وزبەك الماسىنىڭ باسىم بولىگى قازاقستانعا ەكسپورتتالعان - شەتەلدەگى قازاقشا ب ا ق - قا شولۋ
قىتايداعى ەكسپو كورمەسىنە قاتىساتىن قازاقستان تاۋارلارىنىڭ العاشقى لەگى شىڭجاڭعا جەتتى - حالىق گازەتى
VII قىتاي-ازيا-ەۋروپا ەكسپو كورمەسىنە قاتىسۋ ءۇشىن قازاقستاننان كىرگەن تاۋارلار قورعاس كەدەنىنىڭ تەكسەرۋىنەن ءوتىپ، ۇرىمجىگە جول تارتتى، دەپ حابارلادى قىتايدىڭ «حالىق گازەتى» اقپارات پورتالى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ دەرەگىنشە، VII قىتاي-ازيا-ەۋروپا ەكسپو كورمەسىنە قازاقستاننان قاتىساتىن العاشقى تاۋارلار توبى 9- تامىزدا قورعاس شەكاراسى ارقىلى قىتايعا كىرگەن.
تاۋارلاردىڭ سانى - 27 دانا، سالماعى - 677 كەلى، قۇنى 1149,9 ا ق ش دوللارىن قۇرايدى. نەگىزگى تاۋارلار - ءتاتتى توقاشتار، سۋسىندار جانە باسقا.
ايتا كەتەيىك، VII قىتاي-ازيا-ەۋروپا ەكسپو كورمەسى شىڭجاڭ حالىقارالىق ءماجىلىس جانە كورمە ورتالىعىندا 25-30- تامىز ارالىعىندا وتەدى.
بۇل جولى ەكسپو العاش رەت ونلاين جانە وفلاين رەجيمدە ۇيىمداستىرىلادى.
وعان ازيا، ەۋروپا، وكەانيا، سولتۇستىك امەريكا، وڭتۇستىك امەريكا جانە افريكانىڭ 45 ەلى جانە ايماقتارىنان مەكەمەلەر مەن كاسىپورىندار قاتىسادى.
يران، قازاقستان، وزبەكستان مەن تۇرىكمەنستان حالىقارالىق تاسىمال ءدالىزىن قۇرۋعا كەلىستى - Parstoday
يران، تۇرىكمەنستان، وزبەكستان مەن قازاقستان اۆازادا ۇيلەستىرۋشى ەلدەر كەڭەسىنىڭ ەكىنشى وتىرىسىندا «اشحاباد كەلىسىمى» دەپ اتالاتىن حالىقارالىق تاسىمال جانە ترانزيت ءدالىزىن قۇرۋ تۋرالى كەلىسىم مەن قوسىمشا قورىتىندى حاتتاماعا قول قويدى.
بۇل وقيعا يران، ومان، تۇرىكمەنستان مەن وزبەكستان ۇكىمەتتەرى اراسىندا قول قويىلعان كەلىسىمنەن 11 جىل وتكەن سوڭ ورىن الدى.
سودان كەيىن قازاقستان، كاتار مەن ءۇندىستان دا وسى كەلىسىمگە قوسىلدى. ال پاكىستاننىڭ قوسىلۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ جاتىر.
بۇل تۋرالى وسى اپتادا يراننىڭ «Parstoday» اقپارات اگەنتتىگى دە حابارلادى.
تۇرىكمەنستان تاسىمال جانە كوممۋنيكاتسيا اگەنتتىگىنىڭ باس ديرەكتورى مۇحاممەدحان چاكيۆ ءوزىنىڭ بۇل اۋقىمدى ارىپتەستىكتى قولدايتىنىن ايتقان.
«اشحاباد 12 حالىقارالىق تاسىمال كونۆەنتسياسىن بەكىتىپ، وسى سالادا اۋقىمدى ارىپتەستىك جاساۋ ساياساتىن ۇستانىپ وتىر. بۇل ۇدەرىس بۇۇ باس اسسامبلەياسىندا تاسىمال سالاسىندا 4 قارار بەكىتىلگەننەن كەيىن باستالدى»، - دەيدى مۇحاممەدحان چاكيۆ.
سونداي-اق، وسى وتىرىسقا قاتىسۋشىلار حالىقارالىق تاسجول تاسىمالىمەن اينالىساتىندار ءۇشىن ۆيزا بەرۋ زاڭدارىن جەڭىلدەتۋ جانە ەكىجاقتى تاس جول تاسىمالى جانە ترانزيتىن دامىتۋ جولىنداعى كەدەرگىلەردى جويۋ ماسەلەرىن تالقىلادى.
