پروبلەما تەز شەشىلۋى ءۇشىن ۇنەمى پرەزيدەنت ارالاسۋى قاجەت پە - سمايىلوۆ ب ق و اكىمىنە

كەڭەستى اشقان پرەمەر- مينيستر ءبىرىنشى كەزەكتە وبلىستىڭ شەشىلمەگەن باستى ماسەلەلەرىنىڭ بىرىنە توقتالدى.
«كەشە عانا پرەزيدەنت «eemen Qazaqstan» گازەتىندەگى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ جولدارىنىڭ جاعدايىنا ارنالعان «كۇرە جولداعى كۇرسىنىس» ماقالاسىن وقىپ، ماعان جانە وبلىس باسشىلىعىنا بارلىق قاجەتتى شارانى تەز ارادا قابىلداۋدى تاپسىرعانىن بىلەسىزدەر. عالي ناجىمەدەن ۇلى (ەسقاليەۆ – ب ق و اكىمى)، وسىدان تۋرا ءبىر جىل بۇرىن ءدال وسى سالاعا جاۋاپتى ورىنباسارىڭىز پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن قىزمەتىنەن بوساتىلعان ەدى. ءبىر جىل وتسە دە، پروبلەما ءالى شەشىلمەگەن. ءوڭىردىڭ پروبلەمالارى تەز ءارى ءتيىمدى شەشىلۋى ءۇشىن ۇنەمى پرەزيدەنت ارالاسىپ، تاپسىرما بەرۋى قاجەت پە؟» — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ءوز كەزەگىندە وبلىس اكىمى عالي ەسقاليەۆ جولداردىڭ ناشار جاي- كۇيىنىڭ نەگىزگى سەبەبى قارجىلاندىرۋدىڭ جەتكىلىكسىزدىگىمەن جانە پاندەميانىڭ اسەرىمەن بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وتكەن جىلى جەرگىلىكتى ماڭىزى بار 330 شاقىرىم جول جوندەلدى. وبلىس ورتالىعىن كازتالوۆ، جانىبەك جانە بوكەي ورداسى اۋداندارىمەن بايلانىستىراتىن اۆتوجولدى جوندەۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. بيىل بۇل ماقساتقا 15 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلعان. ءاليحان سمايىلوۆ وبلىس اكىمى مەن يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترىنە مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ساپالى ءارى ۋاقىتىلى ورىنداۋدى قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى. سونىمەن قاتار كەڭەستە يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءمينيسترى قايىربەك وسكەنبايەۆ، ەنەرگەتيكا ءبىرىنشى ۆيتسە- ءمينيسترى مۇرات جۇرەبەكوۆ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ءبىرىنشى ۆيتسە- ءمينيسترى مارات شورانوۆ، اۋىل شارۋاشىلىعى ءبىرىنشى ۆيتسە- ءمينيسترى ايداربەك ساپاروۆ، ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسە- ءمينيسترى باۋىرجان وماربەكوۆ جانە قارجى ۆيتسە- ءمينيسترى دانيار جانالينوۆ بايانداما جاسادى.
بايانداماشىلاردى تىڭداعان پرەمەر- مينيستر باتىس قازاقستان وبلىسىندا مۇناي وڭدەۋ، ماشينا جاساۋ جانە كەمە جاساۋ سالالارى، قۇرىلىس يندۋسترياسى جانە ازىق- تۇلىك ءوندىرىسى دامىپ كەلە جاتقانىن، بۇل – ب ق و- نى ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى يندۋستريالىق- اگرارلىق وڭىرلەرىنىڭ بىرىنە ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا بيىل اقپان ايىندا ءوڭىردى الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامىتۋدىڭ 2025 -جىلعا دەيىنگى كەشەندى جوسپارى قابىلداندى. جوسپارداعى ءىس- شارالاردى قارجىلاندىرۋ 2,6 تريلليون تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل ءبىرقاتار ماڭىزدى جوبانى ىسكە اسىرۋعا، جاڭا ونىمدەر شىعارۋعا، جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا، حالىقتىڭ تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءوڭىردىڭ الداعى ۋاقىتتاعى نەگىزگى مىندەتى اتالعان جوبالاردى ۋاقىتىلى ءارى ساپالى ىسكە اسىرۋ بولۋى كەرەك»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، 2022 -جىلعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە باتىس قازاقستان وبلىسىنا 103,4 ميلليارد تەڭگە سوماسىندا شىعىن قاراستىرىلعان. بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ بارىسىندا تاعى دا 32,2 ميلليارد تەڭگە ءبولىندى. بۇل شىعىستار ءوڭىردىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋعا جانە الەۋمەتتىك قاجەتتىلىكتەرىنە: اۆتوموبيل جولدارىن جوندەۋ مەن رەكونسترۋكتسيالاۋعا، سۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەلەرىن دامىتۋعا، مۇگەدەكتەردى وڭالتۋ ورتالىعىن سالۋعا، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن قولداۋعا، يندۋستريالىق ايماقتىڭ قۇرىلىسىنا، ەلەكترمەن جانە گازبەن جابدىقتاۋعا، وزەن جاعالاۋىن بەكىتۋ جۇمىستارى مەن تاسقىن سۋدان قورعاۋعا، ءبىلىم بەرۋ وبەكتىلەرىن جوندەۋگە جۇمسالادى. بۇعان قوسا، بيۋدجەتتى ناقتىلاۋ كەزىندە اگروونەركاسىپتىك كەشەندى قولداۋعا، وڭىرلىك ەڭبەك نارىعىن دامىتۋعا جانە «اۋىل - ەل بەسىگى» جوباسىنا قاراجات ءبولىندى.
