق ش دوللارى بولدى.
ءبىراق سالىستىرمالى تۇردە باعانىڭ تومەن بولۋى ونىڭ قولجەتىمدى ەكەنىن بىلدىرە مە؟ Cable.co.uk ءارتۇرلى مەملەكەتتەردەگى تۇتىنۋشىلىق قابىلەتتى قاراستىرمايدى، ءبىراق حالىقارالىق ەلەكتر بايلانىسى وداعى (ITU) سونداي فورمانى قولدانادى. ITU اناليتيكتەرى پروۆايدەرلەر قىزمەتىنە حالىقتىڭ جان باسىنا شاققانداعى جالپى ۇلتتىق تابىسىنىڭ قانشا پايىزى جۇمسالاتىنىن ەسەپتەپ وتىرادى.
جان باسىنا شاققانداعى جالپى ۇلتتىق تابىس - مەملەكەت جەرىندە ءبىر جىل ىشىندە وندىرىلگەن تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ ءبارىنىڭ جالپى باعاسىنا ازاماتتاردىڭ شەتەلدەن العان تابىسىنىڭ قوسىلۋى، ودان شەتەلدىكتەردىڭ مەملەكەتتەن شىعارىپ العان تابىستاردى الىپ تاستاعانداعى كولەمى.
ءبىز ITU پىكىرىنشە ءموبيلدى ينتەرنەت پاكەتى بار ەڭ ءتيىمدى باعانى (140 مينۋت. 70+ س م س + 2 گيگابايت) جان باسىنا شاققانداعى جالپى ۇلتتىق تابىسپەن قاتىناسىن ەسەپتەپ شىقتىق. قازاقستان ءۇشىن بۇل سيفر 1,14 پايىز بولدى.
ياعني، سالىستىرمالى تۇردە قازاقستاندا تاريف ارزان بولسا دا، مىسالى، موبيلدى ينتەرنەت الەمدەگى ەڭ قىمبات سانالاتىن كاتارعا قاراعاندا جان باسىنا شاققانداعى جالپى ۇلتتىق تابىستىڭ كوپ پايىزى جۇمسالادى. ءتىپتى، جالپى ۇلتتىق تابىس تا جالپىلاما كورسەتكىش، سوندىقتان تۇتىنۋشىلارعا 15 گيگابايت* ءۇشىن ەڭ تومەنگى جانە ورتاشا جالاقىنىڭ قانشا پايىزىن جۇمسايتىنىن انىقتاپ كوردىك.
ءتۇيىن
قازاقستانداعى ءموبيلدى ينتەرنەت باعاسى باسقا مەملەكەتتەرمەن سالىستىرعاندا وتە دەموكراتيالى كورىنۋى مۇمكىن. ءبىراق ەگەر ساتىپ الۋ قابىلەتى شىعىندارىن ەسكەرسەك، ەۋروپا مەن باسقا مەملەكەت تۇرعىندارى ينتەرنەتكە قازاقستاندىقتارعا قاراعاندا ايلىق جالاقىسىنىڭ از كولەمىن جۇمسايدى دەگەن ءسوز. سوندىقتان قازاقستاندىقتار ەۋروپالىقتار مەن امەريكالىقتارعا قاراعاندا ينتەرنەت ارزان بولعان سوڭ ۇنەمدەمەيدى دەپ ايتۋ ورىنسىز.