ارمياعا ەڭ كوپ قاراجات جۇمسايتىن ەلدەر

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - 2021-جىلى الەمنىڭ اسكەري شىعىنى 2 تريلليون 113 ميلليارد دوللاردان استى.
None
None

Армияға ең көп қаражат жұмсайтын елдер

2020-جىلى بۇل كورسەتكىش 1,981 تريلليون دوللاردى قۇراعان. 1 جىل ىشىندە اسكەري شىعىن 132 ميلليارد دوللارعا وسكەن. 2018-جىلى الەم ەلدەرى ارمياعا 1 تريلليون 822 ميلليارد دوللار جۇمساعان بولاتىن.

الەم ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىن دە ادامزاتتى اجالىنا سەبەپ بولعان سوعىستاردى كوردى. ⅩⅩ عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا ا ق ش- ۆەتنام سوعىسى، كەڭەس وداعىنىڭ اۋعانستانعا باسىپ كىرۋى، يراك-يران سوعىسى جانە 1990-جىلى يراكتىڭ كۋۆەيتكە باسىپ كىرۋى سياقتى ءىرى وقيعالار ورىن الدى.

1992-جىلى بۇرىنعى يۋگوسلاۆيا ىدىراعاننان كەيىن بالقان تۇبەگىندە 10 جىلعا جۋىق سوعىس ءجۇردى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى بىتىمگەرشىلىك كۇشتەرىن ورنالاستىرىپ، بۇرىنعى يۋگوسلاۆيا رەسپۋبليكالارىنداعى قاقتىعىستى رەتتەگەننەن كەيىن الەم ءبىرشاما تىنىشتالىپ، اۋىر قارۋلى قاقتىعىستى توقتاتتى. ءبىراق بۇل جولى دا تىنىشتىق ۇزاققا بارمادى.

2001-جىلدىڭ 11- قىركۇيەگىندە ا ق ش- تا بىرنەشە ۇشاقتى باسىپ العان سودىرلار، ءارتۇرلى عيماراتتاردى سوعىپ ادامداردىڭ اجالىنا سەبەپ بولدى. بۇل ا ق ش- تىڭ كواليتسيا قۇرىپ، 2001-جىلى اۋعانستانعا، 2003-جىلى يراكقا باسىپ كىرۋىنە اكەلدى. ءدال سول كەزدە ادامزات زامان دامىپ، ۋاقىتتىڭ قانشالىقتى ىلگەرىلەۋىنە قاراماستان، بىرەۋدىڭ پايداسىنا سوعىستار بولاتىنىن ءتۇسىندى.

امەريكا قۇراما شتاتتارى اۋعانستان مەن يراكتان اسكەرىن شىعارعان كەزدە، شاعىن قاقتىعىستاردى ايتپاعاندا، الەمدە تىنىشتىق ءبىراز ۋاقىتقا تۇراقتى بولىپ كورىندى. ءبىراق 2022-جىلدىڭ 24- اقپانىندا تاڭعى ساعات 04:00 دە بۇنىڭ ۋاقىتشا ەكەنىن تاعى ءبىر رەت ءبىلدى.

سوعىستار جالعاسىپ جاتقاندا، الەمنىڭ ءارتۇرلى مەملەكەتتەرى وزدەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ەگەمەندىگىن ساقتاۋعا جانە اسكەري قورعانىس قابىلەتىن ساقتاۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن ۇلكەن قاراجات جۇمساۋعا ءماجبۇر.

الەمدە تولىق بەيبىتشىلىك ورنامايىنشا، اسكەري شىعىن ارتا بەرەدى. سونىڭ سالدارىنان اپاتتار، قۇرباندار مەن بوسقىندار سانى دا ارتىپ كەلەدى.

اتاپ ايتقاندا، ستوكگولم حالىقارالىق بەيبىتشىلىكتى زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ (SIPRI) مالىمەتىنشە، 2021-جىلى الەمدىك اسكەري شىعىنداردىڭ جالپى كولەمى رەكوردتىق كورسەتكىشكە جەتىپ، تاريحتا العاش رەت 2 تريلليون دوللاردان استى.

