اسپان پەرزەنتى

استانا. قازاقپارات - توقتار اعا، امەريكالىق استروناۆت دجون گلەنن 77 جاسىندا عارىشقا ەكىنشى رەت ۇشىپ، الەمدىك رەكورد جاڭعىرتتى! ەندەشە، سىزدە دە ءالى دە ءبىر تاۋەكەل بار عوي... - دەپ ازىلدەسەم، ول كىسى ادەتتەگىدەي:- ەندى نە ىستەپ جۇرسىڭدەر، دايىندالىڭدار، قيمىلداڭدار، قاراجات جيناڭدار... مەن ءارقاشان دا دايىنمىن! - دەپ جارقىلداي كۇلەدى. وزىنە عانا ءتان كۇلكى. حالىققا تانىس سول شۋاقتى دا جايدارى كۇلكى. «گولليۆۋد جۇلدىزدارىنىڭ كۇلكىسى» توقتار اعامنىڭ جان جادىراتاتىن ءبىر عانا جىميعانىنىڭ جانىندا ارقان ەسە الار ما ەكەن؟(«ەر توقتار» كىتابىنان)
None

«سەن قۇلاساڭ، قازاقتىڭ داڭقى قۇلايدى!..»

ءبىر ايلىق ەڭبەك دەمالىسىمنىڭ جىلدام اياقتالعانىنا تاڭعالا، تاڭدانا ءجۇرىپ الماتىعا ورالدىم. قىزمەتىمە كىرىستىم.

بۇل كەزدە ەكىنشى تۋرعا شىققان... قىزىلوردا وبلىسى بويىنشا №44-سايلاۋ وكرۋگىنەن پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتىعىنا كانديدات توقتار اۋباكىروۆ ءبىر اپتالىق زاڭدى ءۇزىلىس-دەمالىسىن پايدالانىپ، استاناعا، ۇيىنە اتتانىپ كەتكەن-دى.

ەڭبەك دەمالىسىمنىڭ ناعىز «ساياسي تارتىستىڭ» ورتاسىندا وتكەنىنەن حاباردار بولعان باسشىلىق مەنىڭ كوڭىلىمدى دەمەپ، ءوز اۋزىمنان ەستىگەن «ادىلەتسىزدىكتەرگە قۇر باس شايقاپ» قانا قويماپتى...

ءتۇس اۋعان مەزگىل ەدى. ەكى بەتىنىڭ ۇشى ءاردايىم الاۋلاپ جۇرەتىن «تەلەستانسالارعا جەر سەرىكتەرى ارقىلى باعدارلاما تاراتۋ جوباسىنىڭ» باس مەنەدجەر-جەتەكشىسى ءارى وفيستەگى قىزمەتتىك ۇيىمداستىرۋ شارالارىن شەشۋدە الدىنا جان سالمايتىن ولگا گروزنايا مەن وتىرعان ۇستەلدىڭ باسىنا توتەننەن تونە كەلدى.

داۋىسى ادەتتەگىدەي ساڭقىلداپ تۇر. كۇلكىسى جارقىن.

تەگى - نەمىس، شىرايلى شىمكەنتتىڭ قىزى ەمەس پە (قازىر وتباسىمەن ميۋنحەندە تۇرادى)، وليانىڭ ءبىرشاما ەموتسيالىق نىشانداعى ءتاپ-ءتاۋىر قازاقشاسى دا بارشىلىق ەدى.

- تاكە، كويشي ەندي... باسىن كوتەر! ەست حوروشيە نوۆوستي!

ءازىلىمىز دە، كاسىبي تۇرعىداعى اڭگىمەمىز دە تەز جاراساتىن ارىپتەسىم قانداي توسىنسىيمەن جەتىپ كەلگەنىن مەن قايدان بىلەيىن، ادەتتەگىدەي مۇرنىنا سۋ جەتپەي جۇرەتىن ءوزىمىزدىڭ «وي- حوي، شىركىن، وليا» ەمەس پە:

- ايتا بەر، قۇلاعىم سەندە... - دەدىم قۇلىقسىزداۋ.

