وتكەن عاسىردىڭ باسىندا تۇركيادان وقىعان شىڭجاڭدىق ءابدىقادىر قاسىم ۇلى
حالقىنىڭ رۋحاني دەڭگەيىن جاڭا ساپاعا كوتەرگىسى كەلەتىن شىن مانىندەگى ۇلت زيالىلارى تاريح ساحناسىنا شىقتى. كوشپەندى قازاق حالقىن دامىعان وركەنيەتتى ۇرپاققا اينالدىرۋ ءۇشىن اعارتۋ جولىندا ايانباي تەر توككەن ات توبەلىندەي سانالى ازاماتتار بولدى. ءدال سول ازاماتتاردىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيى رەتىندە ءابدىقادىر اپەندىنى اتاۋعا بولادى.
ول شىڭجاڭ قازاقتارى اراسىنان الىس شەتەلدە زاماناۋي ءبىلىم العان تۇڭعىش قازاقتىڭ ءبىرى. 20-عاسىردىڭ العاشقى جارتىسىندا تۇركيادان از عانا قازاق جاستارى ءبىلىم الدى. (مانكەي ءمامي ۇلى ءبىرىنشى جاھان سوعىسىنىڭ سالدارىنان ىستانبۇلعا بارىپ وقۋ مۇمكىندىگىن ايرىلىپتى).
وكىنىشكە وراي ولاردىڭ ناقتى كىم ەكەنى تۋرالى اقپارات تولىققاندى زەرتتەلمەي كەلەدى. بۇل وقۋ ءۇردىسى وسمان سۇلتانى ەكىنشى ءابدۇلحاميتتىڭ قازاقتاردى ارنايى قابىلداۋىنان كەيىن باستالعانى انىق. العاشقى لەك قاتارىندا قاسىمقاجى اقساقالدىڭ ەكىنشى ۇلى ءابدىقادىردى ايرىقشا اتاۋعا بولادى. سۇلتان ەكىنشى ءابدۇلحاميت قازاقتاردى حان سارايىندا قاشان، قالاي جانە نە ءۇشىن قابىلداعانى تۋرالى، قابىلداۋدان كەيىنگى ەكىجاقتى كەلىسىم شىڭجاڭ قازاقتارىنىڭ ساياسي ءھام رۋحاني ومىرىنە قالاي ىقپال جاساعانى تۋرالى زەرتتەۋىمىزدى كەيىنگە قالدىرا وتىرىپ، ەڭ الدىمەن قولداعى دەرەكتەر نەگىزىندە ءابدىقادىر اپەندى تۋرالى از دا بولسا قالام تەربەۋدى ءجون كوردىك.
ءابدىقادىر اپەندىنىڭ تولىق اتى-ءجونى ءابدىقادىر قاسىم ۇلى. 1887 -جىلى قورعاستا تۋعان. اكەسى قاسىم قۇلىنشاق ۇلى ىلە وڭىرىنە تانىمال، ەل ىشىندە بەدەلدى كىسى بولعان. ىلەدەگى اتاقتى باي مۇسابايەۆتار اۋلەتىمەن تىعىز قارىم-قاتىناس جاساعان. كەيىن ۇسەيىنباي مۇسابايەۆپەن بىرگە 1890-1901 -جىلدارى بىرنەشە رەت قاجىلىق ساپار شەگىپ، ەلىنە كەلگەن سوڭ ءوز اتىندا مەشىت-مەدرەسە سالادى. العاش اشىلعان مەدرەسە قورعاستىڭ لاستاي ەلدىمەكەنىنە ورنالاسىپ، كەيىن بۇل جەر قازاقتار جيى قونىستانعان ءىرى وتىرىقشى مەكەنگە اينالادى.
مەدرەسەنىڭ تۇلەكتەرى جىقاي يباق ۇلى مەن ءابدىباپ قاسىم ۇلى قۇلجاداعى بايتولدا مەدرەسەسىنە وقۋىن جالعاستىرۋعا اتتانسا، جانقارا توقسانباي ۇلى كۇرەدەگى موڭعول- قازاق مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى. قاسىم قاجى ومىرىندە قانشا رەت قاجىلىققا بارعانى بەلگىسىز، ءبىراق 1901 -جىلى قاجىعا بارۋ ءۇشىن ىستانبۇل قالاسىندا 10 كۇندەي ەرۋلەپ، قالاداعى تاريحي جەرلەردى ارالاعانى انىق. (شايماردان ۇلى، ق. قورعاس تاريحي ماتەريالدارى. - ءسۇيدىڭ، 2015 ج. 301-ب).
