جىبىرلاۋىق جولاۋشى
ەسەبى مىقتى. ۇيىنەن اتتاپ باسسا- اق بولدى، الدىنا جۇپ- جۇمىر جوسپار قويادى. مۇنىسى پرەزيدەنتتەردىڭ مىزعىماس پروتوكولىنان دا مىعىم. وعان ولاي- بۇلاي قياس كەتۋ مۇلدەم جات.
وسى سىبان الماتىدان شىمكەنتكە قاراي ساپارلايتىن بولىپ، پويىزدىڭ جۇرەرىنەن ءبىر ساعات بۇرىن كەلىپ، كۇتۋ زالىنداعى وڭاشا دا تىنىش ورىنداردىڭ بىرىنە جايلى جايعاستى. ۋاقىتىن تەككە وتكىزبەيتىن سىبان سومكەسىندەگى گودۋ- سودۋلەردىڭ اراسىنان كوزىلدىرىگىن ازەر تاۋىپ، الا شىققان مۇقاباسى توزىپ، اقجەمدەلگەن كىتابىن اۋدارىستىرىپ وقۋعا كىرىستى. «قالعانىن ۆاگون ىشىندە وقىپ تاستايمىن عوي» دەپ جانە ءبىر جوسپار ءتۇزىپ قويدى.
وسى كەزدە تىشقاننىڭ تىقىرىنداي ءبىر توسىن دىبىس تاقاپ قالعان ەدى. ارتىنشا «ءوز كوزىمە ءوزىم سەنە الماي تۇرمىن» دەپ تاسىراڭداعان بىرەۋ قۇشاعىن اشا بەردى. ونىڭ ودىراڭداعان مىنەزىنەن بايىرعى دوسى جوتاباي ەكەنىن تاني كەتتى. قۇشاقتار ايقاستى. يىقتار قاعىلدى.
- سىبانبىسىڭ؟
- جوتاباي!
- قايدان ءجۇرسىڭ؟
- كوكتەن ءتۇستىڭ بە، جەردەن شىقتىڭ با؟
ساۋالدار سارقىلدى. ازدان سوڭ ەكەۋى ۆوكزال ماڭىنداعى سىراحانادا وتىردى. جوتاباي دا اڭگىمەگە جورعا ەدى. ودان- بۇدان اڭگىمە قۇراپ، سىباننىڭ بۇراندالارىن بوساتتى. سىبان ءجىبىدى. ول ەندى توبىلعى ءتۇستى سالقىن سىرانى تولعاي ءسىمىردى.
ءبىر كەزدە سىبان جىلان شاعىپ العانداي ورنىنان شىڭعىرا تۇرەگەلدى. اينالاداعى ساۋىققوي سىراشىلدار شوشىنىپ قالدى. بىرەۋلەر قولىنداعى ساپتىاياعىن ۇستاي الماي، سىراسىن اقتارىپ الدى.
- ويباي! پويىزىم كەتىپ قالىپتى!
بۇعان ساساتىن جوتاباي ما؟ جىرتىڭ- جىرتىڭ كۇلىپ:
- ساسپا! قازىر اۆتوبۋسپەن جىبەرەمىن. سپالنىي اۆتوبۋس، شالقاڭنان ءتۇسىپ، ماۋجىراپ ۇيىقتاپ باراسىڭ، - دەپ باسۋ ايتتى.
سىبان سىبان بولعالى سپالنىي اۆتوبۋس دەگەنگە ءمىنىپ كورمەگەن ەدى. «شالقاڭنان ءتۇسىپ، ماۋجىراپ ۇيىقتاپ باراسىڭ» دەگەن سوڭ كوزىنە ۇيقى تىرەلىپ وتىرعان ول ساباسىنا تۇسەيىن دەدى.
سىراحانادا قانشا ۋاقىت وتىردى، قانشا ساپتىاياق سىرا ءسىمىردى، ەسىندە جوق، ءبىر قاراسا اۆتوبۋس قۇيىنداي ۇيىتقىپ زىمىراپ كەلەدى ەكەن. ازىرگە شالقاسىنان ءتۇسىپ جاتقان ەشكىم كورىنبەيدى. سوندا قالاي؟ جوتابايدىڭ الداعانى ما؟
الدەن سوڭ اۆتوبۋس ءبىر جەرگە كەلىپ توقتادى. جولاۋشىلار جاپىرلاپ جەرگە تۇسە باستادى. سىبان قاسىنداعى جىگىتتەن:
- شىمكەنتكە جەتتىك پە؟ - دەپ سۇرادى.