وليادان «ءا دەگەندە» ەستىپ-بىلگەنىم، ا ق ش-تىڭ مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنەن تابان اقى، ماڭداي تەرىمىز ءۇشىن اي سايىن جالاقى الىپ وتىرعاندىقتان دا ءبىزدىڭ «ينتەرنيۋس» جۋرناليستەرىنىڭ دەپۋتاتتىق بۇل سايلاۋ ناۋقانىنىڭ بارىسىندا زاڭ تالاپتارىنا سايكەس «حالىقارالىق بايقاۋشى» مارتەبەسىن اتقارۋعا قۇقى بار كورىنەدى.

«وي، وي، وي... وسى سارى قىزدىڭ تاپپايتىنى جوق!» «قىسقاسى، ەرتەڭ قىزىلورداعا ۇشاسىڭ! №1500 «حالىقارالىق بايقاۋشى» كۋالىگىنە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتورايىمى زاعيپا باليەۆا قول قويدى. ول كۋالىك بۇگىن استانادان قىزىلورداعا جەتكىزىلەدى، سونداعى وبلىستىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ ءتوراعاسى ونى ساعان سالتاناتتى تۇردە تابىستايدى. سۇراق بار ما؟ جوق بولسا، عارىشكەردى دەپۋتات ەتپەي، «ينتەرنيۋسكە» ورالۋشى بولما!»

«ال كەرەك بولسا!..» قۋانعاننان ورنىمنان اتىپ تۇرىپ، قازاقشالاپ «اۋزىڭا ماي، استىڭا تاي، ۇستىڭە شاپان، ول- ل...» دەپ سۋدىراتا جونەلدىم. قازاق تىلىنە قۇشتار ولگاعا ءوز تاراپىمنان لينگۆيستيكالىق قولداۋ- كومەگىم بۇل. وسىنداي قازاقشا «تەرمە- تىركەستەردى» ول جادىندا تەز ساقتايدى...

جارقىلداعان جاقسى حابارشىم «سولاي، تاكە... باي، با-اي...» دەپ، ەسىكتەن اسىعىس شىعىپ بارا جاتتى. بىلەمىن. باسىنان اسقان باسقا دا جۇمىسى بار. «راحمەت. وي، ول- ليا!»

مىنە، مەن ءسويتىپ... «ساياسي مايدان شەبىنە» قايتا ورالدىم. قىزىلورداعا! بۇل جولى كادىمگى و س ك-نىڭ ءوزى اتاپ تۇرىپ، قۇجاتتاپ بەرگەن بەس باتپان «سالماعىم» بار!

توقتار اعامىز اسكەري ادام، كەز كەلگەن توسىن جاڭالىقتى ستراتەگيالىق تۇرعىدان سارالاپ قابىلدايدى. موينىما ءىلىپ العان تۇيەنىڭ تابانىنداي 2004 -جىلدىڭ 1-قاراشاسىنا دەيىن جارامدى دەگەن جازۋى بار، ءمور باسىلعان «حالىقارالىق بايقاۋشى» سەرتيفيكاتىن كورىپ، ونىڭ مايدا جازۋلارىنا دەيىن كوزىلدىرىكسىز ءسۇزىپ وقىپ، ارقا-جارقا كوڭىلمەن ارقامنان قاقتى.

«وتە دۇرىس بولدى. قىزمەتتەگى باسشىلارىڭا تۇسىنىستىك تانىتقانى ءۇشىن راحمەت! اناۋ «مەرسەدەس» كولىگىڭ دە، جۇرگىزۋشىڭ دە دايىن، سوعان وتىر دا، ىسكە كىرىس...» دەدى. «جوق، توقتار اعا، «مەرسەدەسكە» وزگە كومەكشىلەرىڭىز مىنە بەرسىن! ءوزىڭىز بىلەسىز، مەنىڭ «جەتىلىك» «جيگۋليىم» بار عوي»، دەدىم كۇلىپ.

مەنىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىنىڭ بايىرعى ءتىلشىسى ەكەنىمدى توقتار اعام بىلمەگەندە كىم بىلەدى؟ گازەتتىڭ قىزىلوردا وبلىسى بويىنشا قازىرگى مەنشىكتى ءتىلشىسى سەرىك پىرنازارمەن جاستىق شاقتان، قاز م ۋ-دىڭ جۋرفاگىنىڭ 1-كۋرسىنان دوسپىز. قۇرداسپىز، سىيلاسپىز. ءبىرىنشى تۋردا-اق «مەرسەدەستى» نەعىلاسىڭ، زۋىلداپ ءوزىمىزدىڭ «جەتىلىك» تۇرعاندا. قولدى-اياققا تۇرمايتىن وتە قاعىلەز جۇرگىزۋشىمىز بار. كۇنى-ءتۇنى كابينەدەن تۇسپەي مىنسەڭ دە، سەنىكى!» دەپ قولقا سالعان سەرىك دوسىمنىڭ مارتتىگىنەن توقتار اعام حاباردار.

«جاقسى» دەپ قاسىن كەرىپ قويدى دا، كەنەت، ادەتتەگىدەي، كۇرەكتەي قولىن سىلكي كوتەرىپ، «وتىر» دەپ قارسى تۇرعان ورىندىقتى نۇسقادى. وتىردىم.

سوسىن: «الماتىعا قالاي بارىپ قايتتىڭ، ءىسساپارىڭ ۇزارىپ كەتتى، ونداعى ءۇي-ءىشىڭ، بالا- شاعاڭ قىسىلىپ قالماي ما؟ نە كەرەك، ماعان ەسكەرت...» دەگەن سەكىلدى تۇرمىستىق تاقىرىپتى قاۋزاپ قويۋدى بۇل جولى دا ۇمىتپادى.

شىركىن، توقتار اعا!.. «توقتار اعا، مەنىڭ «تىلىم» تۋرا ءسىزدىڭ «تىلىڭىزداي» بەرىك، ۋايىمداماڭىز... ايتىڭىزشى... ەكىنشى تۋردى ءبىز قايتكەندە دە... الامىز عوي؟» «اللا قالاسا، الامىز، ءبىراق... جاعداي قيىن! كۇرەسەمىز، كۇرەسەسىڭ... العا!» دەپ كۇلىمدەگەن اعامنىڭ جۇزىنەن الدەقانداي ايتىلماي تۇرعان ءبىر ويدىڭ ۇشقىنىن بايقاپ قالعانداي بولدىم. سەزدىم...

قاي سايلاۋ ۋچاسكەسىنە بارايىق، جەرگىلىكتى جەردە مارتەبەسى دە، بەدەلى دە زور «ەگەمەننىڭ» مەنشىكتى ءتىلشىسى ەمەس پە، سەرىك ءپىرنازاردى جۇرت قۇراق ۇشىپ، قۇشاق جايىپ قارسى الادى. مەنىڭ موينىمداعى جۇكتى دە كادىمگىدەي جەڭىلدەتىپ قويدى.

اتتەڭ، تەك... سەكەڭنىڭ سەرىگىن تانىستىرعاندا اڭگىمەنى: «بۇل كىسى استاناداعى وسك كۋالىك بەرگەن حالىقارالىق بايقاۋشى، امەريكالىق مەكەمەدە قىزمەت ىستەيدى، جۋرناليست... ۋچاسكەنىڭ قازىرگى احۋالىن تەكسەرۋگە كەلدى، جاعداي قالاي بولىپ جاتىر؟» دەپ ارىدەن باستايتىنىنان ىڭعايسىزدانامىن... قىبىجىقتاپ قالامىن. ويتكەنى «امەريكالىق بولعىم كەلمەيدى...» سەكەڭنىڭ دە كوزى اشىق ازامات قوي، ارا-تۇرا «موينىڭداعى سالبىراپ تۇرعان كۋالىكتەن نەسىنە ۇيالاسىڭ» دەپ قوياتىنى بار.