قاسىم اقساقال وسى ساپارىندا 13 جاستاعى ەكىنشى ۇلى ءابدىقادىردى دە ەرتە بارعانى ايتىلادى. ءابدىقادىر ۇسەيىنباي مۇسابايەۆتىڭ ۇلى ساۋىت بايباتشامەن بىرگە ىستانبۇلدا وقۋعا قابىلدانعان. ءابدىقادىر قاسىم ۇلى تۇسكەن مەكتەپتىڭ اتى - «دارشاپحا».
ءشايماردان ۇلىنىڭ دەرەگىنشە ءابدىقادىر وسى وقۋ ورنىندا جەتى جىل ءبىلىم العان. دەيتۇرعانىمەن ءابدىقادىر قاسىم ۇلىنىڭ ىستانبۇلعا قاشان بارعانى تۋرالى ءارتۇرلى دەرەك كەزدەسەدى. مانجىبايەۆ كەلتىرگەن دەرەكتە، ءابدىقادىر 1901 -جىلى تۇعىلىق تەمىر مازارى ماڭىنداعى ءامىر يمام اشقان مەدرەسەدە عۇلامادان ءتالىم العان. قۇلجاداعى ۇسەيىنباي مۇسابايەۆ 1908 -جىلى ۇيعىر- قازاق ارالاس ءبىر توپ وقۋشىنى ىستانبۇلعا وقۋعا جىبەرگەن كەزدە ءابدىقادىر دە بىرگە اتتانعان. (مانجىبايەۆ، ق. قازاق وقۋ-اعارتۋ تاريحىنان قىسقاشا دەرەكتەر. ءۇرىمجى، 2009 ج. 299-ب). تاريحشى جاقىپ ءجۇنىس ۇلى دا «ءابدىقادىر اپەندى 1908-1915 -جىلدار اراسى ىستانبۇلدا ءبىلىم الدى» دەپ بۇل دەرەكتى راستايدى (ءجۇنىس ۇلى، ج. ىلەنىڭ تاريحي شەجىرەسى. كۇيتىڭ، 2012ج. 277-ب).
«دارشاپحا» وقۋ ورنىنىڭ ىرگە تاسى 1863 -جىلى قالانعان. ول وسمان ەلىندەگى تۇڭعىش ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم رەتىندە قۇرىلعان رەسمي وقۋ ورنى. مەكتەپ توعىز جىلدىق وقۋ باعدارلاماسى بويىنشا جۇرگىزىلگەن. وقۋ ورداسىنىڭ اتاۋى «مەيرىمدىلىك ۇياسى» دەگەن ماعىنا بەرەتىن «دارۋششافاكا» سوزىنەن شىققان. اتالمىش وقۋ ورداسىن قازاقتار جالپاق تىلمەن دارشاپحا دەپ اتاپ كەتكەن. وقۋ ورنى تۇركيا جانە الىس، جاقىن شەتەلدەگى وقۋشىلار ءۇشىن ارنايى شاكىرتاقى دايىنداپ وتىردى. وقۋ ورنىنىڭ الەۋمەتتىك شىعىنىن ۇكىمەتتىك ەمەس قوعامدىق ۇيىمدار كوتەرگەن.
ءابدىقادىر وسى وقۋ ورنىنا تۇسكەن سوڭ تۇرىك تىلىمەن بىرگە، فرانسۋز جانە اراب-پارسى تىلىنەن ساۋاتىن اشادى. ىستانبۇلدا جۇرگەندە مەكتەپ ۇجىمى ۇيىمداستىرعان دارىستەن سىرتقى ءىس- قيمىلدارعا قاتىسىپ، 1910 -جىلى گرەكياعا ساياحاتتاپ بارادى.
