پرەزيدەنت «ابۋ دابي تۇراقتى دامۋ اپتالىعى» سامميتىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز سويلەدى

استانا. قازاقپارات - مەملەكەت باسشىسى بىرىكككەن اراب امىرلىكتەرىنە رەسمي ساپارى اياسىندا «ابۋ دابي تۇراقتى دامۋ اپتالىعى» سامميتىنە قاتىستى، دەپ حابارلايدى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.

مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە جاھاندىق ماڭىزى بار وزەكتى تاقىرىپتار تالقىلاناتىن اۋقىمدى حالىقارالىق شارانى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن جوعارى مارتەبەلى شەيح مۇحاممەد بەن زايد ءال ناحايانعا العىس ايتتى.

پرەزيدەنت اناعۇرلىم تازا ءارى «جاسىل» الەم جولىنداعى ورنىقتى دامۋ بارشاعا ورتاق مىندەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

- وكىنىشكە قاراي، گەوساياسي تۇراقسىزدىقتىڭ شيەلەنىسۋى جانە ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ ساقتالماۋى كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قاتىستى ماسەلەنى ەلەۋسىز قالدىردى. جاھاندىق ورتاشا اۋا تەمپەراتۋراسى كوتەرىلگەن سايىن الەمدەگى قۇنارلى ازىقتىڭ 66 پايىزىن قامتاماسىز ەتەتىن نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنىڭ شىعىمى ەداۋىر ازايۋى ىقتيمال. سونداي-اق تۇششى سۋ تاپشىلىعىنا دۋشار بولۋ قاۋپى زور. ب ۇ ۇ بايانداماسىنا سايكەس، 2050-جىلعا قاراي كليماتتىڭ وزگەرۋى سالدارىنان 5 ميللياردتان استام ادام اۋىزسۋعا ءزارۋ بولۋى مۇمكىن. بۇل دۇنيەجۇزىلىك ازىق-تۇلىك، ەنەرگەتيكا، قالا جانە ەكولوگيا جۇيەلەرىنە قاتەر توندىرەدى. مۇنىڭ ءبارى تەك ساياسي شەشىمدەردى عانا ەمەس، باسقا دا جەدەل ءارى ءتيىمدى شارالار قابىلداۋدى تالاپ ەتەدى. پلانەتامىزدى ساقتاۋ ءۇشىن بۇرىن-سوڭدى بولماعان مولشەردە قارجىلاي ينۆەستيتسيا قۇيۋ كەرەك، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس تەك دامۋ نەمەسە جاڭعىرتۋ شارالارىمەن عانا شەكتەلمەي، ءوزارا تىعىز بايلانىستا قاتار جۇرۋگە ءتيىس.

- حالىقارالىق قوعامداستىق كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس شارالارىن قارجىلاندىرۋ ماسەلەسىنە قاتىستى مىندەتتەمەلەرىن ارتتىرا تۇسەدى دەپ سەنەمىز. بۇگىنگى جيىننىڭ ماڭىزدىلىعى دا - وسى. قازاقستان كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋدىڭ ۇزاقمەرزىمدى مىندەتتەمەلەرىن ايقىندادى. ءىس جۇزىندە ەلىمىز پاريج كەلىسىمىن العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ راتيفيكاتسيالادى. سول ساتتەن بەرى ءبىز ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋعا جانە جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى مەن ورنىقتى تەحنولوگيالاردى ىلگەرىلەتۋگە باعىتتالعان بارىنشا تەڭگەرىمدى، ۇتىمدى ساياساتىمىزدى قالىپتاستىردىق، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنت ەلىمىزدە ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ 70 پايىزعا جۋىعى كومىردەن وندىرىلەتىنىن اتاپ ءوتىپ، الداعى ۋاقىتتا ونەركاسىپ پەن ەكونوميكاعا تۇبەگەيلى قۇرىلىمدىق وزگەرىستەر اكەلەتىن اۋقىمدى شارالارعا ارنايى توقتالدى.

پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، جاڭا ەكولوگيالىق كودەكس ونەركاسىپ كورپوراتسيالارىنىڭ جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە كوشۋىنە وڭ ىقپال ەتەدى.

- كومپانيانىڭ ەكولوگيالىق جاڭعىرۋعا قۇياتىن ينۆەستيتسياسىنىڭ تولىق قۇنى بيۋجەتكە تولەنەتىن ەكولوگيالىق تولەمنەن شەگەرىلەدى. ماسەلەنىڭ نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق رەتتەۋ جاعىنا كەلەر بولساق، بيىل بارلىق نەگىزگى ونەركاسىپ سالالارى ءۇشىن ەڭ ۇزدىك قولجەتىمدى تەحنيكالاردىڭ (BAT) سالالىق ستاندارتتار انىقتامالىعىن ازىرلەۋ ءىسى اياقتالادى. كەلەسى ساتىدا لاستانعان تابيعاتتىڭ 80 پايىزىنا جاۋاپتى 50 ءىرى كورپوراتسيا وسى ستاندارتتارعا ءوتۋى كەرەك، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان - كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن ۇزاقمەرزىمدى ستراتەگيا قابىلداعان ورتالىق ازياداعى العاشقى ەل. اتالعان ستراتەگيا ۇلتتىق دەڭگەيدە انىقتالعان كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس كورسەتكىشتەرىنە ۇلەس قوسۋدىڭ وڭتايلى تاسىلدەرىن ايقىندايدى.