قىزىلوردانىڭ «تيتوۆ» جانە «گاگارين» دەگەن ەكى مەكەنجاي اۋماعى بار-تۇعىن. بايقوڭىر ايلاعى تاياۋ، عارىشكەرلەرگە قاتىستى قويىلعان كوشە اتاۋلارى شىعار! جاپا-تارماعاي داۋىس ساناۋ ءجۇرىپ جاتقان كەز... سول ەكى عارىشكەر اتىنداعى اۋماقتىڭ قايسىسى ەكەنى ەسىمدە جوق، رەتىنە قاراي ءبىر مەكتەپتە ورنالاسقان سايلاۋ ۋچاسكەسىنە كىرە قالدىق. جۇرت ءىس ۇستىندە. قاۋىرت. سەكەڭنىڭ توبەسى كورىنگەننەن بولمە تولى كىسى ءوزىمسىنىپ، ءبىزدى بۇرىشتا جايۋلى تۇرعان داستارقانعا، شايعا شاقىردى. سەكەڭنىڭ دە كوزى قىراعى، ۇلكەن ۇستەلگە ەنتەلەي جايعاسىپ الىپ، بيۋللەتەندەردى اسىعىس سۇرىپتاپ جاتقان ەتجەڭدى كەلىنشەككە جاقىنداعانى سول، داۋىسى وزگەشە شىقتى.

«وۋ- ۋ... جەڭەشە، مىناۋىڭىز نە ەندى، تاپا تال تۇستە كوزبوياۋشىلىق جاساپ، مەنىمەن بىرگە حالىقارالىق بايقاۋشى ءجۇر، امەريكا قۇراما شتاتتارىنان... ۇيات ەمەس پە؟ ءاي... بەرى كەلشى!»

«جەڭەشەمىز» مەكتەپ ديرەكتورى بولىپ شىقتى، بيۋللەتەندەردى الدىن الا ءوز قالاۋىنشا سۇرىپتاپ وتىرعان عوي. «ال كەرەك بولسا؟» ءىس-قيمىلىن توقتاتىپ، سەرىككە ەمەس، ماعان نازار اۋدارعان «جەڭەشە- ديرەكتور» كەنەت ءلام دەپ اۋىز اشپاستان، وتىرعان جەرىندە ورىندىقتان ەدەنگە «گۇرس» ەتىپ، اۋدارىلدى دا ءتۇستى...

- سۋ، سۋ شاشىڭدار بەتىنە... ءمۇساتىر سپيرتى بار ما؟

- وۋ، «جەدەل جاردەمگە» تەزىرەك تەلەفون سوقساڭدارشى!..

- نو- شپا بار ما، نو-شپا...

ەل ابىر-سابىر بولىپ كەتتى.

«ديرەكتور- جەڭەشە» ەسىن جيعاندا، «ەشتەڭە كورگەنىمىز جوق، ەشتەڭە بىلگەنىمىز جوق» دەگەن «مالىمدەمەمىزدى» جان-جاعىمىزعا داۋىستاپ ەستىرتكەن كۇيى، سەكەڭ دوسىمىز ەكەۋمىز «اپاتتى ايماقتان» اقىرىنداپ قانا باسىپ، «جەدەل جاردەم» دارىگەرلەرىنىڭ ىزىمەن تەز سىتىلىپ سىرتقا شىقتىق.

«ديرەكتوردىڭ جۇرەگىنىڭ تالماسى ۇستاپ قالاتىنىن مەن قايدان بىلەيىن؟» دەپ سەرىك اقتالىپ جاتىر. سودان، ءبىز دە «ەسىمىزدى جيىپ» بۇدان بىلاي قاي ۋچاسكەگە كىرسەك تە «بايقاۋشى» ەكەنىمىزدى ايتقانمەن، «كۇيىپ كەتسە دە ا ق ش-ىن» ايتپايتىن بولىپ كەلىستىك سەكەڭ ەكەۋمىز. الايدا باتىل بايقاۋشىلىق باعىتىمىزدان قايتپادىق، ۇمىتكەر شتابى مەن سايلاۋ ۋچاسكەلەرى اراسىن داڭعىل جول ەتتىك. قىراعى جۇردىك.