مانجىبايەۆتىڭ دەرەگىنشە، ءابدىقادىر مەكتەپتىڭ فۋتبول قۇراماسىندا مىقتى ويىنشى بولعان جانە قۇراما قاتارىندا انگلياداعى فۋتبول ماتچقا قاتىسقان. اپەندىنىڭ شاكىرتى ساداي ءسىلامباي ۇلىنىڭ دەرەگىنشە، ءابدىقادىر 1915 -جىلى فرانسياداعى «مۇسىلماندار پەداگوگيكالىق مەكتەبىنە» قابىلدانعان. ءبىراق، اكەسى تۇتقيىلدان شاقىرتىپ العاندىقتان بۇل وقۋ ورنىنا بارماي، ەلگە ورالادى.
ءابدىقادىر اپەندى ەلگە ورالعان سوڭ قاسىم اقساقال اشقان مەدرەسەدە وقىتۋشىلىقپەن اينالىسادى. وسى مەدرەسەدە ول اپەندى دەگەن لاقاپ اتپەن تۇتاس ىلە وڭىرىنە تانىلا باستايدى.
مەدرەسەگە كەلۋشىلەردىڭ قاراسى كوبەيگەن سايىن وقۋ ورنى تارلىق ەتە تۇسەدى، سونىمەن ءابدىقادىر اپەندى اكەسى قاسىم اقساقالمەن جانە اعاسى ابدىباپپەن اقىلداسا كەلە مەدرەسەنى كەڭەيتىپ سالۋ جۇمىسىن قولعا الادى. اپەندىنىڭ ۇلى شەيىت ءابدىقادىردىڭ بەرگەن دەرەگىنشە، بۇل مەدرەسەدەن بولەك ءابدىقادىر اپەندىنىڭ اۋدان ورتالىعى ءسۇيدىڭ قالاسىندا دا ءتورت اۋىزدى مەدرەسەسى بولعان. مەدرەسەگە جان-جاقتان قازاق وقۋشىلارى كەلە باستاعان.
مەدرەسەنىڭ وقۋ باعدارلاماسى جاديتتىك ۇلگى بويىنشا جۇرگىزىلگەن. بۇنى بالاسى شەيىت ءابدىقادىر ۇلى دا «اپەندى ءدىن ساباعىن از، عىلىم ساباعىن كوبىرەك وقىتاتىن» دەپ راستايدى. ءتىپتى، دەنە-تاربيە (سپورت) ءپانى كەزىندە وقۋشىلارعا اعاشتان نايزا، مىلتىق جاساپ، اسكەري جاتتىعۋ جاساتقاندىقتان كۇرەدەگى اسكەري گۋبەرنيانىڭ قۇلاعىنا جەتىپ وقۋ ورنىن جاپتىرىپ، ءوزىن ءۇش ايعا قاماققا الادى.
(مانجىبايەۆ، ق. قازاق وقۋ- اعارتۋ تاريحىنان قىسقاشا دەرەكتەر. - ءۇرىمجى، 2009ج. 300-ب). ءۇش اي قاماقتان سوڭ، ءابدىقادىر اپەندى ەكى جىلداي قاتاڭ باقىلاۋدا بولعان. كەيىن اكەسى قاسىم اقساقال مەن اعاسى ءابدىباپتىڭ دەمەۋىندە اعارتۋ جۇمىستارىن قايتا جانداندىرا تۇسەدى.
1918-جىلدان سوڭ لاستايداعى مەدرەسە كەڭەيتىلىپ سالىنىپ، ىرگە تاسى جەردەن ءبىر جارىم مەتر بيىك، استى-ءۇستى تاقتايلى، ەسىك-تەرەزەسى كەڭ، التى اۋىزدى زاماناۋي مەكتەپكە اينالادى. شايماردان ۇلىنىڭ دەرەگىنشە، زاماناۋي مەكتەپتىڭ سىرتقى كورىنىسى قازاق ويۋ-ورنەكتەرىمەن ناقىشتالىپ سالىنعان. مەكتەپ اينالاسى باۋ-باقشامەن قورشالىپ، كوركەمدىككە ەرەكشە ءمان بەرگەن.
