قازاقستان اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتۋ، ا ە س پايدالانۋ بويىنشا فرانسيانىڭ تاجىريبەسىمەن تانىستى
دەلەگاتسيا قۇرامىندا ق ر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنىڭ، «قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانتسيالارى» ج ش س، ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق، «KEGOC» ا ق جانە «قازاتومونەركاسىپ» ا ق وكىلدەرى، اتوم جانە ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ساراپشىلار بار.
ساپار شەڭبەرىندە فرانسيانىڭ قارجى، ەنەرگەتيكا مينيسترلىكتەرىندە كەزدەسۋلەر ءوتتى، سونداي-اق ا ە س- تىڭ فرانسۋز وپەراتورى Eléctricité de France كومپانياسىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلدى.
ەۋروپا جانە فرانسيانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى جانىنداعى سىرتقى ساۋدا، ەكونوميكالىق تارتىمدىلىق جانە شەتەلدەگى فرانسۋز ازاماتتارىنىڭ ىستەرى جونىندەگى مينيستر- دەلەگات وليۆە بەشت مىرزامەن جەكە كەزدەسۋ ءوتتى.
كەلىسسوزدەر شەڭبەرىندە مەملەكەتتىك قاراجاتتى تارتۋ جانە مەملەكەتتىك كەپىلدىكتەر بەرۋ سياقتى اتوم جوبالارىن قارجىلاندىرۋ مودەلدەرى، سونداي-اق جوبالارعا جەكە ينۆەستيتسيالاردى تارتۋ تاجىريبەسى زەردەلەندى. سونداي-اق، دەلەگاتسيا «فلامانۆيلل» ا ە س- تە بولدى.
ستانسيا شەربۋر قالاسىنان وڭتۇستىك-باتىسقا قاراي 23 ك م جەردەگى لا-مانش بۇعازىنىڭ جاعاسىندا ورنالاسقان.
ا ە س قۇرامىنا Framatome ازىرلەمەسىنىڭ (PWR) P4 قىسىممەن سۋ رەاكتورلارى ورناتىلعان ەكى ەنەرگوبلوك كىرەدى. ءبىر بلوكتىڭ ەلەكتر قۋاتى - 1300 م ۆ ت. «فلامانۆيلل» ا ە س فرانسياداعى بارلىق تۇتىنىلاتىن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ شامامەن %4 ىن وندىرەدى. فرانسيانىڭ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىمەن كەزدەسۋدە ق ر ەنەرگەتيكا ۆيتسە-ءمينيسترى جاندوس نۇرماعانبەتوۆ اتاپ وتكەندەي، قازاقستان كومىرتەكتى بەيتاراپتىققا باعىت الدى، تەرەڭ دەكاربونيزاتسيالاۋ بويىنشا شارالاردى قاراستىراتىن 2035-جىلعا دەيىنگى تومەن كومىرتەكتى دامۋ ستراتەگياسىن بەكىتۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلۋدە.
ا ە س سالۋ بولاشاقتا ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ماسەلەسىن شەشىپ قانا قويماي، ج ە ك- پەن قاتار ەلدەگى تومەن كومىرتەكتى گەنەراتسيانى دامىتۋعا ءوز ۇلەسىن قوسادى.
ءوز كەزەگىندە، فرانسيا ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى ەنەرگەتيكا جانە كليمات باس باسقارماسىنىڭ (DGEC) باسشىسى لوران ميشەل بىلاي دەدى: «فرانسيا قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكانى «جاسىلداندىرۋ» دەگەن ۇمتىلىسىن قولدايدى جانە وسى سالاداعى ۇزاق مەرزىمدى جانە ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى ماقسات ەتەدى».
ا ە س دامىتۋداعى فرانسيانىڭ تاجىريبەسىن الەمدەگى ەڭ كەڭ تاجىريبەلەردىڭ ءبىرى دەپ اتاۋعا بولادى، ويتكەنى بۇگىندە فرانسيا يادرولىق رەاكتورلار سانى بويىنشا الەمدە (ا ق ش- تان كەيىن) ەكىنشى ورىن الادى.
بۇل رەتتە ەلدەگى ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ %69 ءدال ا ە س- تە وندىرىلەدى. سونىمەن قاتار فرانسيا الەمدەگى ەڭ ءىرى ەلەكتر ەنەرگياسىن تازا ەكسپورتتاۋشى بولىپ تابىلادى جانە ودان جىلىنا 3 ميلليارد ەۋرودان استام قاراجات الادى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، قازاقستان ەل اۋماعىندا العاشقى ا ە س سالۋ ءۇشىن جەتەكشى الەمدىك كومپانيالاردىڭ ۇسىنىستارىن زەردەلەۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا پايدالانۋ تاجىريبەسى بار ۇلكەن قۋاتتى رەاكتورلىق تەحنولوگيالارى بار ءتورت جەتكىزۋشىدەن تۇراتىن شورت پاراعى جاسالدى.
ولاردىڭ قاتارىندا كورەيالىق KHNP، قىتايلىق CNNC، رەسەيلىك «روساتوم» جانە فرانسۋزدىق EDF بار.
