اجىراسۋ فاكتىلەرىنىڭ ءوسۋى كۇردەلى ماسەلەگە اينالدى - دەپۋتات
«Nur Otan» پارتياسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا دا وتباسىن قولداۋ جانە نىعايتۋ - ەلىمىزدىڭ تابىستى دامۋىنىڭ كەپىلى دەپ كورسەتىلگەن. ونى ورىنداۋعا، ياعني حالىقتىڭ لايىقتى ءومىر سۇرۋىنە زاڭنامالىق، الەۋمەتتىك جانە جان- جاقتى قولداۋعا زاڭ تۇرعىسىنان بارىنشا مۇمكىندىكتەر جاسالىپ كەلەدى. ويتكەنى، تۇراقتى وتباسىن قۇرۋ، كوپبالالى بولۋ - ۇلتىمىزدىڭ سانىن ەسەلەپ ارتتىرۋدىڭ نەگىزى. الايدا، قوعامداعى وتباسى ينستيتۋتىنىڭ السىرەۋى، ونىڭ ىشىندە نەكەلەسۋ سانىنىڭ ازايۋى مەن اجىراسۋ فاكتىلەرىنىڭ ءوسۋى كۇردەلى ماسەلەگە اينالدى.
سوڭعى جىلدارى بۇل پروبلەما جاستار اراسىندا دا كوبەيىپ بارا جاتقاندىعى جاسىرىن ەمەس. ىقىلىم زاماننان ۇرپاق ءوربىتىپ، كوبەيۋدى وسيەت ەتكەن سالت-ءداستۇرىمىزدى ۇستانۋعا نە كەدەرگى؟ ءبارىن الەۋمەتتىك جاعدايعا سىلتەي سالۋ قيسىندى ما؟ بىزدىڭشە، وتە ماڭىزدى پروبلەمانىڭ تەرەڭ ءتۇبىرى - جاستاردىڭ تاربيەسىندە، ولاردىڭ ورتاسىنا بايلانىستى سياقتى»، - دەدى د. مىڭباي. وسى ورايدا ول اجىراسۋ كەزىندە بالالار ەڭ كوپ زارداپ شەگەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«دۇنيە- مۇلىك ءبولىسۋ، بالالاردىڭ تۇرعىلىقتى جەرىن انىقتاۋ داۋى، اليمەنت، تۋىستىق قاتىناستاردىڭ ءۇزىلۋى سياقتى ماسەلەلەردىڭ اۋىرتپالىعى دا، مورالدى- الەۋمەتتىك قيىنشىلىقتارى دا جەتەرلىك. تولىق ەمەس وتباسىدا تولىققاندى بوزبالا مەن بويجەتكەندى تاربيەلەۋ دە وڭاي بولماس. وتباسى جايلى ۇلتتىق بايانداما مەن رەسمي ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا 2015-2019 -جىلدار ارالىعىندا اجىراسقان وتباسىلاردىڭ سانى 274,5 مىڭدى قۇراپ، ياعني جالپى تىركەلگەن نەكەلەرمەن سالىستىرعاندا، اجىراسۋ سانى 43 پايىزعا دەيىن كوتەرىلگەنى بايقالدى»، - دەدى دەپۋتات.
ونىڭ ايتۋىنشا، 2019 -جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 59796 (119592 ادام) نەكە بۇزىلعان.
«سول جىلى 120 مىڭعا جۋىق ادام نەكەسىن بۇزسا، ونىڭ ءاربىر ەكىنشىسى، ياعني 60 مىڭنان استامى 18-35 جاس ارالىعىنداعى جاستار. اجىراسۋلاردىڭ باسىم بولىگى 30-34 جاس ارالىعىنداعى جاس وتباسىلارعا ءتيىستى. عالامدىق ىندەتكە بايلانىستى ۇيلەنۋ مەن اجىراسۋ تومەندەگەنىن ەسكەرگەننىڭ وزىندە، بۇل جاعدايعا بەي-جاي قاراۋعا بولمايدى»، - دەدى د. مىڭباي.
جوعارىدا باياندالعان اقپاراتتاردىڭ نەگىزىندە اجىراسۋ جاعدايلارىن ازايتۋ ءۇشىن، سونداي-اق بۇل ءۇردىستى تەجەۋ ماقساتىندا مىناداي ۇسىنىستار ەنگىزىلدى:
1. ورتا جانە جوعارى وقۋ ورىندارىندا وتباسى مادەنيەتى قۇندىلىقتارىن ساقتاۋعا، قاستەرلەۋگە باعىتالعان وزىق تاجىريبەنى وقىتۋ جانە ناسيحاتتاۋ بويىنشا ارنايى فاكۋلتاتيۆتەردى ەنگىزۋدى قاراستىرۋ؛
2. سوت الدىنداعى وتباسىلىق مەدياتسيا ساراپشىلارىنىڭ جۇمىسىن ىنتالاندىرۋعا، ەرلى- زايىپتىلاردىڭ تاتۋلاستىرۋ مەرزىمىن بارىنشا ۇزارتۋعا، ياعني ولاردىڭ رايىنان قايتۋىنا مۇمكىندىك جاساعان ءجون. 3. قازاقستان پرەزيدەنتى جولداۋىندا زەينەتاقى جيناعىنىڭ جەتكىلىكتى مولشەرىنىڭ شەگىنەن اساتىن بولىگىن تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ماقساتىندا «وتباسى بانكىنە» اۋدارۋعا رۇقسات بەرۋ قاجەت دەپ اتاپ كورسەتتى. كوپبالالى وتباسىلار ءۇشىن دە بانك تاراپىنان ىنتالاندىرۋ جانە قولداۋ مەحانيزمىن جەتىلدىرۋ؛
4. مەنشىك تۇرىنە قاراماستان بارلىق مەكەمەلەردە، ۇيىمدار مەن ۇجىمداردا «مەرەيلى وتباسى» بايقاۋى وتكىزىلۋى ءتيىس. الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا وتباسى قۇندىلىقتارىن زاماناۋي فورماتتا دارىپتەيتىن اقپاراتتى، ۆيدەو-كونتەنتتى كوبەيتۋ.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ
