بالانى جازۋعا قالاي قىزىقتىرۋعا بولادى؟
جازا ءبىلۋ شىنىمەن دە ماڭىزدى
جازبا ءسوز — تەك ارىپتەردى جازا ءبىلۋ ەمەس. بۇل كۇردەلى بىرىكتىرگىش پروتسەسس. ءبىز جازۋدى مەڭگەرگەن كەزدە ءبىرۋاقىتتا باس ميىنىڭ بارلىق وبلىسى جۇمىس ىستەيدى. وعان قوسا، ول تولىق فۋنكتسيونالدىق جۇيەنى جاساي وتىرىپ، بارلىعىن ۇيلەسىمدى ورىندايدى. كورۋ وبلىسى جۇمىس جادىندا ءسوزدىڭ جانە ءارىپتىڭ بەينەسىن ساقتاۋ جانە جاڭعىرتۋ ءۇشىن جاۋاپ بەرەدى، ال ەستۋ - فونەمامەن جۇمىس ىستەيدى. سوندىقتان بالالار جازۋدى جاڭادان ۇيرەنىپ باستاعان كەزدە ءار ءسوزدى داۋىستاپ ايتادى. ميدىڭ قيمىلدىق جانە تەرەڭ بولىكتەرى بۇلشىقەتتەردىڭ جەتكىلىكتى تونۋسى ءۇشىن جاۋاپ بەرەدى. بۇلاردىڭ بارلىعى سەمانتيكالىق سايكەس سوزدەردى ىزدەۋمەن جانە اناليز جۇرگىزۋمەن بىرگە جۇرەدى. بالا ءارىپتى جازۋ كەزىندە ونىڭ ميى سەكۋندىنا قانشاما تاپسىرما ورىندايتىنىن ويلاڭىزشى؟!
ءبىز جاي جازۋدى عانا ۇيرەنبەيمىز — ءبىز جاڭا فۋنكتسيونالدىق جۇيە قالىپتاستىرامىز، ميدىڭ بارلىق بولىكتەرىن ءبىر جەلىگە بايلانىستىرامىز. ەگەر مەكتەپتەردە جازۋدى پەرنەتاقتادا تەرۋگە اۋىستىرسا، ءسوزسىز، وقۋ پروتسەسى جەڭىلدەيدى، ءبىراق ول بالالاردىڭ كوگنيتيۆتى فۋنكتسيالارىنا اسەر ەتەدى.
دايىندىقتى قاشان باستاعان دۇرىس؟
ادەمى جازۋ بالا قولىنىڭ قانشالىقتى دايىن ەكەنىنە بايلانىستى: جالپى تونۋسى، دەنە كۇيى جانە موتوريكا. بالا قولى تۋىلعان كەزدەن باستاپ تابيعي جولمەن جازۋعا دايىندالادى: قۇمسالعىشتا ويناپ وتىرعاننىڭ وزىندە بالا موتوريكاسىن دامىتادى. سەكىرۋ، ۆەلوسيپەد تەبۋ، ارقان ءجىپتى ساياباقتا ويناۋ دا وسى ماقساتقا ىقپال ەتەدى. قازىر اتا انالار اراسىندا بالانى ەرتە دامىتۋ كەڭ تاراعان، الايدا 4-5 جاستان ەرتە ونى جازۋعا وتىرعىزۋدىڭ ءمانى جوق. بۇل جاستا قارىنداشتى دۇرىس ۇستاپ ۇيرەنۋ جەتكىلىكتى.
ەگەر بالادا مىنا داعدىلار قالىپتاسقان بولسا، ونىڭ جازىپ ۇيرەنۋگە دايىن ەكەنىن كورسەتەدى:
- بىلەكتى اينالدىرا الۋ جانە تولقىندى سىزىقتار سالا الۋ؛
- ءتۇزۋ سىزىقتار سالا الۋ (الدىمەن ۆەرتيكال جانە گوريزونتال، كەيىن دياگونال)؛
- ءتۇرلى باعىتتاعى ۇزىك-ۇزىك سىزىقتار سالۋ.
