مەملەكەتتىك ءانۇران - ەل رۋحىن وياتاتىن جالىندى اۋەن - ۆيدەو
ال مەملەكەتتىك ءانۇران - حالىقتىڭ رۋحىن وياتاتىن جالىندى اۋەن، ەلدىڭ ادەبي- سازدى ءتولقۇجاتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.
1992 -جىلدىڭ 4-ماۋسىمىندا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك تۋى تۋرالى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ەلتاڭباسى تۋرالى» جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ءانۇرانىنىڭ مۋزىكالىق رەداكسياسى تۋرالى» زاڭدارعا قول قويعان ەدى. وسى سەبەپتى جىل سايىن 4-ماۋسىم قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا مەملەكەتتىك رامىزدەر كۇنى رەتىندە مەرەكەلەنەدى. كەڭەس وداعى ىدىرايتىن، تاۋەلسىزدىك الاتىن جىلدار تاياعان ۋاقىتتا بەلگىلى تاريحشى، اكادەميك، قازاق ك س ر حالىق دەپۋتاتى ماناش قوزىبايەۆ پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا قازاقستاننىڭ زامان تالابىنا ساي جاڭا گەربى مەن ءانۇرانىن دايىنداۋ قاجەتتىگى جونىندە ارنايى حات جازىپ، بۇرىنعى سيمۆوليكانىڭ جەكە باسقا تابىنۋشىلىق بەلەڭ العان، ەسكى يدەولوگيا زامانىندا جازىلعانىن، سول ءۇشىن جاڭا ماتىندە ۇلتتىق بوياۋ، تاۋەلسىزدىك ەلەمەنتتەرىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى تۋرالى ۇسىنىستارىن العا تارتقان بولاتىن. بۇل ەلىمىزدىڭ جاڭا رامىزدەرىن دايىنداۋ جونىندەگى جۇمىستارعا سەرپىن بەردى. قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ رامىزدەرىن كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋىمىز كەرەك. ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى قازاقستاننىڭ تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانىن ەرەكشە قۇرمەتتەۋگە مىندەتتى. ويتكەنى ولار ءبىزدىڭ ەڭ كيەلى قۇندىلىقتارىمىز»، - دەگەن ەدى.
تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىندا ءانۇران ەكى رەت - 1992 جانە 2006 -جىلدارى قابىلداندى.
1992 -جىلدىڭ باسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاڭا مەملەكەتتىلىك نىشاندارىن دايىنداۋ جونىندەگى جۇمىس توبى قۇرىلىپ، جاڭا رامىزدەرگە بايقاۋ جاريالانعان ەدى. مەملەكەتتىك ءانۇراندى ىرىكتەۋ كونكۋرسىنا 750 جوبا كەلىپ تۇسكەن. تاۋەلسىزدىكتىڭ ۇلگىسى بولعان ەگەمەن قازاقستاننىڭ العاشقى ءانۇرانىنىڭ ءسوزىن تۇمانباي مولداعاليەۆ، قادىر مىرزاليەۆ، مۇزافار الىمبايەۆ جانە جادىرا دارىبايەۆا جازعانى بەلگىلى. ال ونىڭ اۋەنى - 1943 -جىلى لاتيف حاميدي، مۇقان تولەبايەۆ، ەۆگەني برۋسيلوۆسكي جازعان نۇسقا بۇرىنعىشا قالدى.
«سەگىز جىلدان كەيىن 2000 -جىلى 9-مامىردا ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءانۇراندى وزگەرتۋ قاجەتتىگىن قاداپ ايتتى جانە ۇكىمەتكە ناقتى تاپسىرمالار بەردى. ناتيجەسىندە 2006 -جىلى قاڭتار ايىندا ەل اراسىندا تانىمال «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى رەسمي تۇردە ءانۇران بولىپ بەكىتىلدى. ونىڭ اۋەنىن ءشامشى قالداياقوۆ، ءسوزىن - جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ جازعان بولاتىن. بۇل ءاننىڭ تاريحى 1956 -جىلدان باستالادى. تىڭ يگەرۋ جىلدارىندا مارش سارىنىندا جازىلىپ، قازاقتىڭ رۋحىن كوتەرۋ، نامىسىن وياتۋ ماقساتىندا جازىلعان ءان 1986 -جىلدىڭ جەلتوقسانىندا دا قايتا جاڭعىردى»، - دەپ جازدى بۇركىتباي اياعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحى» البوم- كىتابىندا.
سول كەزدەگى مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانىنىڭ سوزىنە بۇگىنگى ەلىمىزدىڭ ماقسات- مۇراتىن ايقىندايتىن تۇزەتۋلەر ەنگىزىپ، بىرلەسكەن اۆتورلاردىڭ قاتارىن تولىقتىردى.
جاڭا ءانۇران العاش رەت 2006 -جىلدىڭ 10-قاڭتارىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى ۇلىقتاۋ كەزىندە ورىندالدى.
«كەزىندە ءبىزدىڭ مىناۋ تەرىستىكتەگى بەس وبلىسىمىزدى «سەليننىي كراي» ەتىپ ءبولىپ جاتقان ەدى. جۇرت شۋىلداپ، بۇل قالاي دەپ تۇسىنبەي جاتقان ەدى. سول كەزدە «مەنىڭ قازاقستانىم» دەپ جازعان ۇران ءانىمىز ەدى. ونىڭ ءسوزىن جازعان جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ دومبىراشى جىگىت ەدى، كونسەرۆاتوريادا وقىعان. سەنىڭ كەۋدەڭدە قازاق دەگەن قانىڭ بار عوي، «مەنىڭ قازاقستانىم» دەگەن ءسوز جاز، مەن ءانىن جازدىم» دەدىم. ونى جامال وماروۆا العاش رەت راديودا ورىندادى. راديوداعى جىگىتتەرگە وسى ءاندى كۇنىنە 1-2 رەت بەرىپ قويىڭدار دەپ ءوتىنىش جاسادىق. ءسويتىپ وزىمىزشە ءبىر پاتريوتتىق ءىس اتقاردىق»، - دەپ ەسكە الادى ءشامشى قالداياقوۆ.
قازىرگى ۋاقىتتا مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى زاڭعا سايكەس، ءانۇران قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ سالتاناتتى انت بەرۋ ساتىندە، پارلامەنت پالاتالارى دەپۋتاتتارىنىڭ سەسسيالارىن اشۋ جانە جابۋ، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق جانە مەملەكەتتىك مەرەكەلەرىنە ارنالعان سالتاناتتى جينالىستار مەن وزگە دە شارالاردى اشۋ كەزىندە، ەلگە رەسمي ساپارمەن كەلگەن شەتەلدىك جوعارى مارتەبەلى قوناقتاردى كۇتىپ الۋ جانە شىعارىپ سالۋ راسىمدەرىندە جانە سپورتتىق ءىس-شارالاردا ورىندالادى.
اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى