رەسەيدە «اعاش ارحيتەكتۋراسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى» دەپ مويىندالعان قازاق
ءتىپتى، ستۋدەنتتەردىڭ كوبى ول كىسىدەن ءدارىس العىسى كەلەدى. ال ەلىمىزدە ونىڭ ەسىمى ايتارلىقتاي تانىلا قويماسا كەرەك. بۇگىندە ماسكەۋدىڭ ورتالىعىندا وسىدان جيىرما جىل بۇرىن اشقان جەكە شەبەرحاناسىندا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جاتقان ارحيتەكتور قانداسىمىزعا حابارلاسىپ، اڭگىمەلەسكەن ەدىك.
- ءسىزدى كوپشىلىك رەسەي قازاعى دەپ بىلەدى ەكەن. قىزىلوردانىڭ قيىرىندا جاتقان اۋىلدان رەسەيگە وقۋعا بارعاندا قالىپ قويعانىڭىز جايلى ەستىگەن ەدىك، وسى جونىندە ءوزىڭىز تارقاتىپ ايتىپ بەرسەڭىز.
- ءيا، سولاي ويلايدى ەكەن. مەن نەگىزى بۇرىنعى شىمكەنت وبلىسى ارىس اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەنمىن. اكە- شەشەم شوپان بولعان كىسىلەر. سوندىقتان ناقتى قاي جەردە تۋعانىم ءتولقۇجاتىمدا كورسەتىلمەگەن. جۇرت ۇنەمى «شىمكەنت وبلىسى ارىس اۋدانى، ال ارى قاراي شە؟» دەپ سۇرايدى. «ال ارى قاراي - دالا!» دەپ جاۋاپ بەرەمىن. «سەنبەسەڭدەر، ءتولقۇجاتىمدى كورسەتەيىن» دەيمىن. نەگىزى، اكە- شەشەم اشارشىلىق جىلدارىنا دەيىن قىزىلوردا وبلىسىندا تۇرعان. جازدا جايلاۋعا اقتوبەگە، قىستا قىستاۋعا قىزىلورداعا كوشىپ- قونىپ جۇرگەن. اتا- بابالارىم اقتوبەدە جەرلەنگەن. قالايشا شىمكەنت جاقتا تۋدىڭىز دەسەڭىز، اكە- شەشەم اشارشىلىق جىلدارى وزبەكستانعا كەتىپ قالعان. سوسىن ول قيىن- قىستاۋ كۇندەر اياقتالعان سوڭ، قازاقستانعا قايتىپ كەلۋدى ۇيعارعان. ءسويتىپ، قايتىپ كەلە جاتقاندا جولاي ارىس اۋدانىنا تۇراقتاپ قالىپ، جۇمىس ىستەگەن، قوي باققان. 1-سىنىپقا باراتىن كەزدە اكەم «قارتايعان شاعىمدا ەل جاققا قايتايىن. ولسەم، ءوز جەرىمدە ولەيىن» دەپ ءبىزدى وتباسىمىزبەن قىزىلوردا وبلىسىنا كوشىرىپ اكەتتى. ءسويتىپ، قارماقشى اۋدانىنداعى چاپايەۆ كولحوزىنا (قازىر اقتوبە اۋىلى) تۇراقتاپ، ورتا مەكتەپتى سوندا ءبىتىردىم.
