سۇراعان راحمەت ۇلى. جەتى سەرى

استانا. قازاقپارات - ءبىر اپام التى قىز تاپقان ەكەن... كۇيەۋى كۇبىرلەي بەرەدى، «ۇل تاپپادىڭ» دەپ!؟ ءتاڭىرى قالاۋ ەلەپ جەتىنشىسى ۇل بولعان. دۋالى اۋىزدى ءبىر كەيۋانا وعان «جەتىباس» دەپ ەسىم بەرگەن.

قۇرداستارى ونى «جەتىمباس» دەپ لاقاپتاپ ەدى.

ول كىسى جەتپىسىنشى جىلدارى «جەتى اعا» بولىپ وزگەرگەن. جەتى سانى وسىنداي، قيعىلىقتى، كۇردەلى كيەلى!

سول سەكىلدى التىراق دەلۇۇنگە ەدەل- جەدەل جەتى اعام جەتكەن-دى. بەسسالادا وسكەن جەلكەن، جەكەندەر.

جەتى باس! بۇلار كەلگەن ءار ماۋسىم، ءنار كوكتەمدە ەسكى دەلۇۇن، ەسكى كولەپكە (كلۋب) - ءۇن، ەسكى مەكتەپكە سۋ جاڭا ءتىل بىتكەن. دالا دارانىڭ بالاۋسا ءيىسىن قالانىڭ الاۋشاڭ يىسسۋىمەن الماستىرىپ جەتكەن جەتى جەنتەلمەن، جەتى «دون جۋان»، بەسسالانىڭ كوگىندە ءسۇت جولىن كەرگەن جەتى شوق جۇلدىز - «جەتى قاراقشى»!

مىنەكي مەنىڭ قولىمدا سول جەتىنىڭ سارعىش سۇگىرەتى. ولار جەتكەندە وسى ولكەنىڭ جەتى ارۋىن باقىتقا كەنەلتىپ جەتپىس ارۋدىڭ اققۋ ءجۇزىن مۇڭايتىپ، اق جۇرەگىن جارالى ەتكەن جەتى سەرى!

مىنەكي، ءبىرىنشى قاتاردا سول جاقتان: «كوكسەركە»، «بۇلتقا جۇققان وي» سەكىلدى جالبىز جىرلارىمەن كەلگەن شاھير جالعىزاعاشتىڭ جامپوزى، ءابىلعازى ءباھادۇر حاننىڭ (1603-1664) «تۇرىك شەجىرەسىن» (1665) موڭعولشالاعان بوداۋحان توقان ۇلى؛

جاۋىندى اراساننىڭ اقشۋلانى، شەگىرەن كوبەلى تۇما شەگىرتايدىڭ تۇلەگى ءورىمدى ءسوزدىڭ بۇرشىگى جۇققان، بەساسپاپ تالانت قىرشىن كەتكەن جاۋا مۇعالىم؛

اعاش پەن تەمىردەن ءتۇيىن تۇيگەن شەبەر جاڭاشىل (شبوس) قولونەرى باتىستاعى اري تەكتى الماندارعا (گەرمانيا ت س س. ) ورىستەپ جەتكەن ۇستاز شادەت ءابىلعازى؛

ءوز كەزەگىندە سكريپكاسىن ىسقىرتىپ، كونتراباسسىن قورقىلداتىپ، كلارنەتىن كىسىنەتىپ، ساكسافونىن سارىناتىپ، بۋبەنىن شىلدىرلاتىپ، بارابانىن تارسىلداتىپ ەسكى كولەپتى ەرەك ەسىرتەر، بايان ۇنىمەن بارشا جۇرتىنىڭ جانىن باۋراعان تاماشا تالانتتى سازگەر بۇركىتباي قىرىقباي ۇلى؛ ال، ارتقى قاتاردا سولدان؛ تاريح، الەۋمەتتانۋدان ءدارىس بەرەتىن، ادەبيەتشى، قارا ءسوزدى اق ولەڭدەي اڭىراتقان تاپتاۋىرىن تاريحتان گورى شەكسپيردىڭ «رومەو، جۋلەتا» عا، «گاملەتكە» ءبىر تۇسسە دەسبەرمەيتىن ۇقىپتى، ۋاقاپتى ۇستاز دەپۋحان ىبىرايحان ۇلى؛