سىر ەلى، جىر ەلى ەمەس پە! تەرەڭوزەكتەگى كەزدەسۋ بارىسىندا جەرگىلىكتى اقىندار توگىلدىرىپ- توگىلدىرىپ جىر وقىدى. باتىردىڭ رۋحىن كوتەرەتىن ۇرانعا بەرگىسىز ۋىتتى سوزدەر ايتتى-اي. حالىق ەكى باستان باتىر جاعىندا ەدى، تۇڭعىش عارىشكەرىنە دەگەن قۇرمەتى ەرەكشە ەدى: «اي - ورتاق، كۇن - ورتاق، ەلىنەن شىققان - ەر ورتاق!» «سەن قۇلاساڭ، قازاقتىڭ داڭقى قۇلايدى!» سوعان دا قاراماستان عارىشكەر-ۇمىتكەردىڭ اۋەلدەگى «...جاعداي قيىن. كۇرەسەمىز، كۇرەسەسىڭ... العا!» دەگەنى ايداي كەلدى. ويتكەنى حالىق قالاعانىمەن، استانا... تۇڭعىشتىڭ بولعانىن قالامايتىنىن اشىقتان-اشىق بايقاتىپ الدى! ناعىز ساياسي شيەلەنىس باستالدى!.. استانا دا، استانا ارقالاندىرعان قالانىڭ بۇرىنعى اكىمى دە بۇل سايلاۋدا ەشكىمگە «جول بەرمەسىنە» سەنىمدى ەدى! ءبىراق...

... قىزىلوردانىڭ ءور حالقى سەرتىنەن تايمادى. سوزىندە تۇردى.

سول سايلاۋدا «قازاقتىڭ داڭقىن قۇلاتپاي، ساقتاپ قالدى!» عارىشكەر توقتار اۋباكىروۆ ءماجىلىس دەپۋتاتى اتاندى.

كەشكى جاڭالىق جانە كەننەدي

اتوي سالعان كەشكى اقپارات- جاڭالىقتىڭ اپتىعى كوپكە دەيىن ءبىر باسىلمادى. جان-جاقتان ۇزدىكسىز سوعىلعان قوڭىراۋلار، ءتىپتى، ۇيالى تەلەفونىمنىڭ كەۋدەسىن قىزدىرىپ جىبەردى...

«تۇڭعىش عارىشكەر وپپوزيتسيالىق پارتيانىڭ قاتارىنان شىعىپتى...» «توقتار اۋباكىروۆ بۇدان بىلاي پرەزيدەنتپەن بىرگەمىن دەپتى...» جەلسوز داۋىلىنىڭ سايابىرسىپ، باسىلعانىن تاعاتسىزدانا كۇتتىم.

ال ەندى... ءيا، ال ەندى اۋە تولقىنىندا تاراعان رەسمي اقپاراتقا سۇيەنەيىك: «مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاق دامۋى مەن گۇلدەنۋى ءۇشىن مەن پرەزيدەنتىمىز جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتتى قولدايمىن». توقتار اۋباكىروۆتىڭ ءوز اۋزىنان، تەلەديداردان نىقتاپ ايتقان بار ءسوزى وسى!..

جەڭىل كۇرسىندىم...

بۇل توقاڭ، ەر توقتار ءاماندا ادىلەتتىڭ اق تۋىن جالاۋلاتىپ كوتەرگەن جالىندى ازامات ەمەس پە؟ جالعان سويلەي المايدى. جالتارۋدى بىلمەيدى. اقيقاتىن ايتادى. قولتىعىنان دەمەۋشىلەر وزدەرى جەتكىزە الماعان حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن اشى زار مەن بەس باتپان مۇڭدى باتىردىڭ اۋزىنا سالىپ بەرىپ تۇردى... بۇل كەزدە توقتار اۋباكىروۆتىڭ ءوزى دە ساياساتتىڭ وت- شارپۋىنىڭ ىشىندە كۇيىپ- جانىپ جۇرگەن. پىكىرلەر پليۋراليزمىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ «جانىنا تيەتىندەي» اقيقات پەن ادىلەت سوزدەرىن جاريالى تۇردە تايسالماي اشىق ايتىپ، پىكىرسايىس بەلدەۋلەرىنىڭ ءبىرقاتار «بيىكتەرىنەن» اسىپ ۇلگەرگەن...

ءيا، مەن عانا ەمەس، كۇللى ەل، كۇللى قازاق وسى كەشتە جەڭىل كۇرسىنگەندەي ەدى.