«بۇل قاراجاتتى ماقساتتى تۇردە ءتيىمدى يگەرىپ، ساپالى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋ قاجەت»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
پرەمەر- مينيستر باسقا دا ءبىرقاتار ماسەلەگە توقتالدى. اتاپ ايتقاندا، ول بۇگىنگى تاڭدا الەمدە ازىق- تۇلىك تاۋارلارى باعاسىنىڭ كۇرت وسكەنى بايقالاتىنىن ەسكە سالدى. وسىعان بايلانىستى ۇكىمەت پەن وڭىرلەر اكىمدەرىنىڭ نەگىزگى مىندەتى - باعانىڭ نەگىزسىز قىمباتتاۋىنا جول بەرمەي، ءوز نارىعىمىز ءۇشىن الەمدىك باعا ءوسىمىنىڭ اسەرىن بارىنشا ازايتۋ.
«وبلىستا جىل باسىنان بەرى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق- تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسى %14 عا وسكەن. اكىمدىك باعا ۇستەمەسىنە باقىلاۋدى كۇشەيتۋى قاجەت. وڭتۇستىك وڭىرلەردەن جانە ورتالىق ازياداعى كورشىلەس ەلدەردەن ەرتە پىسەتىن كوكونىستەردى اكەلۋ ءۇشىن تىكەلەي شارتتارعا وتىرۋ كەرەك. تاپشىلىقتى جانە باعانىڭ نەگىزسىز ءوسۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن فورۆاردتىق سحەما بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتىپ الۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ قاجەت»، — دەپ اتاپ ءوتتى ق ر پرەمەر- ءمينيسترى.
ءاليحان سمايىلوۆ ءوڭىر ەكونوميكاسى نەگىزىنەن «قاراشىعاناق پەتروليۋم وپەرەيتينگ» كومپانياسىنىڭ قىزمەتىنە تاۋەلدى ەكەنىن ايتتى. سوندىقتان، ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ ءۇشىن بيىل وڭىردە ماشينا جاساۋ، مەتاللۋرگيا، مۇناي وڭدەۋ، فارماتسيەۆتيكا، تاماق ونەركاسىبى، قۇرىلىس ماتەريالدارى ءوندىرىسى سالالارىندا جالپى قۇنى 243,8 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايتىن 37 جوبانى ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا ءاليحان سمايىلوۆ ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندارعا ءبىرقاتار تاپسىرما بەردى: يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنە اكىمدىكپەن بىرلەسىپ، جىل سوڭىنا دەيىن جەرگىلىكتى جولداردىڭ نورماتيۆتىك جاعدايىن قازىرگى %39 دان %46 عا دەيىن كوتەرۋ؛ ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە:
باتىس قازاقستان وبلىسىن تۇرعىندار ءۇشىن قولايلى باعاداعى تاۋارلىق گازدىڭ قوسىمشا كولەمىمەن قامتاماسىز ەتۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ؛
ورال جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىن رەكونسترۋكتسيالاۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن قارجى ءبولۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ؛
1-شىلدەگە دەيىن وبلىس اۋماعىندا گاز- حيميا كەشەنىن قۇرۋ جانە ونى شيكىزاتپەن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ؛
قارجى، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرى جانە اكىمدىكپەن بىرلەسىپ، وڭىردەگى توزىعى جەتكەن ەلەكتر جەلىلەرىن ازايتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ تاپسىرىلدى.
سونداي- اق ۇكىمەت باسشىسى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە ۇلتتىق ەكونوميكا، دەنساۋلىق ساقتاۋ، قارجى مينيسترلىكتەرىمەن بىرگە 77 تىرەك جانە 109 سپۋتنيكتىك اۋىلدى دامىتۋ ءۇشىن جانە ءوڭىردىڭ مەديتسينالىق جەلىسىن جاڭعىرتۋ ءۇشىن قوسىمشا قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدى تاپسىردى. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە اكىمدىكپەن بىرگە، باتىس قازاقستان وبلىسىن ەتتى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ عىلىمي وندىرىستىك بازاسى رەتىندە ايقىنداۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ تاپسىرىلدى.
«مەملەكەت باسشىسى الدىمىزعا ناقتى مىندەتتەردى جۇكتەدى. حالىق جاڭا ۇكىمەتكە جانە جەرگىلىكتى بيلىككە ۇمىتپەن قاراپ وتىر. سول سەنىمدى اقتاپ، ءۇمىتتىڭ ۇدەسىنەن شىعۋ - پارىزىمىز. ءاربىر ءىسىمىز ساپالى، كوپشىلىككە پايدالى بولۋى كەرەك»، — دەپ تۇيىندەدى پرەمەر- مينيستر.
ءاليحان سمايىلوۆتىڭ وسىعان دەيىن بقو- داعى كۇرە جولداردى جوندەۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋدى تاپسىرعانىن جازعان بولاتىنبىز.