يران سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ەكونوميكالىق ديپلوماتيا جونىندەگى ورىنباسارى مەحدي سافاري تۇرىكمەنستان پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ءارى وتىن جانە ەنەرگەتيكا كەشەنىنىڭ جەتەكشىسى شاحين ابدۋلراحمانوۆپەن كەزدەستى.
بۇل كەزەسۋدە تۇرىكمەن گازىن يران ارقىلى ءازىربايجان رەسپۋبليكاسىنا جەتكىزۋ سالاسىندا جاقسى تاجىريبە بارىن ەسكەرىپ، تەھراننىڭ تۇرىكمەنستاننان كورشىلەس ەلدەرگە گاز ترانزيتتەۋگە تولىق دايىن ەكەنىن رەسمي تۇردە جاريالادى.
وزبەكستان الماسىنىڭ باسىم بولىگى قازاقستانعا ەكسپورتتالعان – ءو ز ا
وزبەكستان مەملەكەتتىك ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ مالىمەتىنشە، سوڭعى 7 اي كولەمىندە وزبەكستان 7 ەلگە جالپى قۇنى 6,6 ميلليون دوللارلىق 16,9 مىڭ توننا الما ەكسپورتتادى. بۇل كورسەتكىش 2021-جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 8,3 مىڭ تونناعا وسكەن.
2022-جىلدىڭ قاڭتار-شىلدە ايلارىندا وزبەكستان 7 ەلگە ەكسپورتتاعان 16,9 مىڭ توننا المانىڭ باسىم بولىگى قازاقستانعا جىبەرىلگەن، دەپ حابارلايدى ءو ز ا اقپارات اگەنتتىگى.
اتالعان ب ا ق 2022-جىل باسىنان بەرى وزبەكستان الما ەكسپورتتاعان ەلدەردىڭ ءتىزىمىن جاريالاعان.
قازاقستانعا - 11,6 مىڭ توننا، رەسەيگە - 3,8 مىڭ توننا، قىرعىزستانعا - 1,2 مىڭ توننا، تۇرىكمەنستانعا - 128 توننا الما ەكسپورتتاعان.
قىتاي مەن قازاقستان كونسۋلدىق كونسۋلتاتسيانىڭ 20-وتىرىسىن وتكىزدى - حالىق گازەتى
17 - تامىز كۇنى قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كونسۋلدىق دەپارتامەنتتىڭ باس ديرەكتورى ۆۋ سي مەن قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كونسۋلدىق دەپارتامەنت ديرەكتورى ب. اقاتايەۆ بەينەبايان ارقىلى قىتاي-قازاقستان 20-كونسۋلدىق كونسۋلتاتسياسىنا تەڭ ءتوراعالىق ەتۋىمەن جينالىس وتكەن.
بۇل تۋرالى وسى اپتادا قىتايلىق «حالىق گازەتى» اقپارات پورتالى حابارلادى.
اتالعان ب ا ق- تىڭ كەلتىرگەن دەرەگىنە سۇيەنسەك، تاراپتار ادامداردىڭ بارىس-كەلىسىن جەڭىلدەتۋ جانە شەتەلدەگى ازاماتتار مەن مەكەمەلەردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسى بويىنشا پىكىر الماسقان.
سونىمەن قاتار ىندەتتىڭ الدىن الۋ مەن باقىلاۋدى قالىپقا كەلتىرۋ اياسىندا قاجەتتى ادامدار بارىس- كەلىسىن ودان ءارى جەڭىلدەتۋ، قىزمەتكەرلەر مەن مەكەمەلەر مۇددەلەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن زاڭدى قۇقىقتارىن قورعاۋ ءۇشىن پراكتيكالىق شارالار قابىلداۋ جونىندە كەلىسكەن.
سونداي-اق، تاراپتار ەكى ەل باسشىلارى قول جەتكىزگەن ماڭىزدى كونسەنسۋستى جۇزەگە اسىرۋعا جانە قىتاي مەن قازاقستان اراسىندا ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستىڭ ورناعانىنا 30 جىل تولۋىنا وراي كونسۋلدىق ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋعا كەلىستى.
«وسىلايشا قىتاي-قازاقستان قارىم-قاتىناسىنىڭ سالاۋاتتى جانە تۇراقتى دامۋىنا ۇلەس قوسۋدى ماقسات ەتتى» دەپ تۇيىندەيدى قىتايلىق ب ا ق.