- بالا كەزىڭىزدە ۇشقىش بولۋدى، «مەنىڭ ەسىمىممەن كوشە اتالسا عوي» دەپ، ەل تاڭىرقايتىن ەرلىك جاساۋدى ارمانداعان ەكەنسىز. سول كەزدە ءمالىم دە بەيمالىم ارحيتەكتور ماماندىعىن تاڭداۋىڭىزعا اتا- اناڭىز تۇرتكى بولدى ما الدە وسە كەلە ۇشقىش بولۋدان اينىپ، وسى وقۋعا ءوز قالاۋىڭىزبەن تاپسىردىڭىز با؟
- ەرلىك جاساپ، ەلگە تانىلعىم كەلگەنى راس (كۇلىپ). مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، دوسىم ەكەۋىمىز اسكەري ۋچيليشەگە ەمتيحان تاپسىرۋعا باردىق. ەمتيحان تاپسىرماس بۇرىن وفيتسەر «ازىرگە قاۋىپتى اۋماقتارعا بارمايسىڭدار، وسى اسكەري بولىمدە وتىراسىڭدار» دەپ وقۋدا نە وقىپ، نە ۇيرەنەتىنىمىزدى ءتۇسىندىردى. ەرلىك جاسايمىز دەپ كەلگەن بىزگە بۇل ۇنامادى (كۇلىپ). «قۇرىسىن، بۇلاي جايدان- جاي وتىرا المايدى ەكەنبىز» دەپ اۋىلعا قاراي تايىپ تۇردىق. ايتپاقشى، قىزىق بولعاندا ۋچيليشە باسشىسى «دەنساۋلىعىڭ بولسا بولعانى، قازاقستاننان شىققان تۇڭعىش عارىشكەر بولاسىڭ! وقۋعا قال!» دەپ مەنى جىبەرگىسى كەلمەدى. سوسىن دوسىم ەكەۋىمىز اۋىلدا ءۇش- ءتورت اي جۇردىك. وقۋعا قۇجات تاپسىراتىن ۋاقىت ءوتىپ كەتكەن، ءسويتىپ، لەنينگرادقا اسكەري بورىشىمىزدى وتەۋگە اتتاندىق. اسكەردە جۇرگەندە دە وفيتسەر «ساعان جولدامامەن جۇمىس تاۋىپ بەرەمىز. وسىندا قال، اسكەري ۋچيليشەگە تۇسەسىڭ» دەپ لەنينگرادتا قالدىرعىسى كەلدى. بوي بەرمەي اۋىلعا قايتىپ كەتتىم. ەگىنشىلىكپەن اينالىساتىن ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ تۇرعىندارى كۇزدە كۇرىش جينايدى دا، ال قىس بويى دەمالادى. سوعىم سويىپ، ءبىرىنىڭ ۇيىنە ءبىرى قوناققا بارىپ، دۋمانداتىپ جۇرەدى. اسكەردەن كەلە سالا ءبىز دە سول ىردۋ- دىردۋعا قوسىلىپ كەتتىك. بەيقام ومىرگە «ەتىمىز» ۇيرەنىپ كەتتى، ءسويتىپ. ءبىر كۇنى تۋىسقاندار جينالىپ: «ءبىزدى ۇياتقا قالدىرىپ جۇرسىڭدەر. سەندەلىپ، بوس جۇرە بەرمەي، وقۋعا تۇسىڭدەر نەمەسە جۇمىس ىستەڭدەر» دەدى. ءبىز وقۋعا ءتۇسۋدى ۇيعاردىق. مەكتەپتە جۇرگەندە اقىن- جازۋشىلاردىڭ سۋرەتىن سالاتىنمىن، قابىرعا گازەتىن شىعاراتىنمىن، اسكەردە جۇرگەندە دە البوم جاسايتىنمىن. ءسويتىپ، مەنىڭ بولاشاعىما الاڭداعان جاقىندارىما «ءبىتتى، سۋرەتشى بولامىن» دەدىم. ول كەزدە ونەر ۋچيليشەسى قازاقستاندا تەك شىمكەنتتە اشىلعان، ال مەن «قۇلاساڭ، ناردان قۇلا» دەپ بىردەن ماسكەۋدەگى تسۋروكوۆسكيي اتىنداعى ينستيتۋتتا نەمەسە ستروگانوۆكادا وقيمىن دەپ شەشتىم. ءسويتىپ، ەمتيحانعا دايىندىقتى باستاپ كەتتىم. ءبىر كۇنى اپكەم «وقۋعا ءتۇسۋ تۋرالى ەرەجەنى دۇرىستاپ وقىشى» دەيدى. سويتسەم، تالاپكەر ينستيتۋتقا ءتۇسۋ ءۇشىن ەكى سۋرەت سالىپ، وزىمەن بىرگە ناتيۋرمورت الىپ كەلۋى كەرەك ەكەن. «ناتيۋرمورت دەگەن نە؟» دەپ تۋعان- تۋىس، سىنىپتاستار، مۇعالىمدەردەن سۇراپ شىقتىم، ەشكىم بىلمەيدى. اقىرىندا پارتورگقا بارىپ سۇراسام، ول كىسى «كولحوز ءتوراعاسى سەكسەنبايەۆقا بار. ول كىسى سوعىس كەزىندە بەرلينگە دەيىن بارعان، ءبىر بىلسە، سول بىلەر» دەدى. ءبىراق ول كىسى دە بىلمەيتىن بولىپ شىقتى. سودان نە كەرەك، كولحوزدى تۇگەل جاياۋ ارالاپ شىقتىم، ناتيۋرمورتتان ەشكىمنىڭ حابارى جوق. اقىرىندا ناتيۋرمورتسىز بارسام ءبارىبىر وقۋدان شىعارىپ جىبەرەدى دەپ سۋرەتشىلىكتەن باس تارتتىم. سوسىن سۋرەت سالاتىن، ءبىراق ناتيۋرمورت سۇرامايتىن باسقا ينستيتۋت ىزدەدىم. ءسويتىپ، ماسكەۋ ارحيتەكتۋرالىق ينستيتۋتىنا وقۋعا ءتۇستىم.