توقتار اۋباكىروۆ - بىلايشا ايتقاندا، حالىقتىڭ ساناسىندا اۆياتسيا سالاسىنداعى تەڭدەسسىز ەرلىگىمەن، قايتپاس قايسارلىعىمەن ساقتالعان ازامات. بىرەگەي تۇلعا. ماقتانىشى. سۇيىكتىسى. تۇڭعىش عارىشكەرى... حالىق ونىڭ ساياساتقا ارالاسۋىن، اشىعىن ايتايىقشى، ەل باسقارىپ وتىرعان پرەزيدەنتپەن تەكەتىرەسكە بارۋىن قالامادى. ساياساتتان ساقتاندىردى. قاۋىپتەندى... ەندەشە، وسى كەشتە ولار «ءۇھ» دەمەگەندە، كىم «ءۇھ» دەيدى؟ جاناشىرلاردىڭ توقتار اۋباكىروۆكە دەگەن كەرەمەتتەي قۇرمەتىن مەنىڭ ءوز باسىم دا وسى كەشتە، شىن مانىندە، وتە قاتتى سەزىنگەندەي ەدىم. باتىردىڭ كەشكى اقپارات ايدىنىنداعى توسىن قادامىنا قاتىستى حالىقتىڭ مىنا قولداۋىن، پاك كوڭىلىن الىپ- ۇشىپ استاناعا، وزىنە جەتكىزگىم-اق كەلىپ بارادى... سابىر ەتەمىن، ايتقىشتاردىڭ اپتىعى باسىلسىن دەيمىن...

ءۇي تەلەفونىنا قوڭىراۋلاتقان سەكسەننىڭ سەڭگىرىنەن اسقان پانساتبەك ەسىمدى قايىناتام ەكەن. قاراجاياۋ كىسى ەمەس. قىرىق جىلدان استام مەكتەپ ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارعان، اكەسىنەن ستالينگراد تۇبىندەگى شايقاستا ايىرىلعان، ەرتە ەسەيگەن، ءومىردىڭ اشىسىن دا، تۇشىسىن دا ءبىر كىسىدەي كورگەن بۇگىنگى ساليقالى دانا قاريا. جاڭادان قوسىلعان قاجىلىق اتاعى جانە بار.

اۋزىن اشسا، الدىمەن «اينالايىن» ءسوزى شىعاتىن اتام «ە، اينالايىن توقتاردىڭ بۇل ءىسىن ءجۇدا قولدايمىن. ە، اينالايىندى... حالىقتىڭ ۇلىن وسىنشاما قورلاۋعا بولا ما، ايتشى ءوزىڭ، ءارى تارتىپ، بەرى تارتىپ... جانىنا تيىشتىق بەرمەدى عوي تۇگە. جالعىزدىڭ جالعىزىن الاقانىنا سالىپ، قاق-سوققا جولاتپاي، كەيىنگى ۇرپاققا ۇلگى قىپ ۇكىلەپ قويسا بولماي ما؟ ءوزى كوزى ءتىرى ءبىر-اق باتىر عوي! پرەزيدەنتتىڭ جانىنا قايتا بارعانىن قۇپ كورىپ وتىرمىن»، دەپ بارىپ توقتادى.

اتاممەن كەزدەيسوق حابارلاسقان كەيبىر ساتىمىزدە «توقتار باتىردىڭ اۋزىنان وقىس شىققان ءسوزى وزىنە وق بوپ ءتيىپ جۇرمەسە ەكەن» دەيتىن جاناشىرلىق قاۋپىن تالاي ەستىگەنمىن، تۇسىنەتىنمىن. اتام عانا ما ەكەن، باتىرعا كوڭىلى جىعىلعان اينالاداعى بارشا قاۋىم وسىلاي «شىر- شىر» ەتىپ قالاتىن- دى. ەسكىنىڭ كوزى ەمەس پە، بۇل جولى دا اتام ويىن تۇگەل ايتىپ بىتكەنشە ءسوزىن بولمەي تىڭدادىم. بايقايمىن، ىشىندەگىسىن اقتارىپ بولعان سوڭ، اتامنىڭ دا تىنىسى كەڭىپ قالعانداي. «وتە دۇرىس ايتاسىز، اتا...»

«ەل اياعى باسىلعان كەزدە» استاناعا اقىرى تەلەفون شالدىم...