اسكەري شىعىنعا ەڭ كوپ اقشا جۇمسايتىن 10 ەل:

10. وڭتۇستىك كورەيا

جالپى اسكەري شىعىن: $50,2 ميلليارد

(2020-جىلى 45,7 ميلليارد دوللار. ءوسىم 4,5 ميلليارد دوللار)

وڭتۇستىك كورەيا كەيىنگى جىلدارى اسكەري شىعىندارىن ۇدايى ارتتىرىپ كەلەدى. بۇل ونىڭ سولتۇستىك كورەياعا جاقىندىعىمەن جانە قىتايدىڭ كورشىلەرىمەن سارى تەڭىزدەگى بىرنەشە ارالعا مەنشىك قۇقىعىنا قاتىستى داۋىمەن بايلانىستى.

وڭتۇستىك كورەيا - الەمدەگى اسكەري قىزمەت مىندەتتى بولىپ تابىلاتىن ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى.

2021-جىلى وڭتۇستىك كورەيا ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 2,8 پايىزىن اسكەري شىعىنعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەلدىڭ اسكەري شىعىندارى 43 پايىزعا ءوستى.

9. جاپونيا

جالپى اسكەري شىعىن: $54,1 ميلليارد

(2020-جىلى 46,1 ميلليارد دوللار. ءوسىم - 8 ميلليارد دوللار)

ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا جاپونيا جەڭىلىسكە ۇشىراعان كەزدە وداقتاستار (ا ق ش، ك س ر و، ۇلى بريتانيا، فرانسيا) ەلدە ارميا قۇرۋعا تىيىم سالدى. ولار ءتىپتى ەلدىڭ كونستيتۋتسياسىنا جاپونيانىڭ ەشقاشان اسكەر ۇستامايتىنى تۋرالى جەكە باپ قوسادى.

وسىدان كەيىن كوپ جىلدار بويى جاپونيانىڭ ءوز ارمياسى بولمادى جانە ەلدى ا ق ش اسكەرى كۇزەتتى. ەلدە ءالى دە ا ق ش- تىڭ ونداعان اسكەري بازالارى بار. سودان كەيىن جاپونياعا قورعانىس ءۇشىن ارميا قۇرۋعا رۇقسات بەرىلدى.

كەيىنگى 20 جىل ىشىندە سولتۇستىك كورەيانىڭ يادرولىق قارۋعا قاتىستى زەرتتەۋلەرى جاپونيا ۇكىمەتىن الاڭداتتى. سونىڭ ناتيجەسىندە ەل اسكەري شىعىندارىن ۇدايى ۇلعايتىپ كەلەدى جانە كەيىنگى جىلدارداعى جالپى اسكەري شىعىندار بويىنشا العاشقى وندىققا كىردى.

2012-2021-جىلدار ارالىعىندا جاپونيانىڭ اسكەري شىعىنى 18 پايىزعا ءوستى. 2021-جىلى ەل ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 1,1 پايىزىن اسكەري شىعىنعا جۇمسادى.

8. ساۋد ارابياسى

جالپى اسكەري شىعىن: $55,6 ميلليارد

(2020-جىلى 57,5 ​​ميلليارد دوللار. 1,9 ميلليارد دوللارعا ازايدى)

ساۋد ارابياسى ورنالاسقان ايماق كەيىنگى 20 جىل ىشىندە جەر بەتىندەگى سوعىس قىزعان ايماق بولدى. كورشىلەس يەمەندەگى حۋسيتتەر دە ساۋد ارابياسىنا قاۋىپ ءتوندىرىپ كەلەدى. سوندىقتان دا كەيىنگى جىلدارى ەل اسكەري شىعىندارىنا كوپ قارجى بولەدى.

ساۋد ارابياسى 2020-جىلى اسكەري شىعىندارعا 57,5 ​​ميلليارد دوللار جۇمساپ، جالپى ەسەپتە ءتورتىنشى ورىندا. 2021-جىلى شىعىن 1,9 ميلليارد دوللارعا دەيىن قىسقارىپ، جالپى تىزىمدە 8- ورىنعا ءتۇستى.

2021-جىلى ساۋد ارابياسى ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 6,6 پايىزىن اسكەري شىعىندارعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىندارىن 15 پايىزعا قىسقارتتى.