- سوندا ارحيتەكتوردىڭ وقۋىنا ناتيۋرمورتتىڭ نە ەكەنىن بىلمەگەنىڭىزدەن ءتۇستىڭىز بە؟
- ءيا. اۋىلدا وسكەن مەن ناتيۋرمورتتىڭ سۋرەت ەكەنىن قايدان بىلەيىن؟ ! ءسىز ونى ايتاسىز، مەن ءتىپتى ارحيتەكتوردىڭ قانداي ماماندىق ەكەنىن وقۋعا تۇسكەن كەزدە عانا ءبىلدىم. باستاپقىدا ارحيتەكتوردىڭ وقۋى ۇنادى دەپ ايتا المايمىن. تەك اۋىلعا قايتۋدى ۇيات سانادىم. ءسويتىپ، امالىمنىڭ جوعىنان وقۋعا ءتۇستىم. ءبىراق ارحيتەكتوردىڭ قانداي ماماندىق ەكەنىن بىلەتىن ادامدار كەڭەسىن ايتىپ، بارلىعى جاقسى بولاتىنىنا سەندىردى. اينالام جاقسى ادامدارعا تولى بولدى. ولاردىڭ «ارى كەتسە اعا ارحيتەكتور بولىپ، زەينەتكە شىعاسىڭ. ۋايىمداما» دەپ ايتقانى ءالى ەسىمدە (كۇلىپ). وقۋ بىتىرەتىن كەزدە وقىتۋشى پروفەسسور «الماتىعا جۇمىسقا تۇرۋىڭا كومەكتەسەمىن، ول جاقتا شاكىرتىم كوپ» دەپ مەنىڭ كوزىمشە الماتىداعى شاكىرتتەرىنە حابارلاستى. ول كىسى مەنى ابدەن ماقتاپ، جۇمىس سۇراپ جاتسا، تۇتقانىڭ ار جاعىنان «ونداي ارحيتەكتور وزىمىزدە دە جەتىپ ارتىلادى. قالاساڭىز، ءبىر اۋدانعا جۇمىسقا جىبەرەيىك» دەيدى. وقىتۋشىم اشۋلانىپ تۇتقانى قويا سالىپ، «سەنى رەسەيدىڭ ىشىندەگى ءبىر قالاعا باس ارحيتەكتور ەتىپ تاعايىندايىن» دەدى. ءبىراق مەن ول ايتقان قالاعا بارعىم كەلمەدى.