بۇل كەزدە ولكە گۋبەرناتورى ياڭ زىڭشين مەن كۇرەدەگى اسكەري گۋبەرنيا قايتا-قايتا مازا بەرمەي، زاماناۋي مەكتەپتى جاپتىرماق بولعاندا ءابدىقادىر اپەندى ىستانبۇلدان ارنايى «مەشىت-مەدرەسە اشۋىنا بولادى» دەگەن انىقتاما الدىرعان. بۇنداي رۇقساتناما ءادىسىن باۋدىن ۇسەيىنباي ۇلى مۇسابايەۆ، ءابدىلدا بوپي، ۋايدوللا پايزيدي مەن ماقپور اپەندى دە قولدانىپ قۇلجادا مەشىت اشىپ، مەدرەسە سالدىرعان ەكەن (مانجىبايەۆ، ق. قازاق وقۋ-اعارتۋ تاريحىنان قىسقاشا دەرەكتەر. - ءۇرىمجى، 2009ج. 192-ب) .
لاستاي ەلدى- مەكەنىندەگى قاسىم اقساقال اشقان مەدرەسەدە اپەندىگە دەيىن ايتمولدا ق ۇلىنشاق ۇلى مەن تۇياق تۇرعىنباي ۇلى بالا وقىتىپ، اعارتۋ ىسىمەن اينالىسىپتى. بۇل كىسىلەر سەمەي مەن جەتىسۋداعى مەدرەسەلەردەن وقىپتى. مەدرەسە شاكىرتتەرى باستاپتا قاديمشە ۇلگىمەن ءتالىم العان، ءابدىقادىر اپەندى كەلگەن سوڭ بىرتىندەپ جاديتتىك ۇلگىگە اۋىسا باستايدى.
مەكتەپتە ابدىقادىرمەن بىرگە ساتتار ماقسۇت ۇلى، القانبەك ەسىمبەك ۇلى، ىراي ەسداۋلەت ۇلى، كارىم، تاسىبەك، يمامۇقانبەت قاتارلى مۇعالىمدەر ءار پاننەن ساباق بەرەدى (شايماردان ۇلى، ق. قورعاس تاريحي ماتەريالدارى. - ءسۇيدىڭ، 2015 ج. 302-ب).
ءابدىقادىر اپەندى قىز بالالاردىڭ دا ساۋات اشۋىنا ەرەكشە ءمان بەرگەندىكتەن، مەكتەپكە ۇل بالالارمەن بىرگە قىزدار دا وقيدى. قىسقا ۋاقىت ىشىندە مەكتەپتىڭ اتى ىلەنىڭ بارلىق ءوڭىرىن ءدۇر سىلكىندىرەدى. مەكتەپ پەن ءابدىقادىردىڭ اتىن ەستىپ ىلەنىڭ باسى كۇنەس پەن نىلقىدان تارتىپ، قۇلجا مەن تەكەس، ورتەكەستەن قازاق وقۋشىلارى وقۋ ورداسىنا اعىلادى.
1930 -جىلدارعا كەلگەندە مەكتەپ وقۋشىلارى جۇزگە جۋىقتايدى. 1935 -جىلى وقۋشى سانى كۇرت كوبەيىپ، التى بولمەلى مەكتەپ تاعى تارلىق ەتەدى. سول جىلى ءابدىقادىر اپەندىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن احمەتقالي دانەكە ۇلى، ساقان جەتىباي ۇلى، ەرمەي قاسىم ۇلى، دەمەجان، جۇرەكباي تىنىباي ۇلى قاتارلى ەل اعالارى بىرىگىپ «اقساقالدار القاسىن» قۇرادى. (شايماردان ۇلى، ق. قورعاس تاريحي ماتەريالدارى. - ءسۇيدىڭ، 2015ج. 303-ب). وسى القا يگى- جاقسىلاردى اتتانىسقا كەلتىرىپ 1936 -جىلى مەكتەپ قۇرلىسىن ۇلكەيتىپ سالىپ شىعادى. سول جىلى لاستايدىڭ باسقا ەلدىمەكەندەرىنەن دە مەكتەپتىڭ جاڭا بولىمشەلەرى اشىلادى.
سول جىلدارى بۇل وقۋ ورنىنا نۇري، باتتالعازى جانە مەيىرمان ەرمەكتاسوۆ قاتارلى جاڭا بۋىن قازاق زيالىلارى كەلىپ ءار پاننەن ساباق بەرەدى.
