قازاقستان ۇنىن وتكىزۋ نارىقتارى جىل سايىن ازايىپ كەلەدى - مينيستر

استانا. قازاقپارات - قىتايعا استىقتىڭ وڭدەلگەن ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋ كولەمى ارتادى. بۇل تۋرالى سەناتتا ءوتىپ جاتقان ۇكىمەت ساعاتىندا اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ەربول قاراشوكەيەۆ ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

2022 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ازىق- تۇلىك ونىمدەرىن ءوندىرۋ % 3,9 ارتىپ، 2,9 تريلليون تەڭگەنى قۇرادى. سالاعا ينۆەستيتسيالار اعىمى كوبەيىپ كەلەدى، 2022 -جىلى نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيتسيالار كولەمى 141 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى نەمەسە % 12 ارتتى. بيىلعى 5 ايدا نەگىزگى كاپيتالعا باعىتتالعان ينۆەستيتسيا 30 پايىزعا ءوستى. جەكە پوزيتسيالار بويىنشا ءوندىرىس كولەمىن ءوسىرۋ ەسەبىنەن 2022 -جىلدا اگروونەركاسىپتىك كەشەن ءونىمىنىڭ ەكسپورتى 5,6 ميلليارد دوللارعا جەتىپ، 2021 -جىلدىڭ دەڭگەيىنەن % 46 كوپ بولدى، - دەدى ە. قاراشوكەيەۆ.

ۆەدومستۆو باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل رەتتە قايتا وڭدەلگەن ءونىمنىڭ ەكسپورتى % 64 ارتىپ، 2,3 ميلليارد ا ق ش دوللارىن قۇرادى. ەكسپورتتاعى وڭدەلگەن ءونىمنىڭ ۇلەسى ءبىر جىلدا % 37- دان % 42 دەيىن ءوستى.

وڭدەۋ سالالارىنىڭ قۇرىلىمى بويىنشا العاشقى ۇشتىكتى ۇن ءوندىرۋ (%17)، ءسۇت ونىمدەرىن جانە ەت ونىمدەرىن ءوندىرۋ (16 پايىزدان) باستاپ تۇر. ودان كەيىنگى ورىندا وسىمدىك مايلارى (%8)، قانت (%4)، جارما (%2) ءوندىرىسى ورنالاسقان. ەگەر ناقتى باعىتتار بويىنشا وڭدەۋ سالاسىن دامىتۋدى قاراستىراتىن بولساق، استىق وڭدەۋ سالاسى جەتەكشى ورىن الادى، - دەدى مينيستر.

ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، 3,3 ميلليون توننا كولەمدە وندىرىلگەن ۇن ەلىمىزدىڭ ىشكى نارىعىنا قاجەت دەڭگەيدى (1,4 ميلليون توننا) ارتىعىمەن قامتاماسىز ەتەدى جانە ەكسپورتتىق جەتكىزىلىم بويىنشا الەمدە كوشباسشى ورىندامىز. بىلتىر 1,9 ميلليون توننا ۇندى ەكسپورتقا شىعاردىق.

وتاندىق ۇن وندىرىسىمەن قامتاماسىز ەتۋ دەڭگەيى % 237، ماكارون ونىمدەرى بويىنشا - % 122، ال جارما ونىمدەرى 102 پايىزدى قۇرادى. ءداستۇرلى يمپورتتاۋشىلار پروتەكسيونيستىك قولداۋ شارالارىن ەنگىزۋ ارقىلى ءوز ەلدەرىندە قايتا وڭدەۋدى دامتۋىنا بايلانىستى قازاقستان ۇنىن وتكىزۋ نارىقتارى جىل سايىن ازايىپ كەلەدى. وسىعان بايلانىستى مينيسترلىك ءونىمدى وتكىزۋ تۇرعىسىندا نارىقتى كەڭەيتۋ قادامدارىن ىسكە اسىرىپ جاتىر. ماسەلەن، جاقىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ قىتايعا ساپارى اياسىندا وسى ەلگە استىقتىڭ وڭدەلگەن ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن ۇلعايتۋ جانە جەتكىزۋشىلەر تىزىلىمىنە جاڭا كومپانيالاردى قوسۋ بويىنشا كەلىسىم جاسالدى. سونداي- اق جاڭا وندىرىستەردى اشۋعا بيزنەستى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن استىق داقىلدارىن تەرەڭدەتىپ وڭدەيتىن كاسىپورىندار سالۋعا جانە جاڭعىرتۋعا % 25 دەيىن ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالاۋ، كرەديتتەر بويىنشا سىياقى مولشەرلەمەلەرىن سۋبسيديالاۋ، «قاراپايىم ەكونوميكا» اياسىندا نەگىزگى جانە اينالىم قاراجاتتارىنا جەڭىلدەتىلگەن كرەديتتەر ءبولۋ، قوسىلعان قۇن سالىعىن % 70 دەيىن تومەندەتۋ سياقتى سالىق جەڭىلدىكتەرىن بەرۋ، سونداي- اق ەكسپورتاۋ كەزىندە % 30 دەيىنگى كولىك شىعىندارى قايتارىلادى، - دەدى ەربول قاراشوكەيەۆ.

سەنات دەپۋتاتى زاكىرجان كۋزييەۆ استىق وڭدەۋ سالاسىنداعى پروبلەمانى اتادى.

«استىق وڭدەۋ سالاسىندا ۇن تارتۋعا باستى ءرول بەرىلگەن. سونىمەن قاتار، كەيىنگى ۋاقىتتا بۇل سالادا ۇلكەن پروبلەمالار بايقالىپ وتىر، ياعني ونىڭ دامۋىنا قاۋىپ ءتوندى. ەگەر 15 جىل بۇرىن قازاقستان 270 كاسىپورىن ارقىلى وندىرىلگەن ۇن كولەمى بويىنشا الەمدە كوشباسشى بولسا، قازىر ولاردىڭ ۇشتەن ءبىرى عانا جۇمىس ىستەپ تۇر»، - دەدى ز. كۋزيەۆ سەناتتا وتكەن ۇكىمەت ساعاتىندا.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇعان نارىقتاعى باسەكەلەستىكتىڭ كۇشەيۋى سەبەپ بولدى.

«وسىنداي جاعدايدا ءبىز ەكى شەشىمنىڭ ءبىرىن قابىلداۋىمىز كەرەك، ياعني حالىقارالىق نارىقتاعى پوزيتسيامىزدى قالپىنا كەلتىرۋ نەمەسە استىقتى تەرەڭىرەك وڭدەۋگە كوشۋ قاجەت. استىق وڭدەۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىندە ءبىز جارما، ۇن جانە باسقا دا ءونىمدى الامىز، مۇنى كوپتەگەن وڭدەۋشى ىسكە اسىرىپ كەلەدى. اتاپ ايتقاندا، ءبىزدىڭ وندىرۋشىلەردى استىقتى تەرەڭىرەك وڭدەۋگە ىنتالاندىرۋ قاجەت. وسى ورايدا ۆيتاميندەر، تاعامدىق قوسپالار جانە وزگە دە ونىمدەردى وڭدەۋگە بولادى»، - دەدى دەپۋتات.