ءسويتىپ، جولداما بويىنشا ماسكەۋ ماڭىنداعى شينا جاساۋ زاۋىتى ورنالاسقان وندىرىستىك ايماققا ارحيتەكتور بولىپ باردىم. ول جەردە كىلەڭ ينجەنەرلەر جۇمىس ىستەيدى ەكەن، ادەپكىدە ولار «ارحيتەكتور دەگەن ماماندىق بار ما ءوزى؟» دەپ ماعان تاڭعالىپ ءجۇر، ال مەن بولسام بىلدەي ءبىر ماسكەۋدە تۇراتىنداردىڭ ارحيتەكتوردىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيتىنىنە تاڭىرقاپ ءجۇردىم. ءسويتىپ، جولداما تالابىنا سايكەس ول جەردە ءۇش جىل جۇمىس ىستەدىم. سوسىن ءبىر جولداسىم ماسكەۋ ماڭىنداعى زەلەنوگراد قالاسىنا جۇمىس ىستەۋگە شاقىردى. ول جەردە جۇمىس ىستەپ جۇرگەندە قايتا قۇرۋ كەزەڭى باستالدى، قۇرىلىس جۇمىستارى توقتاپ، ارحيتەكتور مامان ەشكىمگە كەرەك بولماي قالدى. اقشا قۇنسىزدانىپ، ءناپاقامىز تەك ءبىر بولكە نان الۋعا جەتەتىن حالگە تاپ بولدىق. ءسويتىپ، باسقا جۇمىس كوزىن قاراستىرىپ، دوسىم يگور ەكەۋمىز سۋرەتشىلىكپەن اينالىستىق. كوپتەگەن كارتينا سالىپ، كورمەلەر ۇيىمداستىردىق. ءتىپتى، ا ق ش، گەرمانيا، سينگاپۋردە كورمە وتكىزدىك. ءبىراق سۋرەتشى بولۋ دا وڭاي ەمەس ەكەن، تۇراقتى جالاقى جوق. ال بىزگە بالا- شاعامىزدى اسىراۋ كەرەك. ءسويتىپ، 1996 -جىلى يگور ەكەۋىمىز بىرلەسىپ، ارحيتەكتۋرالىق شەبەرحانا اشتىق.
- كەيىن دوسىڭىزبەن جولىڭىز ەكىگە ايىرىلىپ، جەكە شەبەرحانا اشۋعا بەل بۋدىڭىز با؟
- ءيا. ول كلاسسيكالىق ارحيتەكتۋرامەن اينالىسقىسى كەلدى، ال مەن بولسام، ەشكىمگە ۇقسامايتىن، وزىندىك ءستيلى بار دۇنيە ىستەگىم كەلدى. وزگەلەردىڭ ىستەپ جاتقانىن قايتالايتىن، كوپتىڭ ءبىرى بولعىم كەلمەدى. تىڭ دۇنيە ويلاپ تاپقىم كەلدى. دوسىم بولسا «توتان، كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي، ماتەريالدى قولمەن ويىپ جاساساڭ دا، قارا دا تۇر، ەڭبەگىڭدى ەشكىم باعالامايدى. ءبىزدىڭ جۇمىستا باس قاتىرىپ، ويلانۋدىڭ قاجەتى شامالى» دەپ مەنى رايىمنان قايتارعىسى كەلدى، ءبىراق مەن ءوز دەگەنىمنەن قايتپادىم. ءسويتىپ، جولىمىز ەكىگە ايىرىلدى. سوسىن 2001 -جىلى جەكە شەبەرحانا اشتىم. سول ۋاقىتتا رەسەيدە مەن سەكىلدى شەبەرحانا اشىپ جاتقاندار كوپ بولدى. ءبىراق كوپ ۇزاماي كوپشىلىگى جابىلىپ قالدى. ال ءبىزدىڭ ءوز ارنامىزدى تاۋىپ الىپ، تىنباي جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقانىمىزعا بيىل تۇپ- تۋرا 20 جىل بولادى. قازىر شەبەرحانامدا 12 ادام جۇمىس ىستەيدى. 2018 -جىلى رەسەيدە بولعان داعدارىسقا دەيىن قولاستىمدا 40 شاقتى ادام جۇمىس ىستەگەن. ءبىر تۇسىنگەنىم - ۇجىمىڭدا ادام سانى نەعۇرلىم از بولسا، جۇمىس ساپاسى سوعۇرلىم جاقسارا تۇسەدى ەكەن. كوپ ادام بولسا جۇمىستى باقىلاي المايسىڭ، ال قىزمەتكەر سانى از بولسا، ءتىپتى شەگەنىڭ قايدا تۇرعانىن بىلەسىڭ. قازىر ۇلىم ولجاس تا وسى شەبەرحانادا جۇمىس ىستەيدى. ول دا مەن سەكىلدى ماسكەۋ ارحيتەكتۋرالىق ينستيتۋتىن بىتىرگەن. قىزىم اليسا دا سوندا وقىعان. ءبىراق ول fashion-ديزاينەر بولامىن دەپ، ارحيتەكتۋرامەن مۇلدە اينالىسپادى.
