باكۋدە سەمەي پوليگونىنىڭ جابىلۋ تاريحىنا ارنالعان كەزدەسۋ ءوتتى
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازەربايجانداعى ەلشىلىگى ۇيىمداستىرعان دوڭگەلەك ۇستەلدە شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىنىڭ اۋماعىندا جۇرگىزىلگەن يادرولىق سىناقتاردىڭ اۋقىمدى اسەرى تالقىلاندى.
شاراعا ازەربايجاننىڭ مەملەكەت جانە عىلىم قايراتكەرلەرى، ساراپشىلار قاۋىمداستىعى مەن زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىسقان بولاتىن.
قازاقستاننىڭ ازەربايجانداعى ەلشىسى سەرجان ابدىكارىموۆ سەمەي يادرولىق پوليگونىن جابۋعا بەلسەنە قاتىسقان تۇلعالار تۋرالى مالىمەت بەردى.
«سەمەي پوليگونى جابىلعان 30 جىل ىشىندە انتيادرولىق قوزعالىستىڭ ءۇنى كۇن سايىن قاتتى ەستىلىپ كەلەدى. قازاقستان بۇل ىستە الەمدىك اۋقىمداعى كوشباسشى رەتىندە كەزەكتى يادرولىق قارۋ جارىسىنىڭ تۇتانۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن كۇرەسۋگە دايىن. قارۋسىزدانۋ جانە تاراتپاۋ ىسىندەگى ەلىمىزدىڭ تاريحي مۇراسى بۇكىل الەم ءۇشىن شابىتتاندىرۋشى ۇلگى بولىپ قالا بەرەدى»، - دەدى ەلشى.
شارا قوناقتارىنا بريتاندىق رەجيسسەر ا. سينگەردىڭ «Where the Wind Blew» («جەلدىڭ باعىتىمەن») اتتى دەرەكتى فيلمى كورسەتىلدى. وندا ا ق ش- تىڭ نيەۆادا شتاتىندا جانە قازاقستاننىڭ سەمەي قالاسىندا يادرولىق سىناقتاردىڭ تۇتاس حالىقتىڭ تاعدىرى مەن قورشاعان ورتاعا اسەرى تۋرالى باياندالعان.
كەزدەسۋگە قاتىسقان ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ءابىلفاس حامەدوۆ قازاقستان يادرولىق قارۋدان نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ارقاسىندا ءوز ەركىمەن باس تارتقانىن ايتتى.
«بىزدەگى قارۋدى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن قانداي ۋادەلەر بەرىلگەنى ەسىمىزدە. ءبىر ول باسقا جولمەن ءجۇردى جانە ول جولدىڭ دۇرىس ەكەنىن بۇكىل الەم مويىندادى. قازاقستاندا ءازىربايجان شەكارالاس اۋداندارىنان جەر اۋدارىلعان 250 مىڭ ءازىربايجاندىق تۇرادى. بۇگىندە قازاقستاندا دوستىق پەن ۇلتارالىق كەلىسىم بار، بۇل قازاقستان مەن ءازىربايجان اراسىندا ودان ءارى جۇزەگە اسىرىلۋى ءتيىس»، - دەدى ا. حامەدوۆ.
ال «حالىقارالىق قاتىناستاردى تالداۋ ورتالىعى» اكسيونەرلىك قوعامىنىڭ باسقارما ءتوراعاسى فاريد شافيەۆ قازاقستانداعى پوليگوننىڭ جابىلۋى بۇكىل ءوڭىر ءۇشىن ماڭىزدى بولعانىن اتادى.
«قازاقستاننىڭ يادرولىق قارۋسىز ەلگە اينالۋىنىڭ سيمۆولدىق، ساياسي جانە اسكەري ستراتەگيالىق ءمانى بار. ءالى كۇنگە دەيىن يادرولىق قارۋ مەن تەحنولوگيانى ساتىپ العىسى كەلەتىن ەلدەر بار. قازاقستاننىڭ تاجىريبەسى ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىن، اۋماقتىق تۇتاستىعىن يادرولىق قارۋسىز- اق قامتاماسىز ەتۋگە بولاتىنىن كورسەتتى. قازاقستان مەن سەمەي پوليگونى - بۇل جاي عانا تاريح ەمەس، بۇگىنگى قاۋىپسىزدىكتىڭ كەپىلى»، - دەدى ساراپشى.
ساياسي ساراپشى فارحاد ماممادوۆ 30 جىل بۇرىن نۇرسۇلتان نازاربايەۆ باستاعان قازاقستان بيلىگى يادرولىق قارۋسىزدانۋ تۋرالى تاريحي شەشىم قابىلداعانىن اتاپ ءوتتى.
«قازىرگى گەوساياساتتا يادرولىق قارۋ - قاۋىپسىزدىكتىڭ باستى ەلەمەنتى دەگەن پىكىر بار. ونداي قارۋى جوق ەلدەردىڭ تۇراقتىلىعىنا، اۋماقتىق تۇتاستىعىنا الاڭداماي وتىرا المايدى دەگەن پايىمدار ايتىلۋدا. دەگەنمەن، 30 جىل بۇرىن قابىلدانعان شەشىم ءالى دە وزەكتى. رەسەي مەن قىتايدىڭ ا ق ش- پەن قارىم-قاتىناسىنداعى داعدارىسى كۇشەيىپ تۇرعان كەزەڭدە بۇل قادام دۇرىس شەشىم بولعانىن كورسەتىپ وتىر. ياعني، يادرولىق قارۋدىڭ بولماۋى عانا ونىڭ قولدانىلمايتىنىنا كەپىل بولا الادى»، - دەدى ف. ماممادوۆ.
شارا سوڭىندا قاتىسۋشىلارعا قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي ەلشىلىك ۇيىمداستىرعان فوتوەكسپوزيتسيا مەن قازاقتىڭ ۇلتتىق داستارحانى كورسەتىلدى.
ەسكە سالساق، وسىدان تۋرا 30 جىل بۇرىن، 1991-جىلعى 29- تامىزدا قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» تاريحي جارلىققا قول قويعان بولاتىن.
پوليگونداعى يادرولىق سىناقتاردىڭ جالپى سانى 456 عا جەتكەن بولاتىن. مۇندا جارىلعان زاريادتاردىڭ جالپى قۋاتى حيروسيماعا تاستالعان بومبانىڭ قۋاتىنان 2,5 مىڭ ەسە كوپ ەدى.