ءابدىقادىردىڭ شاكىرتى ساداي ءسىلامباي ۇلىنىڭ دەرەگىنشە، مەكتەپ اپتاسىنا ەكى رەت ورىس تىلىنەن ساباق وتكەن، ورىس ءتىلىن نۇرداۋلەت پەن قامزا مۇعالىم وقىتىپتى. مەكتەپتىڭ وقۋ باعدارلاماسى ارتىپ ءدىن، پەداگوگيكا، جاعراپيا (گەوگرافيا) ، ءتىل، ەملە، دەنە- تاربيە، مۋااليم اۋۋال، مۋااليم ساني، تاريح، ورىسشا، شىعىر (ءان) جانە ماتەماتيكا پاندەرى وقىتىلىپتى.
وقۋشى سانى 200 دەن اسقان. وقۋشى سانى مەن سىنىپ سانى كوبەيىپ ۇلداقان، قانبالا، قامزا، تاسىبەك، القانبەك مامبەتالى ۇلى، مۇستاقان باشتىباي ۇلى، سايدىراقىم قابدىلدا ۇلى، ءباتي (تاڭجارىق جولدى ۇلىنىڭ جارى)، زيناش نۇكەي قىزى، تاڭىربەرگەن ابىلاكىم ۇلى، ءسىلامباي زەينەلقان قىزى قاتارلى مۇعالىمدەر وقىتۋشى بولعان.
1937 -جىلى ولكەلىك ءبىلىم مينيسترلىگى مەن ولكەلىك قازاق-قىرعىز مادەني، اعارتۋ ۇيىمى بىرلەسىپ ءبىرتۇتاس وقۋ قۇرالدارىن شىعارادى. مەكتەپ سول جىلدان باستاپ ولكەلىك ۇكىمەتتىڭ ءبىرىڭعاي وقۋ جۇيەسىمەن ءبىلىم بەرەدى.
مانجىبايەۆتىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، مەكتەپتە شىعىر (ءان) ساباعىن ءابدىقادىر اپەندى وقۋشىلارعا ءوزى وقىتقان. ساداي اقساقال سول كەزدە ءابدىقادىر ۇستازى وقىتقان شىعىر ساباعىنىڭ ءانىن بىلايشا ەسىنە الادى (مانجىبايەۆ، ق. قازاق وقۋ-اعارتۋ تاريحىنان قىسقاشا دەرەكتەر. - ءۇرىمجى، 2009ج. 190-ب):
الەمنىڭ ون سەگىز مىڭ اۋەل بۇرىن،
جاراتتى مۇقانبەتتىڭ ءتاڭىر نۇرىن.
سول نۇردىڭ ءاربىر تامعان تامشىسىنان،
جاراتتى ءار الەمدى اق ءتاڭىرىم.
اسپان-جەر، ارشى-كۇرسى لاۋھىل قالام،
سىدىراتىل ءجاننات، توزاق ءبارى تامام.
اۋەلى نۇر، توپ پيىلدان پايدا بولعان،
قادىستەن وسىلايشا كەلدى الەم.
قورعاس وڭىرىندەگى وقىتۋشىلار ماسەلەسىن وڭدى شەشۋ ماقساتىندا ءابدىقادىر اپەندى اقمەتبەك، مەيىرمان ەرمەكتاسوۆتارمەن بىرلەسىپ كوكقامىردىڭ تۋراسۋ جايلاۋىندا ءۇش ايلىق پەداگوگيكالىق كۋرىس اشادى. كۋرىس ۇدايى ءۇش جىل تىنباي جۇمىس ىستەپ 120 دان استام بىلىكتى وقىتۋشىلار قوسىنىن قالىپتاستىرادى. ءابدىقادىر اپەندى ولاردى تۇتاس قورعاس ءوڭىرىنىڭ سارىبۇلاق، قوسارىق، قاراسۋ، اقتۇبەك، كوگدالا، قاراوي، اقمەشىت، جارسۋ، كەگەن، مۇكە، اقسۋ قاتارلى ەلدى مەكەندەرىنە ءبولىپ 20 عا جۋىق قازاق باستاۋىش مەكتەبىن قۇرادى. كۋىستان سوڭ ولكەلىك قازاق- قىرعىز مادەني، اعارتۋ ۇيىمى ءابدىقادىر اپەندىگە «اعا اعارتۋشى» اتاعىن بەرەدى.
