تۇتقىندى ازاپتاۋدىڭ ەڭ سوراقى ءادىسى «اق بولمە» تۋرالى نە بىلەمىز - فوتو
يران سوعىسىندا مۇنداي ازاپاتۋدىڭ ءتۇرى بەلەڭ العان. «اق بولمە» - تۇتقىنداردى جازالاۋ ءۇشىن ويلاپ تابىلعان ءادىستىڭ ءتۇرى. تۇتقىندى اق قابىرعالى بولمەگە قاماپ قويادى. كورپە، كيىم، بولمەدەگى كەز-كەلگەن دۇنيە اق تۇستەس. تاماعى دا پىسىرىلىگەن ءاپپاق كۇرىش بولدى.
اق بولمە عانا بولسا جاقسى عوي، بولمەنىڭ ىشىندە ءبىر جاڭعىرىق بولمايدى، مۇلگىگەن تىنىشتىق. تۇتقىن بولمەدە جالعىز بولادى، ارالاساتىن ەشكىمى جوق. ەگەر دارەتحاناعا شىققىسى كەلسە، ەسىكتىڭ استىنان كۇزەتشىگە سيگنال رەتىندە اق قاعاز كورسەتەدى ەكەن. كۇزەتشىنىڭ اياق-كيىمىنىڭ سىبدىرى دا ەستىلمەيدى.
سەبەبى، سوتتالۋشى ءوز قيمىلىنان وزگە ءبىر دىبىس ەسىتمەۋى كەرەك. بايقاعانىمىزداي، بۇل ازاپتاۋ ءتۇرى ۇرۋ، قيناۋ سىندى فيزيكالىق كۇش قولدانۋدان تۇرمايدى. الايدا، سوققىعا الۋ ارقىلى قيناعان جاقسى ما دەپ قالاسىڭ. سەبەبى ازاپتاۋدىڭ مۇنداي ءتۇرىن قولدانۋ بارىسىندا ادامنىڭ ميى ىشتەن بۇلىنەدى، ياعني، سوققى تىكەلەي ميعا تۇسەدى.
بۇل ءادىستىڭ ماقساتى - ادامداردىڭ بويىنا قورقىنىش ۇيالاتۋ. تۇتقىنداعى ادام ءوزىن جەكە تۇلعا رەتىندە جوعالتىپ الادى. ءوزىنىڭ كىم جانە قايدان كەلگەنىن، ءتىپتى تانىستارىن ەسىنە تۇسىرە المايتىنداي جاعدايعا جەتەدى. اق تۇسكە بايلانىستى فوبيا پايدا بولادى.
«اق بولمە» يراننىڭ رەۆوليۋتسيالىق گۆاردياسىندا پايدالانىلدى. ال تۇتقىنداردىڭ قاتارىندا كوبىنە تىلشىلەر بولعان. سونداي تۇتقىنداردىڭ ءبىرى - ءامىر فاحراۆار. ول باسىنان وتكەن ازاپتاۋدى قينالىپ ەسكە تۇسىرە وتىرا، سيپاتتاپ بەردى.
فاحراۆاردىڭ ءىسى 2004-جىلعى «حالىقارالىق امنيستيا» ۇيىمىندا قۇجاتتالدى. 2004-جىلى ءامىر فاحراۆار 8 اي بويى «اق بولمەدە» تۇتقىندالعان. بۇگىنگى تاڭدا باسىنان وتكەن سۇمدىق وقيعانى قورقىنىشپەن ەسكە الادى.
«مەن ول جەردە 8 اي بويى وتىردىم، ناتيجەسىندە اتا-انامنىڭ بەينەسىن ەسىمە تۇسىرە الار ەمەسپىن. بوستاندىققا شىققانىمنىڭ وزىندە مەنى دەنى ساۋ ادام دەپ اتاۋ مۇمكىن ەمەس ەدى» دەيدى فاحراۆار.
مۇنداي ۇلگىدەگى ازاپتاۋ يرلانديادا، ا ق ش- تا، سونداي-اق ۆەنەسۋەلادا بولعان. «اق بولمەگە» كىرگەن كەز-كەلگەن ادام قايتا ءوز قالپىنا كەلە المايتىن جاعدايعا تۇسەدى.
