الىپپەدەن باستاپ ءىس قاعازدارىن قازاق تىلىندە جۇرگىزۋگە دەيىن بايتۇرسىن ۇلى زاڭدىلىقتارى بولۋى ءتيىس - عالىم
سوعان قاراماستان، ەلىمىزدە ءتىل وقىتۋ جۇيەسى سوۆەت كەزىندەگى قاساڭدىقتان ارىلا الماي وتىر. م. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى، عالىم ايگۇل ءىسماقوۆا مۇنىڭ سەبەبى تىم تەرەڭدە جاتقانىن ايتادى.
«احمەت بايتۇرسىن ۇلى لاتىنعا، كيريليتساعا نەگە قارسى بولدى؟ كيريليتسانى كىرگىزسەك، قازاق تىلىنە، ونىڭ زاڭدىلىقتارىنا كەرى اسەر ەتەدى دەگەن. شىن مانىندە دە سولاي بولدى. قازىر پارلامەنتتەگى باياندامالاردى قاراڭىزشى، ورىسشادان قازاقشاعا اۋدارادى، ءبىراق نە اۋدارعانىن وزدەرى دە تۇسىنبەيتىن ءتارىزدى. قازاق ءتىلىنىڭ گرامماتيكاسىن اتتاپ كەتكەندىكتەن، قازىر ءبىز ورىس ءتىلىنىڭ بۇكىل زاڭدىلىقتارىن كىرگىزىپ جاتىرمىز. ءبىر ءتىلدىڭ ءتارتىبى ەكىنشى تىلگە جۇرمەيدى. گرامماتيكا قازىر مەكتەپتە وقىتىلمايدى. لەكسيكادا ورىس تىلىنەن اۋدارۋ وڭاي بولسىن دەپ، قازىر قازاق تىلىنە ۇلكەن قورلىق جاساپ كەلەمىز»، - دەيدى عالىم.
ونىڭ پايىمىنشا، بۇل پروبلەمانى ەڭسەرۋ ءۇشىن قازاق ءتىلىن وقىتۋ، ءىس قاعازدارىن جۇرگىزۋ، مەملەكەتتىك باسقارۋ ءتىلى، الىپپە ءتۇزۋ ءىسىنىڭ بارىندە احمەت بايتۇرسىن ۇلى نۇسقاپ كەتكەن زاڭدىلىقتاردى باسشىلىققا الۋىمىز كەرەك.
سونداي-اق، عالىم الدىڭعى بۋىن عالىمداردىڭ اراسىندا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءتىل بىلىمىنە ءسىڭىرىپ كەتكەن ەڭبەگىن بۇركەمەلەگىسى كەلگەندەر بولعانىن ايتادى. بۇعان دەيىن الاش ارىسىنا لايىقتى باعا بەرىلىپ، ول نۇسقاعان جولدىڭ قولدانىسقا ەنۋىنە سول توپتىڭ وكىلدەرى توسقاۋىل بولسا، بۇگىن سولاردىڭ تاربيەسىن كورگەن شاكىرتتەرى ءساتى تۋعان ىسكە كەدەرگى كەلتىرىپ وتىر دەپ كۇدىكتەنەدى.
«نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە ساباق بەرىپ ءجۇرمىن. ستۋدەنتتەر ءسوزدى بىلەدى، قۇراستىرىپ وقيدى. ءبىراق ماعىناسىن تۇسىنبەيدى. ال نازاربايەۆ زياتكەرلىك مەكتەبىن ءبىتىرىپ كەلگەن بالالار ءوزى تۋرالى اۋىزشا ماعلۇمات ايتا المايدى. وقي الادى، ءبىراق سويلەۋگە داعدىلاندىرىپ ۇيرەتپەگەن»، - دەدى عالىم.
ايتا كەتەيىك، 5-قىركۇيەكتە احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ دۇنيەگە كەلگەنىنە 150 جىل تولادى.
ايگۇل ءىسماقوۆانىڭ ا. بايتۇرسىن ۇلى مۇراسى مەن قازاق ءتىلىنىڭ قازىرگى پروبلەماسى تۋرالى ويىن الداعى كۇندەرى سايتىمىزعا جاريالاناتىن سۇحباتتان وقي الاسىزدار.