سونىمەن قاتار ءابدىقادىر اپەندىنىڭ شاكىرتى جۇمابەك ەسىمبەك ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، اپەندى ەرەسەك وقۋشىلارعا اعاشتان نايزا، قىلىش، مىلتىق جاساپ بەرىپ، تاڭ بوزىنان تۇرعىزىپ، قازىرگى لاستاي ەلدى- مەكەنىنىڭ اقسۋ اۋىلى تۇرعان جەرگە دەيىن جۇگىرتىپ شىنىقتىرادى ەكەن.
ەڭ قىزىعى مەكتەپ ورداسى ءابدىقادىر اپەندىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن مەكتەپ ويىن-ساۋىق ۇيىرمەسىن قۇرىپتى.
ۇيىرمە مەكتەپ زالىندا «قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ»، «قىز جىبەك»، «شىق بەرمەس شىعايباي»، «كۇندەستىڭ كۇنى»، «ناداننىڭ اقشا ساناۋى»، «كىتاپتىڭ كومەگى»، «سوقىر ايۋ» ت. ب شىعارمالاردى ساحنالاعان ەكەن (شايماردان ۇلى، ق. قورعاس تاريحي ماتەريالدارى. - ءسۇيدىڭ، 2015ج. 305-ب) .
ىلە ءۋالاياتىنداعى ۇلت-ازاتتىق توڭكەرىستىڭ الدى-ارتىندا اۋدان ورتالىعى ءسۇيدىڭ قالاسىنان قازاق- قىرعىز مەكتەبى اشىلادى دا، ءابدىقادىر اپەندى مەكتەپ ديرەكتورى بولىپ قالاعا كەلەدى. لاستاي ەلدى- مەكەنىندەگى مەكتەپ جارىم- جارتىلاي اۋدان ورتالىعىنا كوشىرىلەدى. ارادا ۇلت- ازاتتىق سوعىسى بۇرق ەتە ءتۇسىپ ءسۇيدىڭ مەن لاستاي مەكتەبىندەگى حات تانيتىن جاستاردىڭ ءبارى قولىنا قارۋ الىپ مايدانعا اتتانادى. ءابدىقادىر دە قورعاستاعى مايدانعا قاتىسادى.
ءسۇيدىڭ قالاسى مەن لاستايداعى اعارتۋ ءىسى ۋاقىتشا توقتاپ، 1945 -جىلدىڭ كۇزىنەن سوڭ قايتا جاندانادى. اۋدان ورتالىعى ءسۇيدىڭ قالاسىنداعى قازاق مەكتەبى ءابدىقادىردىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن قالپىنا كەلىپ، جالپى وقۋشى سانى 400 دەن اسادى. لاستايداعى مەكتەپ تۇلەكتەرى قالمۇقاش ساۋىتبەك ۇلى، ءماجيت نۇرعازى ۇلى، بەگايدار قاسىم ۇلى، جانۇزاق قاتارلى ۇزدىك وقۋشىلار قۇلجاداعى جوعارى وقۋ ورنى ىلە پەدەگوگيكالىق ينستيتۋتىنا وقۋعا تۇسەدى.
لاستاي مەكتەبىنە قامزا مەن ءازىمباي ديرەكتور، زەينەلقان ءسىلامباي قىزى وقۋعا جاۋاپتى ءبولىم مەڭگەرۋشىسى بولادى (شايماردان ۇلى، ق. قورعاس تاريحي ماتەريالدارى. - ءسۇيدىڭ، 2015 ج. 305-ب). ءابدىقادىر اپەندى دەنساۋلىعىنا بايلانىستى 1949 -جىلدىڭ سوڭىن الا لاستايعا قايتىپ ەمدەلەدى. 1950 -جىلدان باستاپ ءوزى باس بولىپ قۇرعان لاستاي وقۋ ورنىنا قايتا ديرەكتور بولادى، 1953 -جىلى زەينەتكە شىعادى. ساناۋلى ومىرىندە مىڭنان استام شاكىرت تاربيەلەگەن ۇلاعاتتى ۇستاز 1963 -جىلى ومىردەن وتەدى. سۇيەگى ارداقتى اكەسىنىڭ قاسىنا قويىلادى.
ەلدەس وردا،
شىعىس تانۋشى /تۇركيا/
