جۇمابەك تاشەنوۆ قىتايلىقتارعا: جولداستار، ءبىز سىزدەرىڭ مەرەيتويلارىڭىزعا كەلدىك، ەمتيحان تاپسىرۋعا كەلگەن جوقپىز
سەيىتقالي دۇيسەن، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى:
- تەك قانا ج. تاشەنوۆتىڭ ءىرى ەرلىگىمەن عانا شەكتەلۋگە بولمايدى. ول كىسى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا، مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا، حالىقتىڭ رۋحاني دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوسقان ادام. مىسالى، كەلەسى ءبىر ەرلىگى - قازاق ادەبيەتى گازەتىن ساقتاپ قالعاندىعى. ودان كەيىن قازىرگى «ەگەمەن قازاقستان» ول كەزدە «سوتسياليستىك قازاقستان» دەپ اتالادى. سول گازەتتى قوسىپ «كازاحستانسكايا پراۆدامەن» ورىس تىلىندە شىعاتىن ەتىپ، ونى تەك اۋدارماسى عانا قازاقشا ەتۋ ماسەلەسىنە قارسى بولعان.
ول حان بولسا، قارا بولسا دا ەشنارسەدەن قايمىقپاي، شىندىقتى شىرىلداتىپ ايتقان قايراتكەر. ەل مۇددەسى جولىندا ەشقاشان جالتاقتاعان ەمەس.
ءاسيا ايتەنوۆا، تاريحشى:
- 1959 -جىلى كەڭەس دەلەگاتسياسىمەن ول قىتايعا باردى. قىتايلىقتار ماركسيزم جانە لەنينيزم تەورياسى بويىنشا كوپتەگەن سۇراقتار قويدى. سول كەزدە جۇمابەك تاشەنوۆ قىتايلىقتارعا: جولداستار، ءبىز ءسىزدىڭ مەرەيتويعا كەلدىك، سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا ەمتيحان تاپسىرۋعا كەلگەن جوقپىز دەپ كەسىپ ايتقانى بار.
جۇمابەك تاشەنوۆ 1915 -جىلى ناۋرىز ايىندا اقمولا وبلىسى تاناگۇل اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ بالالىق شاعى جالپى ۇجىمداستىرۋ كەزىمەن تۇسپا- تۇس كەلدى. سونداي قيىن كەزەڭگە قاراماستان ول بىلىمگە، وقۋعا وتە قۇشتار بولدى.
ول تەمىرجول تەحنيكۋمىن، سودان كەيىن جوعارى پارتيا مەكتەبىن ءبىتىردى. ءار جىلدارى جوعارعى كەڭەس پرەزيديۋمىنىڭ، ۇلتتىق پارلامەنتتىڭ جانە مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بولدى.
جۇمابەك تاشەنيەۆ ەسىمى قازاق جەرىنىڭ تۇتاستىعىمەن تىعىز بايلانىستى. ول ەلىمىز الەمنىڭ جەتەكشى استىق ەكسپورتتاۋشى دەرجاۆالارىنىڭ قاتارىنا كىرۋگە دە زور ۇلەس قوسقان. ۇكىمەت اۋىز باستىرىق رەتىندە قىزمەت ۇسىنسا دا باس تارتتى. سارى التىنداي سارى ارقا، سار دالانى سولايشا قورعاپ قالدى. ەر جۇمابەك ەسىمىن ۇلىقتاۋ، ۇمىتپاۋ بىزگە پارىز.
سەيىتقالي دۇيسەن، مەملەكەت تاريحى ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى:
- استانادا ەسكەرتكىشتەر اشىلدى. شىمكەنتتە دە اشىلدى. ءبىرقاتار وبلىستاردا ج. تاشەنوۆ اتىنداعى مەكتەپتەر دە بار. تەك ماسەلە سونى ناسيحاتتاۋ. ج. تاشەنوۆتىڭ ەڭبەگىن، ءومىرىن حالقىنا قالتقىسىز جاساعان قىزمەتىن جاس ۇرپاققا جەتكىزە ءبىلۋ. ول تەلەۆيزيا، راديو، مەكتەپتەگى جوعارى وقۋ ورنىنداعى تاربيە جۇمىستارى ارقىلى جۇرگىزىلۋى ءتيىس.
قيامەت- قايىم كۇندەردە دە باتىلدىعىمەن جەردى، ەلدى قورعاپ قالعان قايراتكەر عۇمىرىنىڭ سوڭىن عىلىمعا ارنادى. ول ەشقاشان دا سىرىن، سىنىن جوعالپاي، ارعىماق عۇمىر كەشكەن قازاقتىڭ اسىل پەرزەنتى. تاريح وعان قارىزدار.
https://khabar.kz
