كونە دە جاڭا استانا: نۇر-سۇلتاننىڭ قازىرگى كەلبەتى قالاي قالىپتاستى - فوتو
سۋرەتكە ءتۇسىپ، ءومىرىنىڭ جارقىن ءساتىن ماڭگىلىككە مورلەگىسى كەلگەن قالالىقتار ىڭعايلى ورىن ىزدەپ اۋرە بولمايدى. قالاداعى ءاربىر عيماراتتىڭ وزىندىك ساۋلەتى، مازمۇنى بار.
كەيدە ءتىپتى الەمنىڭ ءار بۇرىشىنداعى ەڭ كورىكتى ورىنداردى ەۋرازيا كىندىگىنە اكەپ توعىستىرعا سالعانداي اسەر سىيلايدى. قازاقپارات قالانىڭ نەگىزگى كورىكتى جەرلەرى بۇرىن قانداي بولعانىن، جاڭا ناسانداردىڭ قالاي سالىنعانىن جانە تاريحي نىسانداردىڭ قالاي وزگەرگەنىن ەسكە ءتۇسىرىپ كوردى.
بايتەرەك
«بايتەرەك» بەكەردەن- بەكەر استانانىڭ باستى ساۋلەت نىسانى اتانعان جوق. ەل استاناسىنىڭ الماتىدان اقمولاعا اۋىسۋىن بەينەلەنيتىن ەرەكشە تۋىندى بۇل. ال و باستا بۇل ورىندا سەلينوگراد اۋەجايىنىڭ ۆوكزالى ورنالاسقان ەدى.
«كەيىن تىڭ يگەرۋى كەزەڭىندە اۋەجاي قازىرگى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ حالىقارالى اۋەجايى تۇرعان جەرگە كوشىرىلدى. ال بۇرىنعى اۋەجاي كەشەنى «دوسااف» (ارمياعا، اۆياتسياعا جانە فلوتقا جاردەمدەسۋدىڭ ەرىكتى قوعامى) عيماراتى رەتىندە قىزمەت ەتتى. «بايتەرەك» قۇرىلىسى 1996 -جىلدىڭ 25-قازانىندا باستالىپ، 2002 -جىلدىڭ 30-تامىزىندا اياقتالدى»»، - دەپ ەسكە الادى. نۇر-سۇلتان قالاسى مەملەكەتتىك ارحيۆىنىڭ عىلىمي- زەرتتەۋ ءبولىمىنىڭ باسىشىسى عازيزا يساحان.
«بايتەرەك» جايىندا، ونىڭ سيمۆولدىق ءمانى مەن مازمۇنى جايىندا بولام كوپ. ءبىر انىعى - ونىڭ بيىكتىگىن 97 مەتر. 1997 -جىلى مەملەكەتتىڭ جاڭا استاناسى رەتىندە جاريالانعان بولاتىن. نىساننىڭ بيىكتىگى سونى مەڭزەيدى. تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وڭ قولىنىڭ بەدەرىنە قولىن قويىپ تۇرىپ ىشتەي تىلەك تىلەۋ بۇگىندە جاعىمدى داستۇرگە اينالعان. بايتەرەكتىڭ ۇشار باسىندا بۇكىل دىندەردىڭ بىرلىگىن بىلدىرەتىن الەمنىڭ 17 ءدىن وكىلدەرىنىڭ قولتاڭباسى قويىلعان اعاش گلوبۋس ورناتىلعان.
«اقوردا» پرەزيدەنت رەزيدەنتسياسى
جاڭا استانانىڭ قاق ورتاسىندا كوركەمدىك ءمانى مەن اۋقىمى بىرەگەي ساۋلەت انسامبلى بوي تۇزەدى. ونىڭ باستى قۇرامداس بولىگى - اقوردا - ق ر پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنتسياسى. قۇرىلىسى 2001 -جىلى باستالدى. جوبانى ەۋروپا مەن قازاقستاننىڭ بەلگىلى ساۋلەتشىلەرى، ونىڭ ىشىندە اتاقتى ەۋروپالىق ديزاينەرلەر م. گۋالاتسي مەن ا. مولتەني جۇرگىزدى. ينتەرەردى ۇلتتىق ستيلدە ارلەۋ اكادەميك ك. مونتاحايەۆتىڭ نۇسقاۋى نەگىزىندە جۇرگىزىلدى. جاڭا رەزيدەنتسيانىڭ رەسمي تۇساۋكەسەرى 2004 -جىلعى 24-جەلتوقساندا ءوتتى.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
پرەزيدەنت رەزيدەنتسياسىنىڭ اتاۋىندا تەرەڭ ماعىنا جاتىر. تىكەلەي اۋدارعاندا «اقوردا» دەگەن «اق» جانە «وردا» سوزدەرىنەن قۇرالىپ تۇر.