بالانى جازۋعا قالاي قىزىقتىرۋعا بولادى؟
جازۋعا قىزىعۋشىلىق تۋدىرۋ ءۇشىن ول نەدەن باستالاتىنىن ءتۇسىنۋ ماڭىزدى. جازبا ءسوز — ءارقاشان اقپارات بەرۋ. ول سۋرەتتەن باستالادى. بالا اناسىنا ۇقىپسىز بويالعان سۋرەتتى اكەلگەندە نەمەسە اكەسىنە شيمايلانعان پاراقتى سىيلاعاندا ول سول ارقىلى ءوز ويلارىمەن بولىسۋگە تىرىسادى. ەرەسەكتەر ونىڭ بۇل ارەكەتىن ماقتاۋى كەرەك. بالا ءوز سوزدەرىن سىزىقتار مەن سىزىقشالار ارقىلى كودتاپ جازادى، يدەياسىن بەينە ارقىلى جەتكىزۋگە تىرىسادى. سوندىقتان سۋرەتتى باستاماشىلىق ەتۋ ماڭىزدى. بالاعا قارىنداشتار، بورلار، بوياۋلار جانە قىلقالامدار ۇسىنىڭىز، ساۋساقپەن سۋرەت سالدىرتىڭىز، قاعازعا نۇكتەلەر مەن الاقان ءىزىن سالىڭىز جانە بوياۋدى ۇيرەتىڭىز.
زاماناۋي بالالارعا ءجيى سۋرەت سالۋدىڭ ۇنامايتىن سەبەبى — جالپى تونۋسپەن جانە ونىڭ اسيممەترياسىمەن پروبلەما بولۋى. بالالاردىڭ قارىنداشتى دۇرىس ۇستاي الماۋىنا گادجەتتەر مەن دۇرىس ەمەس دەنە كۇيى اسەر ەتەدى.
بالالار ەرەسەكتەر سياقتى بولعىسى كەلەدى. سوندىقتان ءوزىڭىز ءجيى جازىڭىز! جاستىعىنىڭ استىنا حات قالدىرىڭىز، وعان اڭگىمە جازىپ بەرىڭىز، ءبىر-بىرىڭىزگە قاعازدان وقىڭىز جانە بالا ءسىزدى قايتالاعان كەزدە ەموتسيالارىڭىزدى اشىق ءبىلدىرىڭىز. سىزگە ءتۇرلى ءتۇستى حاتتار العان قاتتى ۇنايتىنىن ايتىڭىز جانە ول سالعان ادەمى سۋرەتتەردى توڭازىتقىشقا ءىلىپ قويىڭىز. بالاڭىزدىڭ بارلىق شىعارماشىلىعىن ساقتاپ، ونىڭ سۋرەت ارقىلى جەتكىزگىسى كەلگەن نارسەسى ءسىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتىڭىز. مۇنىڭ بارلىعى — جازبا ءسوزدىڭ نەگىزى. سۋرەت سالۋدان راحات الۋ بىرتىندەپ ارىپتەر جازۋدان، سودان سوڭ سوزدەر جازۋدان راحات الۋعا اۋىسادى. ەگەر 5-6 جاسقا تامان بالادا مۇنداي ۇمتىلىس پايدا بولماسا، باستاپقى دەڭگەيگە قايتا ورالىڭىز: سۋرەت سالىپ، شيماي حاتتار جاساۋ.
قاتەنى تۇزەۋ كەرەك پە؟
قازىر بالالارعا ارنالعان جاتتىقتىرۋشى وقۋ قۇرالدارىنىڭ ءتۇر-ءتۇرى ساتىلادى. ولاردىڭ بالالارعا پايداسى وتە كوپ. بالاعا قىزىقتى بولۋ ءۇشىن لابيرينت تۇرىندە بەرىلگەن تاپسىرمالارعا ءمان بەرۋگە بولادى. باستىسى، مۇنداي وقۋ قۇرالدارىن بالا جاسىنا ساي ەتىپ الۋ ماڭىزدى. ارىپتەردى شاعىلىستىرا نەمەسە سوزدەردى وڭنان سولعا قاراي جازۋ — ۇيرەنۋدىڭ قالىپتى كەزەڭى. بالاعا قالاي دۇرىس ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، ونى جايلاپ تۇزەۋگە بولادى. سونداي-اق، ءبىرىنشى سىنىپقا دەيىن ورفوگرافياعا ءمان بەرمەۋگە بولادى. ەگەر مۇنداي پروبلەمالار 6,5- 7 جاستا وزدىگىنەن رەتكە كەلمەسە، نەيروپسيحولوگقا كورىنۋ ۇسىنىلادى.
ەگەر بالا جازۋ كەزىندە قارىنداشپەن نەمەسە قالاممەن قاعازدى تەسىپ الا بەرسە، ول ءجيى بۇلشىقەتتەر گيپەرتونۋسىن بىلدىرەدى. بۇل جاعدايدا ورتوپەد مامانىمەن كەڭەسىپ، بىلەككە ارنالعان جاتتىقتىرعىشتاردى بايقاپ كورۋگە بولادى.
massaget.kz
