دوللاردىڭ ورنىن يۋان باسۋى مۇمكىن بە - ساراپشى پايىمى
«ا ق ش-تىڭ، ەۋروپا مەن شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ ۋكراينا- رەسەي جاعدايىنا بايلانىستى سانكسيا سالعانىن بىلەسىزدەر. بۇعان دەيىن مۇنداي اۋقىمداعى سانكتسيالار بولعان ەمەس. وعان دەيىن رەسەيدىڭ 1 رۋبلى ءبىزدىڭ 5 تەڭگەگە تەڭ بولاتىن.
وسى ەسەپپەن الساق، 1 دوللاردىڭ قۇنى 1000 تەڭگەگە جەتۋى كەرەك ەدى. ءبىراق ۇلتتىق بانك بازالىق مولشەرلەمەنى %13,5 ەتىپ كوتەردى. ۇلتتىق بانك ۇكىمەتپەن بىرگە تەڭگەدەگى دەپوزيتتەرگە سىياقى تولەۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. ياعني، پايىزدىق مولشەرلەمەنى كوتەرىپ، 10 مىڭ دوللاردان ارتىق اقشانى سىرتقا شىعارۋعا تىيىم سالدى. بۇل تەڭگەنىڭ دوللارعا قاتىستى باعامىن نىعايتتى. كەشە 1 دوللار 459 تەڭگە بولدى. ونىڭ الدىندا 518 تەڭگەگە دەيىن بارعان بولاتىن. كەشە ا ق ش دجو بايدەننىڭ ستراتەگيالىق قوردان 150 ميلليون باررەل مۇناي بولەتىنىن ايتقاننان كەيىن مۇناي باعاسى بىردەن %7 ارزاندادى. بۇل تەڭگەنىڭ دوللارعا قاتىستى باعامىنىڭ 6 تەڭگەگە كوتەرىلۋىنە سەبەپكەر بولدى»، - دەدى ەكونوميست.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، دوللاردىڭ قىمباتتاۋى سىرتتان يمپورت تاسيتىن كاسىپكەرلەرگە ءتيىمدى دە، ەكسپورتتاۋشىلارعا ءتيىمدى.
«نارىقتا ەكسپورتتاۋشىلار مەن يمپورتتاۋشىلار بار. دوللاردىڭ قۇنى 436 تەڭگە بولعاندا بۇل شاعىن بيزنەسكە، ۇلكەن بيزنەس وكىلدەرىنە، ەكسپورتتاۋشىلار مەن بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىنە ءتيىمسىز ەدى. ال تەڭگەنىڭ دوللارعا قاتىستى باعامى كوتەرىلۋى شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە، ەكسپورتتاۋشىلار مەن بيۋدجەتتىڭ شىعىس بولىگىنە بۇل ءتيىمدى بولدى. سۋپەرماركەتتەردە كوپتەگەن ساۋدا نۇكتەلەرى جابىق. ويتكەنى تاۋاردى ۇلكەن ۆاليۋتا باعامى بويىنشا يمپورتتاپ، ەلدە ساتۋ ءتيىمسىز. ال مۇناي، گاز، مەتالل، استىق ەكسپورتتاۋشىلارعا ۆاليۋتا باعامىنىڭ جوعارى بولعانى ءتيىمدى. ولار ۆاليۋتا ايىرباستاعان كەزدە تەڭگەنى كوبىرەك الادى. بۇل ءبىر جاعىنان ۇكىمەتكە دە ءتيىمدى. سونىڭ ەسەبىنەن ولار ەڭبەكاقى، زەينەتاقى سياقتى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشە الادى. بولجام ايتۋ قيىن. وسى ايدا رەسەي مەن ۋكراينانىڭ اراسىنداعى جاعداي تۇراقتالسا، تەڭگەنىڭ دوللارعا قاتىستى باعامى 450-460 تەڭگە قالپىندا قالاتىن شىعار»، - دەيدى باۋىرجان يسابەكوۆ. ەكونوميست دوللاردىڭ ورنىن يۋان باسادى دەگەن بولجامدار تۋرالى پىكىر ءبىلدىردى.
«ا ق ش-تىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 2021 -جىلى 16,7 تريلليون دوللار بولدى. ال قىتايدىڭ جالپى ىشكى ءونىمى 15,4 تريلليون دوللار بولدى. كىمنىڭ ەكونوميكاسى ۇلكەن بولسا، ەكسپورتتىق- يمپورتتىق وپەراتسيالار دا سول ەلدە جۇرەدى. 1943 -جىلدان بەرى دوللار ۇستەمدىگى بولدى. الەمدىك پراكتيكا ءبىر ەلدىڭ ۆاليۋتالىق ۇستەمدىگى 100 جىلعا دەيىن جەتەتىنىن كورسەتەدى. قازىرگى تەندەنتسيا جالعاسسا، بالكىم ەندى ءبىر 10 جىلدان كەيىن قىتاي ج ءى ءو بويىنشا ا ق ش- تى باسىپ وزاتىن شىعار. وندا يۋانگە سۇرانىس ۇلعايىپ، الەم قىتايمەن كوبىرەك ارىپتەستىك ورناتا باستايدى. ونىڭ ۇستىنە كەيىنگى كەزدە مەملەكەتتەر ءوز اراسىندا ءتول ۆاليۋتالارىمەن ەسەپ ايىرىسىا باستادى. مىسالى، قازاقستان- قىتاي ارىپتەستىگى تەڭگە- يۋان قاعيداتىمەن، رەسەي- قىتاي ارىپتەستىگى رۋبل- يۋان قاعيداتىمەن جۇرەدى. ءتىپتى ءبىر اپتا بۇرىن Saudi Aramco مۇناي كومپانياسى يۋانمەن ەسەپ ايىرىسۋعا كوشەتىنىن ايتتى. رەسەي پرەزيەنتىنىڭ مۇناي ساۋدا- ساتتىعىن رۋبلمەن ەسەپ ايىرىسۋ تۋرالى شەشىمى رۋبلدىڭ باعامىن نىعايتتى. رۋبلدىڭ سوڭىنان تەڭگە دە نىعايىپ جاتىر»، - دەدى باۋىرجان يسابەكوۆ.