تۇركى مادەنيەتىنىڭ سەمانتيكاسىندا «اق» ەڭ الدىمەن قاسيەتتى دەگەندى بىلدىرەدى. رەزيدەنتسيانىڭ قاسبەتى مەن ينتەرەرىندە دە اق ءتۇس باسىم. بۇل ۇعىم قۋانىش پەن اماندىقتى، شىنايىلىق پەن بەكزاتتىقتى، ابىروي مەن جاقسىلىقتى بەينەلەيدى. تاريحتان حابارى بار جاندار التىن وردا مەملەكەتىندەگى بيلەۋشىلەردىڭ رەزيدەنسياسى دا «اق وردا» اتالعانىن بىلەدى.
دەمەك، قازاقستان - التىن وردانىڭ ءتول مۇراگەرى. مەملەكەت باسشىسىنا ارنالعان رەزيدەنتتسيانىڭ اتاۋىندا وسىنداي تەرەڭ ءمان جاتىر.
«اقوردا» عيماراتىنىڭ جوباسىن تالقىلاۋ ءساتى، 2003 -جىل. سۋرەت نۇر- سۇلتان قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك مۇراعاتىنان الىندى
ەلوردانى شالقار شابىتپەن سالىنعان تۇتاس ءبىر ساۋلەت كەشەنى دەپ ەلەستەتسەك، ونىڭ وزەگىندە «حان شاتىر» - «بايتەرەك» - «اقوردا» - «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى» - «قازاق ەلى» مونۋمەنتى انسامبلى ۇيلەسىم تابا جايعاسان. ساۋلەت انسامبلىنىڭ كومپوزيتسيالىق وزەگى ۇلى دالا داستۇرلەرىنىڭ ساباقتاستىعىن ساقتاۋ، ەۋرازيالىق تولەرانتتىلىق مادەنيەتىن ىلگەرىلەتۋ جانە زاماناۋي الەمدىك وركەنيەتتىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە قۋاتتى قازاقستاندى قۇرۋ يدەيالارىن قامتيدى.
بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى
ەلوردانىڭ ءسانىن ارتتىرعان بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى. بۇل نىسان «الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ كونگرەسىن» وتكىزۋ ءۇشىن ارنايى سالىنعان. ساۋلەتىن سەر نورمان فوستەر كەسكىندەگەن. قۇرىلىسى 2006 -جىلى اياقتالدى. «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىن» سالۋ - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءتول يدەياسى. نىسان 2003 -جىلدىڭ 23-24-قىركۇيەگىندە استانادا وتكەن ءبىرىنشى «الەمدىك جانە ءداستۇرلى ۇلتتىق دىندەر سەزىندە» تانىستىرىلدى. سودان بەرى پيراميدا ءدىنتانۋ مەن ءدىني توزىمدىلىكتىڭ ورتالىعىنا اينالدى.
«QAZAQSTAN» ورتالىق كونسەرت زالى
ەلوردادا وتەتىن ەڭ ءبىر جارقىن مۋزىكالىق كەشتەر مەن سالتاناتتى شارالاردى قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى الەمدەگى ەڭ ۇلكەن كونسەرت زالدارىنىڭ ءبىرى - QAZAQSTAN ورتالىق كونسەرت زالىنان تاماشالايدى. بىرەگەي كەشەندى سالۋ يدەياسىن دا ەلباسى ۇسىنعا. نىساندى تۇڭعىش پرەزيدەنت تاۋەلسىزدىك كۇنىنە وراي 2009 -جىلى 16-جەلتوقساندا اشتى.
نۇر-سۇلتان قالاسى مەملەكەتتىك مۇراعاتىنىڭ عىلىمي- زەرتتەۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى عازيزا يساحاننىڭ ايتۋىنشا، نىساننىڭ ديزاين اۆتورى - الەمدەگى ەڭ تانىمال ديزاينەرلەردىڭ ءبىرى مانفرەدي نيكولەتتي. QAZAQSTAN ورتالىق كونسەرت زالىنىڭ اتى كەيىنگى كەزدە اۋسترالياداعى سيدنەي وپەرا تەاترىمەن قاتار اتالا باستادى.