7. گەرمانيا

جالپى اسكەري شىعىن: 56 ميلليارد دوللار

(2020-جىلى اسكەري شىعىن 52,8 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. ءبىر جىلدا 3,2 ميلليارد دوللارعا ءوستى)

ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا جەڭىلىسكە ۇشىراعاننان كەيىن وداقتاستار گەرمانيانى ەكىگە ءبولىپ، ونىڭ ەشبىر بولىگىنە جاپونيا سياقتى كوپ جىلدار بويى ءوز اسكەرىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرمەدى. ا ق ش اسكەري بازالارى ەلدىڭ باتىسىندا قۇرىلعان گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىندا ورنالاستى. ەلدىڭ شىعىس بولىگىندەگى گەرمانيا دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسىندا كەڭەس اسكەري بازالارى قۇرىلدى.

1989-جىلى ەكى گەرمانيا بىرىككەننەن كەيىن ەلدىڭ باتىسىنداعى ا ق ش اسكەري بازالارى ساقتالدى. شىعىستاعى كەڭەس اسكەري بازالارى جابىلدى. ەل بىرىككەننەن كەيىن گەرمانيا اسكەري شىعىندارعا قوماقتى قارجى بولە باستادى.

2021-جىلى گەرمانيا ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 1,3 پايىزىن اسكەري شىعىندارعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىندارىن 24 پايىزعا ارتتىردى.

6. فرانسيا

جالپى اسكەري شىعىن: $56,6 ميلليارد

(2020-جىلى $52,7 ميلليارد. ءوسىم $3,9 ميلليارد)

فرانسيا باسقا ءىرى ەلدەرمەن بىرگە كەيىنگى جىلدارى جالپى اسكەري شىعىندارعا كوبىرەك اقشا ءبولىپ جاتىر.

ەل 2021-جىلى اسكەري شىعىندارعا ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 1,9 پايىزىن جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا فرانسيا اسكەري شىعىنىن 13 پايىزعا ارتتىردى.

5. رەسەي

جالپى اسكەري شىعىن: $65,9 ميلليارد

(2020-جىلى 61,7 ميلليارد دوللار. ءوسىم 4,2 ميلليارد دوللار)

رەسەي 2020-جىلى جالپى ەسەپتە 4- ورىندا بولدى. 2021-جىلى اسكەري شىعىندار 4,2 ميلليارد دوللارعا وسكەنىمەن، ول ۇلىبريتانياعا جول بەرىپ، ءبىر ساتىعا تومەندەدى.

2021-جىلى رەسەي ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 4,1 پايىزىن اسكەري شىعىندارعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىندارىن 11 پايىزعا ارتتىردى.

حالىقارالىق ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، رەسەيدىڭ كەيىنگى ونجىلدىقتا اسكەري شىعىندارىن ايتارلىقتاي ۇلعايتۋىنا 2014-جىلى ۋكراينانىڭ شىعىسىنداعى قاقتىعىس سەبەپ بولعان.

بيىل رەسەيدىڭ اسكەري شىعىندارى بيىل كۇرت وسەدى دەپ بولجانعان.

4. ۇلى بريتانيا

جالپى اسكەري شىعىن: $68,4 ميلليارد

(2020-جىلى $59,2 ميلليارد. ءوسىم $9,2 ميلليارد)

ۇلى بريتانيا دا كەيىنگى جىلدارى اسكەري شىعىندارعا كوبىرەك اقشا ءبولىپ جاتىر. اتاپ ايتقاندا، 1998-2019-جىلدار ارالىعىندا مەملەكەت اسكەري شىعىنىن 76 پايىزعا ارتتىردى.

2021-جىلى ۇلى بريتانيا ءوزىنىڭ اسكەري شىعىندارىنا جالپى ىشكى ءونىمنىڭ %2,2 جۇمسادى. سوندىقتان ول جالپى تىزىمدە 6-ورىننان 4-ورىنعا كوتەرىلدى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىندارىن 3,7 پايىزعا ارتتىردى.

3. ءۇندىستان

جالپى اسكەري شىعىن: 76,6 ميلليارد دوللار

(2020 -جىلى 72,9 ميلليارد دوللار. ءوسىم 3,7 ميلليارد دوللار)

ءۇندىستان پاكىستانمەن جانە قىتايمەن اراداعى جەر داۋىنا بايلانىستى قاقتىعىسىپ كەلەدى. سوندىقتان دا ۇندىستەر ۇزاق جىلدار بويى اسكەري شىعىندارىن ۇدايى ارتتىرىپ جاتىر.

