بايدەن- پۋتين كەلىسسوزىندە نە تالقىلاندى؟

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات - وتكەن سەيسەنبىدە ا ق ش پرەزيدەنتى دجو بايدەن مەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين بەينەبايلانىس ارقىلى كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى.

بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا تارالعان مالىمەتكە سۇيەنسەك، ەكى ەلدىڭ باسشىلارى ەكى ساعاتقا جۋىق اڭگىمەلەسكەن. كەلىسسوزدەر بارىسىندا نەگىزىنەن ۋكراينا شەكاراسى ماڭىنداعى احۋال ءسوز بولعان.

اقۇي تاراتقان اقپاراتقا سايكەس ا ق ش پەن رەسەي باسشىلارى كۇن تارتىبىندەگى ءبىرقاتار ماسەلەنى تالقىلاعان كورىنەدى. پرەزيدەنت د. بايدەن امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن ەۋروپالىق وداق تاراپى رەسەيدىڭ ۋكراينا شەكاراسى ماڭىنا قارۋلى كۇشتەرىن ورنالاستىرۋعا الاڭداۋشىلىعىن بىلدىرەتىنىن جەتكىزدى. سونداي- اق اقۇي باسشىسى اسكەري قاقتىعىس بولا قالعان جاعدايدا رەسەيگە قارسى ەكونوميكالىق سانكتسيا سالۋ تاسىلىنە جۇگىنىپ، باسقا دا شارالار قابىلدايتىنىن ايتتى. پرەزيدەنت د. بايدەن ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن قولدايتىنىن قايتالاپ، دەەسكالاتسيا مەن ديپلوماتياعا قايتا ورالۋعا شاقىردى.

وكىنىشكە قاراي، بەينەكونفەرەنتسيا ۋكراينا شەكاراسىنداعى داعدارىستى شەشە المادى. ونىڭ ۇستىنە كرەمل دە، اقۇي دە كەلىسىم ماسەلەسىندە ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋشىلىك تۋرالى حابارلاعان جوق.

اقۇيدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى دجەيك سالليۆان كەزدەسۋدەن كەيىن جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا د. بايدەننىڭ ۆ. پۋتينگە تاڭداۋ ۇسىنعانىن جەتكىزگەن: احۋالدى ديپلوماتيالىق جولمەن شەشۋ نەمەسە رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرە قالعان جاعدايدا ەكونوميكالىق جانە ساياسي قىسىم جاساۋ.

ا ق ش پرەزيدەنتىنىڭ مۇنداي دوق كورسەتۋى ۆ. ءپۋتيننىڭ پىكىرىن قانشالىقتى وزگەرتەتىنى بەلگىسىز. ويتكەنى كرەمل تاراتقان اقپاراتقا قاراعاندا، ۆ. پۋتين ماسەلەنى شەشۋگە ناقتى ۇسىنىس جاساماعان. كەرىسىنشە باتىس ەلدەرىن ايىپتاپ، ولاردىڭ ۋكراينا مەن ونىڭ اينالاسىندا اسكەري الەۋەتىن ارتتىرىپ جاتقانىنا نارازىلىق بىلدىرگەن.

سونداي- اق رەسەي باسشىسى ناتو- نىڭ شىعىسقا، رەسەي شەكاراسىنا قاراي جاقىنداماۋىنا نەمەسە ۋكراينادا شابۋىلداۋشى قارۋ- جاراق جۇيەلەرىن ورنالاستىرمايتىنىنا زاڭدى كەپىلدىك بەرۋدى تالاپ ەتكەن.

ءبىر قىزىعى، كرەمل د. بايدەننىڭ رەسەيلىك ارىپتەسى ايتقان تالاپتاردى تالقىلاۋعا كەلىسكەنىن حابارلادى. الايدا اقۇي اكىمشىلىگى مۇنى جوققا شىعارىپ وتىر. New York Times گازەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، ناتو- نىڭ گەواۋقىمىن كەڭەيتپەۋگە مۇلدەم ۋادە بەرىلمەيدى.

سونداي- اق د. بايدەن مەن ۆ. پۋتين ا ق ش- رەسەي اراسىنداعى ستراتەگيالىق تۇراقتىلىق ديالوگىن، تولەمدىك باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا جەكە ءۇنقاتىسۋدى، يران ماسەلەسى سەكىلدى ايماقتىق تۇيتكىلدەر بويىنشا بىرلەسكەن جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ ماڭىزىن تالقىلادى.

دەگەنمەن ءبىر نارسە انىق. تاراپتار احۋالدى شەشۋگە تىرىسپاق. پرەزيدەنتتەر ءوز اكىمشىلىكتەرىنە الداعى ۋاقىتتا اتالعان جاعداياتتارعا قاتىستى ارەكەت ەتۋدى تاپسىرعان. ا ق ش ءىستى وداقتاستار مەن سەرىكتەستەرىن قاتىستىرا وتىرىپ قاراستىرماق. سوندىقتان شىعار، دجو بايدەن رەسەيلىك ارىپتەسىمەن سويلەسكەننەن كەيىن فرانسيا، گەرمانيا، يتاليا جانە ۇلى بريتانيا باسشىلارىمەن تەلەفون ارقىلى تىلدەستى.

«د. بايدەن ارىپتەستەرىنە پۋتينمەن سويلەسكەنىن جەتكىزدى. سونداي- اق رەسەيدىڭ ۋكرايناداعى اسكەري ارەكەتىنىڭ اۋىر زارداپتارىن جانە دەەسكالاتسيا جانە ديپلوماتياعا ورالۋ قاجەتتىگىن تالقىلادى. كوشباسشىلار ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن، سونىمەن قاتار رەسەيدىڭ شيەلەنىستى باسەڭدەتۋ جانە ديپلوماتيامەن اينالىسۋ قاجەتتىگىن قولدايتىندارىن اتاپ ءوتتى. ولار تىعىز بايلانىستا بولۋعا، سونىڭ ىشىندە ناتو وداقتاستارىمەن جانە ەۋروپالىق وداق سەرىكتەستەرىمەن كەلىسىلگەن جانە جان- جاقتى كوزقاراس بويىنشا كونسۋلتاتسيالار جۇرگىزەتىنىنە كەلىستى»، دەلىنگەن اقۇي تاراتقان اقپاراتتا.

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، رەسەيدىڭ ۋكراينا شەكاراسى ماڭىندا اسكەرىن ورنالاستىرۋ كرەملگە كىشىگىرىم ديپلوماتيالىق جەڭىس سىيلاپ وتىر. ەكزەتەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى دجوناتان ماركۋستىڭ ايتۋىنشا، وسى ارەكەتتىڭ ناتيجەسىندە رەسەي ماسەلەسى ا ق ش- تاعى نەگىزگى كۇن تارتىبىنە شىعىپ وتىر. وسىلايشا، كرەمل دەرجاۆالار ۇستەلىنەن ويىپ تۇرىپ ورىن الماق.

اباي وتار

egemen.kz