- سۇحبات باسىندا جۇرتشىلىقتىڭ «اعاشقا نەگە اۋەسسىز؟» دەگەن سۇراقتى ءجيى قوياتىنىن ايتتىڭىز. مەن دە سونى سۇراعىم كەلىپ وتىر، نەلىكتەن اعاش ارحيتەكتۋراسىنا قىزىقتىڭىز؟
- مۇنى بۇيرىق دەپ بىلەمىن. ەڭ العاشقى كليەنتىم اعاشتان ءۇي سالۋىمدى قالادى. ەگەر ول مەتالدان سالۋعا تاپسىرىس بەرسە، قازىر مەتالمەن جۇمىس ىستەۋ شەبەرى بولار ما ەدىم، كىم ءبىلسىن. ايتپەسە، يەن دالادا قوي باققان شوپاننىڭ اعاش كورمەي وسكەن بالاسىمىن. اكەم ۇستا بولسا ءبىر ءجون يا بولماسا اۋىلدا ۇستاحانا بولسا ءبىر ءسارى. الگى كليەنتىم اعاشتان ءۇي سالۋ سانگە اينالىپ جاتقانىن ايتىپ تۇرىپ الدى. مەن وعان ينستيتۋتتا وقىعان كەزدە اعاشتان ءۇي قۇراستىرۋ تۋرالى دارىستەردىڭ از بولعانىن، ءتىپتى پراكتيكالىق ساباقتىڭ بولماعانىن ايتسام دا ول «قاتەلىك بولسا، بولا بەرسىن، اعاشتان جاساپ كورەلىك» دەپ بوي بەرمەي قويدى. ءسويتىپ، جۋرنالدان كورگەنىم بار، ەستىپ- بىلگەنىم بار، تاۋەكەل ەتىپ، ىشكى تۇيسىگىمە سەنىپ، الگى ۇيلەردى ايتقان ۋاقىتىندا سالىپ بىتىردىك. سويتسەك، اعاشتان ءۇي سالۋ اسا قيىن ەمەس ەكەن، ءسويتىپ، اعاشتان ءۇي سالۋعا بىردەن توسەلىپ الدىم. وسىلايشا، جۇمىسىمىز ورگە باستى.
- الەۋمەتتىك جەلىدە سىزدەن ساباق العىسى كەلەتىندەردىڭ قاراسى كوپ ەكەنىن بايقادىم. ءبىراق ءسىز ءدارىس وقىعاندى قۇپ كورمەيدى ەكەنسىز، نەگە؟
- ءيا، مەن قازىر تەك تاپسىرىس ورىنداۋمەن اينالىسامىن. وسىنداعى وقۋ ورىندارىنىڭ وكىلدەرى «ستۋدەنتتەر ءسىزدىڭ ساباق بەرگەنىڭىزدى قالايدى» دەپ ءدارىس وقۋعا ءجيى شاقىرادى. جولداستارىمنىڭ كوبى ارحيتەكتورلىق پەن وقىتۋشىلىق قىزمەتتى قوسا اتقارادى. ولارعا «ەگەر ءبىر جوبانى قولعا الساڭ، باسقا نارسەگە الاڭداماي، جۇمىس ىستە. ال ەگەر ەكەۋىن قاتار الىپ جۇرسەڭ، دەمەك سەن جەڭىل جولمەن تابىس تابۋدى كوزدەپ، شالاعاي ءىس ىستەپ ءجۇرسىڭ» دەپ ۇنەمى ايتامىن. مەن ونسىز دا شەبەرحاناما جۇمىسقا تۇرعان ستۋدەنتتەرگە ەكى- ءۇش جىل قالاي سىزۋ كەرەك ەكەنىن، قالاي جوبالاۋ قاجەت ەكەنىن ۇيرەتەمىن. ولار ۋنيۆەرسيتەتتە وقىسا دا، كوپ نارسەنى بىلمەيدى. بۇل دا ءدارىس وقۋمەن تەڭ. سوسىن ءدارىس وقۋعا شاقىرعان الگى وقىتۋشىلارعا «سەندەر ستۋدەنتتەرگە سىزۋ- ويۋدى ۇيرەتۋ ءۇشىن جالاقى الاسىڭدار، ال مەن سونى ۇيرەنگەنى ءۇشىن ولارعا جالاقى تولەيمىن» دەپ ايتامىن.