كەيىنگى جىلدارى ءۇندىستان اسكەري شىعىن رەيتينگىندە 3-ورىنعا كوتەرىلدى. 2018-جىلى ەلدىڭ اسكەري شىعىنى 66,5 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. 2020-جىلى بۇل كورسەتكىش 72,9 ميلليارد دوللارعا دەيىن وسكەن.

2021-جىلى ءۇندىستان جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 2,7 پايىزىن اسكەري شىعىندارعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىندارىن 33 پايىزعا ارتتىردى.

2. قىتاي

جالپى اسكەري شىعىن: 293 ميلليارد دوللار

(2020-جىلى 252 ميلليارد دوللار. ءوسىم 41 ميلليارد دوللار)

1991-جىلى ك س ر و ىدىراعاننان كەيىن قىتاي اسكەري شىعىندارى بويىنشا الەمدە 2-ورىنعا كوتەرىلدى. 2006-2008-جىلدارى قىتاي اسكەري شىعىندارعا جىلىنا شامامەن 50-80 ميلليارد دوللار جۇمسادى. ول كەزدە قىتايدىڭ اسكەري شىعىندارى ا ق ش- تىڭ اسكەري شىعىنىنىڭ 10 پايىزىن عانا قۇراعان بولاتىن.

سودان بەرى قىتاي اسكەري شىعىندارىن تۇراقتى تۇردە ارتتىرىپ كەلەدى. كەيىنگى جىلدارى ەلدىڭ اسكەري شىعىنى 250 ميلليارد دوللاردان استى. ال 2021-جىلى ول شامامەن 300 ميلليارد دوللاردى قۇرادى.

2021-جىلى قىتاي ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 1,7 پايىزىن اسكەري شىعىنعا جۇمسادى. 2012-2021-جىلدار ارالىعىندا ەل اسكەري شىعىنىن 72 پايىزعا ارتتىردى.

1. ا ق ش

جالپى اسكەري شىعىن: $801 ميلليارد

(2020-جىلى 778 ميلليارد دوللار. ءوسىم 23 ميلليارد دوللار)

امەريكا قۇراما شتاتتارى ۇزاق ۋاقىت بويى اسكەري شىعىن بويىنشا الەمدە كوشباستاپ كەلەدى. ءسىرا، الداعى جىلدارى ەشبىر ەل باسىپ وزا الماس.

2021-جىلى ا ق ش الەمدەگى اسكەري شىعىنداردىڭ 38 پايىزىن قۇرادى. كەيىنگى 20 جىلدا ەل اسكەري شىعىنعا جىل سايىن شامامەن 700-750 ميلليارد دوللار جۇمسادى.

ا ق ش- تىڭ اسكەري شىعىندارىنىڭ جوعارى دەڭگەيى، ەڭ الدىمەن، بۇل ەلدىڭ تۇراقتى ەكونوميكاسى بولۋىمەن جانە ناتو اسكەري بلوگىنىڭ نەگىزگى قارجىلىق جەتكىزۋشىسى بولۋىمەن بايلانىستى. سونداي-اق ا ق ش- تىڭ 40 قا جۋىق ەلدە 1000 عا جۋىق اسكەري بازاسى بار.

2021-جىلى ا ق ش ىشكى جالپى ءونىمنىڭ 3,5 پايىزىن اسكەري شىعىعا جۇمسادى.

P. S. قازاقستان ارمياسى 2020-جىلى اسكەري شىعىنعا 681,8 ميلليارد. تەڭگە (1,5 ميلليارد دوللار) جۇمساعان. ال 2022-جىلى بۇل سوماعا تاعى 1 ميلليارد دوللار قوسىلۋ مۇمكىندىگى حابارلانعان.

قازاقستان ارمياسى جاڭارتىلعان Global Firepower Index - 2021 رەيتينگىندە الەمدە 64-ورىندا، ت م د ەلدەرى اراسىندا رەسەي (2-ورىن) مەن ۋكراينا 22-ورىن)، وزبەكستان (55-ورىن) جانە ازەربايجاننان (63-ورىن) كەيىن 5-ورىندا.

رەيتينگ بويىنشا كورشى ەلدەرى اراسىندا رەسەي 2، قىتاي 3، وزبەكستان 55، تۇركىمەنستان 83، قىرعىزستان 90، موڭعوليا 102 ورىندا.

massaget.kz

سوڭعى جاڭالىقتار