كەستەلى تەرى ىشىك

استانا. قازاقپارات - تەرىدەن جاسالاتىن ىشىك قازاقتا ەجەلدەن بار. بۇل كيىم نەنىڭ تەرىسىنەن تىگىلگەنىنە بايلانىستى: ەلتىرى ىشىك، سەڭسەڭ ىشىك، قاسقىر ىشىك، تۇلكى ىشىك دەپ اتالادى.

ەلتىرى ىشىك دەگەنىمىز - جاڭا تۋعان قوزىنىڭ تەرىسى بولسا، سەڭسەڭ ول كۇزدە جەتىلىپ، توقتى بولعان قوزىنىڭ تەرىسى. مۇنداي تەرىنىڭ ءجۇنىن اتالارىمىز «ءتىرى ءجۇن» دەپ اتاعان. ال قاسقىر، تۇلكى تەرىسى ەكى باستان بەلگىلى.

كوپ جاعدايدا تەرىدەن تىگىلگەن ىشىكتى بارقىت، ءپۇلىش، شۇعا سياقتى ماتا تۇرلەرىمەن تىستايدى، ياعني قاپتايدى. وسىعان بايلانىستى «بارقىت ىشىك»، «ءپۇلىش ىشىك» دەپ تە ايتىلا بەرەدى. وسىلاردىڭ ىشىندە كەستەلەنگەن تەرى ىشىك (سۋرەتتە) وتە از كەزدەسەدى. ويتكەنى بۇل بۇيىمدى جاساۋ وڭاي ەمەس. دەسەك تە وسىنداي ءبىر ىشىكتى وتكەن جازدا تۋعان جەرگە بارعان ساپارىمىزدا باي-ولكە ايماقتىق ورتالىق مۋزەيىنىڭ كورمە زالىنان كەزدەستىردىك.

جادىگەر تۋرالى انىقتامالىقتا: «بۇل ىشىكتى 1960 -جىلى مۇرا جيناۋشى س. ماعزام دەيتىن كىسى التاي اۋىلىنان (سۇمىن) تاۋىپ اكەلگەن. جاساعان شەبەردىڭ اتى-ءجونى بەلگىسىز. ساقتاعان ادامنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا جاسالعان بولۋى مۇمكىن»، دەلىنىپتى.

ال وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي، فوتوداعى كەستەلى ىشىكتىڭ سيپاتىنا توقتالار بولساق، ىشىك ىسەك قويدىڭ تەرىسىنەن تىگىلگەن. ويتكەنى ىسەكتىڭ تەرىسى ءارى جۇمساق، ءارى بەرىك كەلەدى، سونداي-اق يلەپ يكەمدەۋگە قولايلى. ياعني كۇزدە سەمىرگەن ىسەكتىڭ تەرىسىن يگە بىقتىرىپ، ودان كەيىن ءيىن قاندىرا جۇمسارتىپ العان سوڭ ونى قاراعاي قابىعىنىڭ نىلىنە بوياعان. بوياۋ تولىق سىڭگەن تەرىنىڭ ەكى وڭىرىنە جانە جەڭىنە ءبىز كەستەمەن ورنەك سالعان. ويتكەنى ىشىك تولىق تىگىلگەن جاعدايدا بۇلاي كەستەلەۋ مۇمكىن ەمەس. كەستەنى جاساعان ادامنىڭ شەبەرلىگى كەرەمەت. يلەنگەن تەرىنى ويۋدىڭ نە ءبىر تۇرىمەن (قوشقار ءمۇيىز، گۇل جاپىراق، جىلان يرەك، تامشى نوقات، ت. ب. ) بەزەندىرگەن.

سونىمەن قاتار ىشىكتىڭ ەكى ءوڭىرى مەن ەتەگىنە قوزىنىڭ اق سەڭسەڭ تەرىسىنمەن اينالا جيەكتەگەن. جيەك پەن كەستەنىڭ اراسىن قىزىل ءتۇستى جالپاق ماتامەن سىرمالاپ، كومكەرگەن. ال ىشىكتىڭ جاعاسىن تۇلكىنىڭ پۇشپاعىنان جاساعان.

بەكەن قايرات ۇلى

«ەگەمەن قازاقستان»