قايىربەك وسكەنبايەۆ تۇرىك ينۆەستورلارىمەن كەزدەستى - TRT
قازاقستاننىڭ يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى قايىربەك وسكەنبايەۆ تۇرىك ينۆەستورلارىمەن كەزدەستى. ونىڭ بارىسىندا قازاقستاندا جۇزەگە اسىرىلۋى جوسپارلانعان ماڭىزدى ينۆەستيتسيالىق جوبالار تالقىلاندى، دەپ حابارلايدى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى.
تۇركيالىق ب ا ق- تىڭ كەلتىرگەن مالىمەتىنە سۇيەنسەك، ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى قايىربەك وسكەنبايەۆ «Borsan Group» باسقارما ءتوراعاسى ادنان ولمەز جانە «Sembol İnşaat» باسقارما ءتوراعاسى الي تامينجەمەن كەزدەستى.
ماڭىزدى ينۆەستيتسيالىق جوبالار تالقىلانعان كەزدەسۋدە تۇرىك كاسىپكەرلەرى مينيسترگە قازاقستاندا جۇزەگە اسىرىلۋى جوسپارلانعان اليۋمينيي جانە مىس كابەل ءوندىرىسى جوباسى تۋرالى مالىمەت بەردى.
قۇنى 90 ميلليون دوللارلىق جوبا ءساتتى جۇزەگە اسسا، جىلىنا 12 مىڭ توننا ءونىم ءوندىرىپ، 500 ادامدى جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانعان.
مينيستر وسكەنبايەۆ بۇل جوباعا مەملەكەت تاراپىنان بارلىق قولداۋ كورسەتىلەتىنىن ايتقان.
«قازاقستان مەن تۇركيا - سەنىمدى ستراتەگيالىق ارىپتەستەر. ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك-مادەني ىنتىماقتاستىق تابىستى دامىپ كەلەدى. ءبىز وڭدەۋ ونەركاسىبىندە زامان تالابىنا ساي جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدى قولدايمىز. بۇل ءبىزدىڭ حالىقتارىمىز اراسىنداعى باۋىرلاستىق پەن ءوزارا ءىس-قيمىلدى نىعايتا تۇسەتىن ماڭىزدى قادامداردىڭ ءبىرى»، دەگەن قايىربەك وسكەنبايەۆ.
ايتا كەتەيىك، قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستانداعى 6 زاۋىتتا جىلىنا شامامەن 40 مىڭ توننا كابەل وندىرىلەدى. جىل سايىنعى كابەل يمپورتى بولسا 54 مىڭ تونناعا جەتەدى.
يمپورتتىڭ باسىم بولىگى رەسەي، قىتاي، تۇركيا جانە بەلارۋس ەلدەرىنەن كەلەدى.
سونداي-اق، وسى اپتادا تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالىندا «قازاقستان ەكونوميكاسى ءوسۋ ۇستىندە» دەگەن اقپارات تا جارىق كوردى.
وندا بيىلعى جىلدىڭ 7 ايىندا قازاقستاننىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 3,3 پايىزعا وسكەنى تىلگە تيەك ەتىلەدى.
تۇركيالىق باق قازاقستاننىڭ اپتا سايىن وتەتىن مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا ق ر ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى الىبەك قۋانتىروۆ قازاقستاننىڭ قاڭتار-شىلدە ايلارىنداعى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى تۋرالى بايانداماسىنا سىلتەمە جاساپ حابالانعان.
ەسكە سالا كەتەيىك، اتالعان باياندامادا ەلدىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 2022-جىلدىڭ 7 ايىندا 3,3 پايىزعا ءوسىپ، قۇرىلىس، تەلەكوممۋنيكاتسيا، ساۋدا، تاسىمالداۋ جانە ساقتاۋ، وڭدەۋ ونەركاسىبى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارىندا ءوسىم بايقالعانى ايتىلعان بولاتىن.
سونىمەن قاتار، وسى كەزەڭدە سىرتقى ساۋدا كولەمىنىڭ 39,4 پايىز ارتىپ، 63,7 ميلليارد دوللارعا جەتكەنى ايتىلعان مالىمدەمەدە وڭدەۋ ونەركاسىبى ونىمدەرى ەكسپورتىنىڭ 33,5 پايىز ءوسىپ، 12 ميلليارد دوللارعا جەتكەنى جاريالانعان.
از ۇلتتاردىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىن ساقتاۋ ءۇشىن ولارعا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك - جەنمين جيباو
17- تامىزدا قىتاي كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇگىت-ناسيحات ءبولىمى جاڭا داۋىردەگى ەتنوستىق بىرلىك پەن ىلگەرىلەۋدىڭ جەتىستىكتەرى مەن شارالارى تۋرالى باسپا ءسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.