- قايداعى شىمكەنت؟ الماتىدان ءالى ۇزاعانىمىز جوق. مىنا جەردە ۇلكەن اسحانا بار. جولاۋشىلار تاماقتانىپ كەلىپ، قايتا مىنەدى. اعا، ءسىز دە «زاپراۆكا» جاساپ كەلسەڭىزشى، - دەدى ول.
سىبانعا كەرەگى سول «زاپراۆكا» ەدى. ونىسىن دا، مۇنىسىن دا قاتىرىپ، جۇرتپەن بىرگە اۆتوبۋسقا كەلىپ جايعاستى. جولاۋشىلاردىڭ الدى ورىندىقتى جايىپ جىبەرىپ، توسەك جاساپ، جاتۋعا ىڭعايلاندى. ءبىر پىسىقاي كەلىنشەك:
- جىگىتتەر ۇستىڭگى ورىنعا، قىزدار استىڭعى ورىنعا جاتادى، - دەپ حابارلادى.
«جىگىتتەردىڭ ورنى سول جاقتا عوي» دەپ وزىنشە ءتۇيىن جاساپ، مىرس ەتكەن سىبان جوعارعى ورىنعا جىلجىپ بارا جاتتى. ياپىراي، استىنداعى توسەنىش تىم جۇقا بولار ما، كوپ ۇزاماي جامباسى تەسىلۋگە اينالدى. ونسىز دا مازاسى كەتىپ جاتقاندا ءبىر ەتجەڭدىلەۋ كەلىنشەك «استىڭعى ورىندا اۋا جەتپەدى» دەپ قاسىنا كەلىپ جاتىپ الماسى بار ما. سويقاننىڭ كوكەسى الدا ەكەن. جۇمساق ديۆاندا جاتىپ ۇيرەنگەن سىبان دوڭبەكشي بەردى.
- نە دەگەن جىبىرلاۋىق ادام ەدىڭىز!؟ تىنىش جاتساڭىزشى، ۇيقى بەرمەدىڭىز عوي، - دەپ جانىنداعى كەلىنشەك ول اۋناپ تۇسكەن سايىن قاتقىل ەسكەرتۋمەن بولدى.
جامباسى تەسىلىپ بارا جاتقان سىبان بۇل ءتۇندى كوز ىلمەي وتكەردى. قانشا شىداپ باقسا دا، ءارى- بەرى اۋناقشۋىن قويمادى. قالاي شىدايدى؟ قاسىڭدا كەسكەن تەرەكتەي بولىپ دوڭكيىپ، وت بولىپ كۇيىپ- جانىپ كەلىنشەك جاتىر. استىنداعى توسەنىشى جۇقا بولىپ، جامباستى تەسىپ بارا جاتقانى مىناۋ. سىبان قىبىر ەتسە- اق بولدى، سەكەمشىل كورشىسى «تۋ- ۋ، ۇيقى بەرمەدىڭىز عوي، جىبىرلاماي جاتىڭىزشى» دەپ ەسكەرتۋىن قويمادى.
سىبان اۆتوبۋستان سۇزەك اۋرۋىنا ۇشىراعان ادامداي ءسۇمپيىپ، سۇمىرەيىپ ءتۇستى. مۇنى كورگەن تۇندە تانىسقان جىگىتتەر:
- اعا! قاسىڭىزداعى كەلىنشەكتى ءتۇنى بويى ۇيىقتاتپادىڭىز. شارۋاڭىز شاتاق بولعان- اۋ شاماسى، كوزىڭىز كىرتيىپ قالىپتى، - دەپ ءماز بولىستى.
وسى كەزدە الگى ەتجەڭدى كەلىنشەك جاندارىنان ءوتىپ بارا جاتتى. جىگىتتەردىڭ ءوزى تۋرالى ايتىپ تۇرعانىن سەزگەن ول:
- اعالارىڭنىڭ جىبىرلاعاننان باسقا قولىنان تۇك تە كەلمەيدى ەكەن، - دەپ وتە بەردى.
جىگىتتەر قىران- توپان كۇلكىگە قارىق بولىپ قالدى.
سودان بەرى سىباننىڭ «سپالنىي اۆتوبۋس» دەسە توبە شاشى تىك تۇرادى.. .
سابىربەك ولجاباي
Egemen Qazaqstan