- رەسەيدەگى كوپشىلىك ءسىزدى اعاش ارحيتەكتۋراسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى دەپ باعالايدى ەكەن. ال قازاقستان ءۇشىن جاساعان جوبالارىڭىز بار ما؟
- ماسكەۋدە ارحيتەكتورلار باس قوساتىن كەش كوپ وتكىزىلەدى، سول كەزدەسۋلەردە ورىس دوستارىمنىڭ كوبى قازاقستاندا جوبا ازىرلەپ جاتقانىن ايتادى. سونداي كەزدە «مەن - قازاقپىن. نەگە ماعان تاپسىرىس بەرمەيدى؟» دەپ ازداپ قىنجىلامىن. وسى جىلدىڭ كۇزىندە دۋبايدا باستالاتىن EXPO كورمەسىنە قازاقستان پاۆيلونىنىڭ جوباسىن ازىرلەدىم. EXPO پاۆيلوندارىن قۇراستىرۋمەن اينالىساتىن شەتەلدىك كومپانيالار اراسىندا كونكۋرس ۇيىمداستىرىلدى. شۆەيتساريالىق كومپانيا وكىلدەرى «ءسىز قازاقسىز عوي، ارحيتەكتور ءوزىڭىز بولىڭىز» دەپ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋگە ۇسىنىس ءبىلدىردى. ءسويتىپ، ولارمەن بىرلەسە كەلە الگى كونكۋرستى ۇتىپ الدىق. ءبىراق كەيىننەن قازاقستان وكىلدەرى مەن ازىرلەگەن جوبانى وزگەرتىپ تاستادى. بۇعان باسىندا قارسىلىق بىلدىرگەن ەدىم، كەيىننەن ولار ماعان ايتپاي وزگەرتىپ، كوپ جەرىن تۇزەتىپ شىقتى، ءبىراق پاۆيلوننىڭ مەن ويلاپ تاپقان نەگىزگى فورماسى ساقتالدى. ارابتار ورتەنىپ كەتەدى دەپ اعاش پەن كيىزدى مەتالعا اۋىستىرتقان كورىنەدى. ال قازاقستانداعى جوبالاردى ءسوز ەتسەك، ءبىزدىڭ كوماندا شىمبۇلاقتاعى قوناقۇيدى سالۋعا اتسالىستى. سونداي-اق، الماتىدا تۋعان ىنىمە قازاقى ستيلدە ءۇي سالىپ بەرگەنمىن. نەگىزى، الماتىدا تاپسىرىس بەرۋشىلەر جەتەرلىك، ءبىراق قازىر پاندەميانىڭ سالدارىنان ۋاقىتشا توقتاپ تۇر. دەگەنمەن الداعى ۋاقىتتا بىرلەسكەن جوبا كوپ بولاتىن سەكىلدى. نۇر- سۇلتاننىڭ ماڭىندا دا شاعىن قالاشىق سالعالى جاتىرمىز. ول جاقتاعى تاپسىرىس بەرۋشى باۋىرىم قازىر ينۆەستور ىزدەپ ءجۇر.
ءسوز سوڭىندا ايتايىن دەگەنىم، قازاقتار ءوز جەرىندەگى عيماراتتىڭ سىزباسىن ءوزى سىزىپ، ءوزى جوبالاۋى قاجەت. ءوز ەلىڭنىڭ كوركىن كەلتىرەتىن جوبانى قازاقتان وزگە ەشكىمگە سەنىپ تاپسىرماۋ كەرەك. تاعى ءبىر ايتا كەتەرى، قازاقتىڭ ىستەگەن ءبىر جوباسىنان قاتەلىك بايقاساڭ، ونى دۇشپان ساناماي، تۇسىنۋگە تىرىسقان ءجون. ءسىز- ءبىز دەسىپ، ءبىر- ءبىرىمىزدى تۇزەتىپ، كەلىسىپ وتىرساق، ارامىزدان الەم عيماراتتارىن سالاتىن مىقتى ماماندار شىعارىنا كامىل سەنەمىن.
اڭگىمەلەسكەن
ءاليا تىلەۋجان قىزى
turkystan.kz