ەتنيكالىق ىستەر جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى چجاو يۋن جۋرناليستەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىپ، از ۇلتتاردىڭ ءوز ءتىلىن ۇيرەنۋىنە، ءوز تىلىندە جۇمىس ىستەۋىنە جانە ءومىر سۇرۋىنە ەش كەدەرگى جوق ەكەنىن ايتتى.
بۇل تۋرالى «جەنمين جيباو» اقپارات اگەنتتىگى «CCTV» پورتالىنىڭ تاراتقان مالىمدەمەسىنە سىلتەمە جاساپ حابارلادى.
ەتنيكالىق ىستەر جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميسسيا ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا، قىتايدىڭ كونستيتۋتسياسى مەن مەملەكەتتىك ءتىل جانە جازۋ تۋرالى زاڭىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتاۋدىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسىن ناقتىلاپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار سانى از ۇلتتاردىڭ ءوز جازۋىن ۇيرەنۋ جانە پايدالانۋ ەركىندىگىنە كەپىلدىك بەرەتىن ناقتى ەرەجەلەر بار.
قىتاي ۇكىمەتى مەملەكەتتىك ءتىلدى زاڭعا سايكەس بەلسەندى تۇردە دارىپتەپ، ناسيحاتتاي وتىرىپ، از ۇلتتاردىڭ ءوز تىلدەرىن قولدانۋ ەركىندىگىن تولىق قۇرمەتتەپ، قورعاپ، ولاردىڭ ءوز ءتىلىن ۇيرەنۋى مەن قولدانۋىنا بارلىق جاعدايدى جاساپ وتىر.
ال وقىتۋ تۇرعىسىنان العاندا، باستاۋىش جانە ورتا مەكتەپتەردە زاڭ بويىنشا مەملەكەتتىك ءتىل مەن جازۋ وقىتىلادى. سونىمەن بىرگە ولار ناقتى جاعدايعا سايكەس، اسىرەسە ەتنيكالىق اۆتونوميالىق ولكەلەردە ازشىلىق ۇلتتار تىلىندە كۋرستار ۇسىنادى.
جانە بۇل سالىستىرمالى تۇردە كوپ ەتنيكالىق ازشىلىق حالقى بار ايماقتاردا ورىن الادى.
انا ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلەتىن از ۇلت وكىلدەرىنىڭ ءوز ءتىلىن مەڭگەرۋگە جانە پايدالانۋعا مۇمكىندىگى بار.
چجاو يۋننىڭ ايتۋىنشا، از ۇلت وكىلدەرىنىڭ ساياسي، قوعامدىق ومىرىندە اقپارات الۋ ءۇشىن مەرزىمدى باسپا ءسوز شارت-جاعدايى ازىرلەنگەن.
اسىرەسە، از ۇلت وكىلدەرىنىڭ ءوز تىلىندە ارىز-شاعىم ايتۋىنا دا مۇمكىندىك بەرىلگەن.
ونىڭ پىكىرىنشە، از ۇلتتاردىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك ومىرىندە، سونىڭ ىشىندە باسپا سوزدە، باسىلىمدا دا جاعداي جاسالدى.
ساياسي ومىرگە كەلەتىن بولساق، قۇپ جانە ق ك ح پ ماجىلىستەرى شىعارعان قۇجاتتار ەتنيكالىق از ۇلتتاردىڭ تىلىندە ارنايى جازىلعان. سوت جۇمىسىندا ەتنيكالىق ازشىلىقتاردىڭ ءوز تىلدەرىندە سوتقا ارىز بەرۋىنە دە جاعدايلار قاراستىرىلعان.
مىسالى، شىڭجاڭ مەن تيبەتتە ەتنيكالىق از ۇلتتاردىڭ تىلدەرىندە راديوستانتسيالار مەن تەلەارنالار، سونداي-اق از ساندى ۇلتتار تىلىندەگى ءتۇرلى مەرزىمدى باسىلىمدار قۇرىلدى.
ولار ينتەرنەتتەن اقپارات الۋ، ۇيرەنۋ جانە قارىم-قاتىناس جاساۋ ءۇشىن ءوز ءتىلىن ەركىن پايدالانا الادى.
«ەتنيكالىق ازشىلىقتاردىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىن قالاي قورعاۋعا بولاتىنىنا كەلەتىن بولساق، چجاو يۋن مىرزا ولاردىڭ ءتىل مەن مادەنيەتىن قولداۋ - ەڭ جاقسى قورعانىس ءتاسىلى دەپ سانايدى» دەپ تۇيىندەيدى قىتايلىق ب ا ق.
اۆتور
بەيسەن سۇلتان