«ءيا، تەلەديداردان نە كوردىڭ، بارى سول» ، دەدى باتىر اعام. داۋىسى ادەتتەگىدەي قاتقىل، ءبىراق ءبىر قالىپتى. دەمەك جۇرەك قاعىسى ورنىندا. «سەن قالاي ويلايسىڭ؟ حالىق نە دەيدى؟» اتامنىڭ «ە، اينالايىن...» دەپ باستاعان ءسوزىن ءتۇپ- تۇگەل، كەشكى جاڭالىقتان كەيىنگى وزىمە ۇيالى تەلەفونىنان سوعىلعان بارلىق قوڭىراۋشىنىڭ ءسوزىنىڭ ءسولىن سىعىپ، مەيلىنشە قىسقا جەتكىزدىم. «الدىڭعى ۇرپاق اتامنىڭ قاتارى، كەيىنگى ۇرپاق مەنىڭ ارىپتەستەرىم، زامانداستارىم ءسىزدىڭ بۇل شەشىمىڭىزدى قولدايدى. ارينە، مەن دە سولاردىڭ ساپىندامىن، قىسقاسى... ءبارىمىز - ءبىر، حالىق - ءبىر» دەگەندى ءازىل ارالاستىرىپ قوسىپ قويدىم.

ارادا ەكى اپتاداي ۋاقىت ءوتتى. استانادا، اعامنىڭ مەكەنجايىندامىن.

- وسى وقيعادان سوڭ پرەزيدەنتپەن كەزدەستىڭىز بە؟

- ءيا... ءبىر جيىندا، كوپشىلىكتىڭ اراسىندا ەدىم، ول كىسى ماعان سونادايدان ادەيى موينىن بۇرىپ: «...جۇمىس تاپتىڭ با؟» دەدى. «جوق...» دەدىم. «مەندە دە جۇمىس جوق...» دەپ جالت بۇرىلىپ كەتتى. «ساعان بەرە قوياتىن ءدال قازىر مەندە دە قىزمەت جوق» دەگەنى شىعار دەپ ۇقتىم.

ءبىراق سول كۇننىڭ ەرتەسىنە- اق «قازاقستان تەمىر جولى» كومپانياسىنا توقتار اۋباكىروۆتى ءتوراعانىڭ ورىنباسارى قىزمەتىنە تاعايىنداۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ نۇسقاۋى ءتۇسىپتى. «ورىنباسارلىق وتە ۇلكەن لاۋازىم، سالالىق جاۋاپكەرشىلىگى دە باسىم، مەن مۇمكىن بولسا ءتوراعاعا اۆياتاسىمالداۋ ءىسى جونىنەن كەڭەسشى بولايىن» دەگەن باتىردىڭ ءسوزىن مەكەمە باسشىلارى قۋانا قۇپتاعان ەكەن...

اۋلادا ءجۇرىپ، ۇيدە وتىرىپ، ۇزاق اڭگىمەلەستىك. «سول كۇنى مەن دە جان- جاقتان، الىس- جاقىننان وتە كوپ حابار الدىم. نەگىزىنەن ءبارى مەنىڭ قادامىمدى قولداعاندار. ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا ءنومىرى وشىرىلگەن ءبىر موبيلدى تەلەفوننان «ا ق ش-تىڭ 35-پرەزيدەنتى كەننەدي: «مەن ونى كەشىردىم، ءبىراق مەن ونىڭ ەسىمىن ۇمىتقان جوقپىن» دەگەن sms كەلدى»، دەدى باتىر اعام. ورتامىزدا از-كەم ۇنسىزدىك ورنادى. «اعا، كەشىرىڭىز... ول sms-تى مەن جولداپ ەدىم!..»

كەۋدەسىن تۇزەپ، موينىن كىلت بۇرىپ، قاسىن كەرىپ تۇرىپ وتتى جانارىمەن جالت قارايتىن شالت قيمىلى بولۋشى ەدى باتىردىڭ. سول تانىس قيمىل قايتالاندى. ءبىراق ءجۇزى وتە جايدارى ەكەن. ۇندەمەدى...

تالعات ءسۇيىنباي،

«ەgemen Qazaqstan» گازەتىنىڭ ارداگەرى

الماتى

Egemen Qazaqstan

سوڭعى جاڭالىقتار