- پارنيكتىك گازدار شىعارىندىلارىنا كۆوتا ءبولۋ جانە كۆوتالاردى ساۋدالاۋدىڭ ۇلتتىق جۇيەسى اۋاعا تارايتىن شىعارىندىلاردى ازايتۋدى جانە ەنەرگيا ۇنەمدەۋ تەحنولوگياسىن دامىتۋدى ىنتالاندىراتىن مەحانيزم رەتىندە ءوز تيىمدىلىگىن دالەلدەدى. ءبىزدىڭ ورتاق ماقساتىمىز - پارنيكتىك گازدار شىعارىندىلارىن ساۋدالاۋدىڭ ۇلتتىق جانە ەۋروپالىق جۇيەسىندەگى الشاقتىعىن جويۋ. بۇل شارالاردىڭ بارلىعى پاريج كونۆەنتسياسىنداعى مىندەتتەمەلەردى 2030-جىلعا قاراي تولىق ورىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت سامميت قاتىسۋشىلارىنا قازاقستانداعى جاڭارتىلاتىن جانە بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ پەرسپەكتيۆالارى تۋرالى مالىمەت بەردى.

- كۇن مەن جەل فاكتورلارى، سونداي-اق ۇلان-عايىر جەرىمىز قازاقستاننىڭ كليماتتى ساقتاۋ جولىنداعى جاھاندىق ءىس-ارەكەتتەرگە اتسالىسىپ، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا سەكتورىندا كوش باستاۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. وسىعان بايلانىستى ءبىز ينۆەستورلارعا اناعۇرلىم ۇتىمدى شارتتار ۇسىنۋ ءۇشىن نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازانى جەتىلدىرىپ جاتىرمىز. جالپى، ءبىزدىڭ جوسپارىمىز بويىنشا 2035-جىلعا قاراي قازاقستاندا 6,5 گۆت جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا رەسۋرسى پايدا بولادى. بۇل ورايدا «جاسىل سۋتەگى» - كەلەشەگى زور باعىتتىڭ ءبىرى. حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ەلىمىز سۋتەگىن ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ العاشقى وندىعىنا كىرە الادى، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

پرەزيدەنت اتوم ەنەرگياسىن پايدالانۋ ماسەلەسىنە نازار اۋدارىپ، بۇل اۋاعا تارايتىن پارنيكتىك گازداردىڭ كولەمىن ازايتۋعا اسەر ەتەتىن باستى فاكتوردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتتى. سونداي-اق قازاقستاننىڭ اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋداعى ارتىقشىلىقتارىنا توقتالدى.

- ەلىمىز تابيعي ۋران ءوندىرۋ بويىنشا الەمدە ءبىرىنشى ورىندا. ءبىز يادرولىق وتىننىڭ كومپونەنتتەرىن ءوز ەلىمىزدە وندىرەمىز جانە اتوم ەنەرگياسىن قاۋىپسىز پايدالانۋ ءىسىن ودان ءارى دامىتۋعا مۇمكىندىگىمىز مول. ءبىزدىڭ پىكىرىمىزشە، بۇل - ايماقتىق جانە جاھاندىق دەڭگەيدەگى ساۋدا مەن ينۆەستيتسيا ءۇشىن كەلەشەگى مول سالا، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقايەۆ كليماتتىڭ وزگەرۋىن تەجەۋ ستراتەگياسى ءۇشىن ورمان ءوسىرۋ ومىرلىك ماڭىزى بار باعىت سانالاتىنىن جەتكىزدى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان كليماتتىڭ وزگەرۋى جونىندەگى ب ۇ ۇ 26-كونفەرەنتسياسىندا قابىلدانعان ورمان مەن جەردى پايدالانۋ دەكلاراتسياسىنا قوسىلدى. بۇدان بولەك، ەلىمىزدە 2025-جىلعا دەيىن ەكى ميلليارد اعاش وتىرعىزۋدى كوزدەيتىن اۋقىمدى جوبا باستالدى. بىلتىر 282 ميلليون ءتۇپ اعاش وتىرعىزىلدى. بيىل تاعى 410 ميلليون اعاش وتىرعىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.

مەملەكەت باسشىسى استىق ءوندىرىسى بويىنشا قازاقستان الەمدە جەتىنشى ورىن الاتىنىن اتاپ ءوتىپ، دۇنيەجۇزىلىك ازىق-تۇلىك تاپشىلىعىمەن كۇرەستە ەلىمىز ءوزىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى الەۋەتىن پايدالانۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى.

- ءبىز اۋعان حالقىنا گۋمانيتارلىق كومەك رەتىندە بيداي ۇنىن جەتكىزۋ ءۇشىن دۇنيەجۇزىلىك ازىق-تۇلىك باعدارلاماسىمەن، سونداي-اق ب ۇ ۇ- نىڭ ازىق-تۇلىك جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ۇيىمىمەن تىعىز قارىم-قاتىناستا جۇمىس ىستەيمىز. وسى رەتتە دامۋشى ەلدەردى ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى يسلام ۇيىمىمەن دە ىنتىماقتاسا جۇمىس ىستەۋگە شاقىرامىن، - دەدى پرەزيدەنت.

سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءسوزىنىڭ سوڭىندا سامميتكە قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعىن «جاسىل جوبالاردى» جۇزەگە اسىرۋعا بەلسەنە اتسالىسۋعا، سونداي-اق ESG- ينۆەستيتسيالار مەن ورنىقتى دامۋ ماقساتتارىنا قول جەتكىزۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرۋگە شاقىردى.