ءوزىنىڭ وزگەشە ۇنىمەن «جەردەگى جۇلدىزدار» جىر جيناعىن ۇسىنعان اقىن، ءۇندىنىڭ تااگورىن، ورىستىڭ پۋشكينىن، ماسكەۋدىڭ سەركەلەرى جەك كورمەيتىنتۇرىكتىڭ نازىم حيكمەتىن قازاقتىڭ ابايىنان تومەن جىكتەيتىن امبەشى، ادەبيەت پەن ءتىل تانىم دارىسكەرى قۇپىر قابىلقاق ۇلى؛

ءتول ماماندىعى ورىس ءتىلى پانىنەن ءھام شاحماتقا شەبەرلىگى دە ەرەن ۇستاز قابدەش شۇكىرحان ۇلى. قابدەش مۇعالىم دۇنيەنى تەك ءوز كوزىمەن ولشەيتىن~دى. الەمدەگى ەڭ بيىك شىڭ بۇركىتتىڭ شىڭى: ونىڭ قاسىندا ەۆەرەست مەن گيمالاي مىناۋ «جامسىن توبە» - سياقتى عانا دەپ بوپىراسىن بۋداقتاتا سويلەر ەدى!

وسىناۋ جەتى سەرىگە (جەنتەلمەن)، جەتى كەرىم (ميسس) بۇيىرعان. ارۋدىڭ التاۋى - بەسسالادان!

بوداۋحان توقان ۇلى - شاۋەن كارىپحان قىزىنا، جاۋا اعام - ءدۇريا شاپەش قىزىنا، شادەت ءابىلعازى ۇلى - ءمارزيا سايىندولدا قىزىنا، بۇركىتباي قىرىقباي ۇلى - بەرەكە جانات قىزىنا، دەپۋحان ىبىرايحان ۇلى - توقان كوپبەرگەن قىزىنا، قۇپىر قابىلقاق ۇلى - سايران ساقاريا قىزىنا، قابدەش شۇكىرحان ۇلى - ءۋازيرا قۇرمانباي قىزىنا نەكەلەسىپ، ۇيا قۇردى.

جەڭگەلەرىمنىڭ كەرىمسالدىعى، شالعاي وسكەن قازاقى بولاشاق ۇشىنگى ەڭ نازىك ەڭبەكتەرى دە ءوزالدىنا وداعاي اڭگىمە ءدۇر. ارينە سۇڭگىر جىگىتكە - ءسۇمبىل ارۋ! جەڭگەلەرىم جان ماحابباتىنىڭ جەتى ءلاززاتىن جەتى قات جەر ۇستىندەگى جەتىگە ارنادى!

«...سۋ سۇراسام، ءسۇت بەرگەن ايران بەرگەن، قارتايىپ قالىپسىڭ-اۋ قايران جەڭگەم...» دەۋشى مە ەدى!؟

ءار قاۋىمنىڭ ءبىر ءبىر ايناسى بولسا - ولار ۇلتتىڭ سانالى جاس زيالىلارى بولار-دى. سولار ەدى سامالداتقان كەزىندە!

بۇلاردىڭ ءار قيمىلى كەيىنگى كوگەنكوزدى ءبىر مۇشەل تولقىنعا ءتىرى ۇلگى، الەمگە قارايتىن تۇنىق تەرەزەسى ىسپەتتى ەدى. بەۋ، ءتىپتى ولاردى ازعىندانۋدان دا اجەپتاۋىر ساقتاپ قالدى دەيىك تە...

وسىلار جۇرگەندە شاكەنە دەلۇۇندەگى بار قاۋىم - باسىنان بۇلتى جوڭكىگەن اسقارا، باۋىرى بايسىن بايتاق سارى دالاداي كۇڭىرەنىپ جاتار ەدى.

سارعىش سۇگىرەتتەگى جەتى كەيىپ، جەتى كەرەمەتىم! جەتپىستىڭ ۇستىنە كەلگەن ەكەن عوي!

كۇمىس تۇرماندى تۇلپاردىڭ تۋ ساۋىرىندا تۋىپ، بىرىنە جات باۋىر بولماي وسكەن، جارىق جاسىن ءتىندى جايساڭدارىم!

2021.01.05.

madeniportal