«شولدەگى گۇل». ايگىلى ديزاينەر ءوز تۋىندىسىن وسىلاي اتاعان. مۋزىكا مەن اسەم تابيعاتتىڭ ۇندەستىگىن ۇيلەستىرەتىن كونسەرت زالىنىڭ اۆانگاردتىق بەينەسى اسەم استانانىڭ رۋحىن بەينەلەيدى.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
QAZAQSTAN ورتالىق كونسەرت زالى ءوزىنىڭ كوپ فۋنكسيونالدى بولۋىمەن جانە كەرەمەت اكۋستيكاسىمەن تاڭ قالدىرادى. زالدىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسىنەن ساحنا ايقىن كورىنەدى. ەستەتيكا مەن اكۋستيكانىڭ جوعارى دەڭگەيى كونسەرت زالىنىڭ باستى ارتىقشىلىعى دەسە دە بولادى. وسىلايشا بۇل زال الەمدىك شىعارماشىلىق كەڭىستىكتىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى. مۇندا تەك وتاندىق ارتىستەر مەن شىعارماشىلىق ۇجىمدار عانا ەمەس، اتاقتى شەتەلدىك ونەر جۇلدىزدارى دا ونەر كورسەتەدى.
«ازىرەت سۇلتان» مەشىتى
قۇرىلىسى 2009 -جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا باستالعان «ازىرەت سۇلتان» مەشىتى رۋحاني تىنىشتىق ىزدەگەن جاندار ءۇشىن ۇيىق مەكەن ىسپەتتى. مەشىت 2012 -جىلدىڭ 6-شىلدەسىندە ەلوردانىڭ بىرەگەي نىساندارىنىڭ ءتىزىمىن تولىقتىردى. ءار كەزەڭدە قۇرىلىسقا 1000 نان 1500 ادامعا دەيىن جۇمىلدىرىلدى. ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇسىنىسى بويىنشا مەشىت «ازىرەت سۇلتان» دەگەن اتاۋ الدى. بۇل ات - يسلامدى قازاقتىڭ داستۇرىنە يكەمدەپ، جاڭا دەڭگەيگە شىعارعان ءدىني قايراتكەر، دانالىققا تولى «ديۋاني حيكمەتتىڭ» اۆتورى، قاسيەتتى تۇركىستاندا كەسەنەسى تۇرعان قوجا احمەت ياسساۋيدىڭ ەل ارداقتاپ قويعان ەسىمدەرىنىڭ ءبىرى.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
عيمارات قازاقتىڭ ءداستۇرلى ويۋ- ورنەكتەرىن قولدانا وتىرىپ، كلاسسيكالىق يسلام ستيلىندە سالىنعان. ەسىل وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان مەشىت «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايى» مەن «قازاق ەلى» مونۋمەنتىمەن ۇيلەسىم تاپقان. ءبىر مەزەتتە بەس مىڭ ادام، ال مەرەكە كۇندەرى - 10 مىڭ ادامعا دەيىن ءمىناجات ەتە الادى.
«حان شاتىر» ساۋدا ويىن-ساۋىق ورتالىعى
ەلوردانىڭ ويىن- ساۋىق نىساندارىنا كەلەتىن تۋرالى ايتساق، الەمدەگى ەڭ ۇلكەن شاتىر بولىپ سانالاتىن «حان شاتىر» ساۋدا- ويىن- ساۋىق ورتالىعىنىڭ ورنى بولەك. بۇل تۋرسيتەرەڭ كوپ سۇعاتىن نىسانداردىڭ ءبىرى. عيمارات 2010 -جىلدىڭ 6-شىلدەسىندە اشىلدى.
«حان شاتىر» گيننەستىڭ رەكوردتار كىتابىنا دا ەنگەن. بۇل عيمارات الەمدىك دەڭگەيدەگى شوپپينگ پەن ويىن- ساۋىقتى ءبىر شاڭىراق استىندا بىرىكتىرەتىن استاناداعى العاشقى جانە جالعىز لايفستايل- ورتالىق دەپ ەسەپتەلەدى. اتاقتى بريتاندىق ساۋلەتشى لورد نورمان فوستەر جوبالاعان «حان شاتىر» الەمدەگى بىرەگەي شاتىر ءپىشىندى ەڭ ءىرى عيمارات رەتىندە تانىمال.
«استانا وپەرا» وپەرا جانە بالەت تەاترى
تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن 2013 -جىلى اشىلعان «استانا وپەرا» وپەرا جانە بالەت تەاترى - ەلورداداعى باستى مادەني نىسانداردىڭ ءبىرى.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
بۇل - ورتالىق ازياداعى الەمدىك ساۋلەت ونەرىنىڭ ەڭ ۇزدىك كلاسسيكالىق داستۇرلەرىن ەسكەرە وتىرىپ سالىنعان ەڭ ءىرى تەاتر. كلاسسيكالىق ارحيتەكتۋرا قازاقتىڭ ۇلتتىق ناقىشىمەن جاراسىم تاپقان. ال تەحنيكالىق جابدىقتالۋى الەمدىك ستاندارتتارعا ساي كەلەدى. مۇندا ميلاننىڭ لا سكالا تەاترى، نەاپوليتاندىق «سان- كارلو»، گەنۋەزيالىق «كارلو فەليچە» ، پاريج ۇلتتىق وپەراسى، سانكت- پەتەربۋرگتەگى ماريين تەاترى جانە ت. ب. ۇجىمدار گاسترولدىك ساپارمەن كەلگەن. ەكسپو-2017 اياسىندا پلاسيدو دومينگونىڭ ХХV حالىقارالىق «وپەراليا» ۆوكاليستەر بايقاۋى ءوتتى.
تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قورى
ەلوردا ورتالىعىنداعى تاعى ءبىر قىزىقتى عيماراتتا «نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قورى» - ەلدەگى ەڭ ءىرى كوممەرتسيالىق ەمەس قور ورنالاسقان. ونىڭ قىزمەتى بارلىق جوبالاردى كاسىبي باسقارۋ مەن جۇيەلى جۇرگىزۋگە نەگىزدەلگەن.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
قور 2000 -جىلى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جەكە باستاماسىمەن قۇرىلعان. بۇگىندە ۇيىم باستاما اۆتورىنىڭ ادامي كاپيتالدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋعا جانە قازاقستاندىقتاردىڭ جاڭا بۋىنىن قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان يدەيالارىن ماقتانىشپەن ىسكە اسىرىپ وتىر. قوردىڭ جۇمىسى تالانتتى جاستاردى قولداۋعا، الەۋمەتتىك جوبالار مەن ازاماتتىق باستامالاردى دامىتۋعا، باسەكەگە قابىلەتتى ساراپتامالىق- تالداۋ ورتالىعىن دامىتۋعا باعىتتالعان.
شابىت: قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتى
قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىن رۋح بەسىگى نەمەسە ۇلتتىق كاسىبي مۋزىكالىق ءبىلىم مەن مادەنيەتتىڭ، ونەردىڭ ورتالىعى دەسە دە بولادى. ءبىلىم ورداسى تالانتتى مۋزىكانتتاردىڭ، حورەوگرافتاردىڭ، ونەرتانۋشىلاردىڭ، مادەنيەتتانۋشىلاردىڭ، كىتاپحانا قىزمەتكەرلەرى مەن پەداگوگتاردىڭ ۇزدىك بۋىنىن تاربيەلەپ كەلەدى.
سۋرەت فوتوگراف شۇكىر شاحايدىڭ جەكە ارحيۆىنەن الىندى
قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسى 1998 -جىلى 31-ناۋرىزدا ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قولداۋىمەن قۇرىلدى. قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ 2009 -جىلعى 12-قازانداعى قاۋلىسىنا سايكەس قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسى جاڭا مارتەبەگە يە بولدى جانە قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتى بولىپ وزگەرتىلدى، سول جىلى ۋنيۆەرسيتەت نۇر-سۇلتان قالاسىندا ورنالاسقان جاڭا عيماراتقا كوشتى.
ەكسپو
ءسوز سوڭىندا، ارينە، ەكسپو-2017 حالىقارالىق مامانداندىرىلعان كورمەسىنىڭ جۇرەگى بولعان - «نۇر الەم» سفەرالىق عيماراتىن اتاپ وتكەن ءجون. كورمە قازاقستان استاناسىندا 2017 -جىلعى 10-ماۋسىم مەن 10-قىركۇيەك ارالىعىندا ءوتتى. تاقىرىبى - «بولاشاق ەنەرگياسى». ەكسپو-2017 كورمەسىنە 115 مەملەكەت پەن 22 حالىقارالىق ۇيىم قاتىسىپ، 4 ميلليونعا جۋىق ادام كەلدى. ولاردىڭ 500 مىڭى شەتەلدىك ەدى.
سۋرەت نۇر-سۇلتان قالاسى مەملەكەتتىك ارحيۆىنەن الىندى
كورمەنىڭ باستى نىسانى بيىكتىگى 100 مەتر، ديامەترى 80 مەتر بولاتىن «نۇر الەم» عيماراتى بولدى.
«نۇر الەم» ستوكگولمدەگى ديامەترى 30 مەتر بولاتىن ەريكسسون- گلوبۋس ارەناسىنان كەيىنگى سفەرالىق پىشىندەگى ەڭ بيىك عيمارات بولىپ سانالادى. سۋرەت نۇر-سۇلتان قالاسى مەملەكەتتىك ارحيۆىنەن الىندى مۇراعاتتان الىنعان سۋرەتتەردىڭ اراسىنان ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەكسپو-2017 كەشەنىنىڭ كاپسۋلاسىن سالعان ءساتىن دە ۇسىنىپ وتىرمىز.
كورمە اياقتالعاننان كەيىن دە «نۇر الەم» تۋريستەر ەڭ كوپ باس سۇعاتىن باستى ورىنداردىڭ بىرىنە اينالدى. ال كورمەدەن بوساعان پاۆيلونداردا ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن كاسىپورىندار ورنالاسقان.
اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي
