قازاقستاندا قارىز الۋشىلاردى وڭالتۋدىڭ جاڭا تەتىگى ىسكە قوسىلادى
ق ر قارجى نارىعىن رەتتەۋ جانە دامىتۋ اگەنتتىگى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى نۇرلان ءابدىراحمانوۆ بۇل سالاداعى ساياسات بانكتەردىڭ دە، قارىز الۋشىلاردىڭ دا شەكتەن تىس كرەديتتىك تاۋەكەلدەرىن بولدىرماۋعا، بانكتەردى تاۋەكەلى از قارىز ساناتتارىنا قايتا بەيىمدەۋگە جانە قازاقستاندىقتاردىڭ جيناقتالعان بورىشتىق جۇكتەمەسىنىڭ ءوسۋىن شەكتەۋگە باعىتتالعانىن اتاپ ءوتتى. ءابدىراحمانوۆتىڭ ايتۋىنشا، مەرزىمى وتكەن بورىشتىڭ وسۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن 2020 -جىلعى 1 -قاڭتاردان باستاپ كەپىلسىز تۇتىنۋشىلىق قارىزدار مەن ميكروكرەديتتەر بويىنشا ايىپاقىلار مەن كوميسسيالاردى ەسەپتەۋگە تىيىم سالۋ تۇرىندە رەتتەۋ شارالارى قابىلداندى.
بۇل مەرزىمى 90 كۇننەن اسقان بەرەشەگى بار ازاماتتارعا قاتىستى. سونداي-اق، تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەۋدىڭ شامادان تىس وسۋىنە جول بەرمەۋ جانە كەپىلسىز قارىزدار بويىنشا حالىقتى كرەديتتىك تاۋەكەلدەردەن قورعاۋ ماقساتىندا تابىسى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن ازاماتتارعا قارىز بەرۋگە تىيىم سالىندى.
«سونىمەن بىرگە، وتكەن جىلدان باستاپ رەتتەۋشى بورىشتىق جۇكتەمەنىڭ كوەففيسيەنتىن بەلگىلەدى، وعان سايكەس، ەگەر كرەديت بويىنشا تولەمدەر قارىز الۋشىنىڭ اي سايىنعى كىرىسىنىڭ %50 ىنان اسسا، بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارىنىڭ قارىز الۋشىلارعا تۇتىنۋشىلىق قارىزدار بەرۋىنە تىيىم سالىنادى. بۇل رەتتە بانكتەر مەن ميكروقارجى ۇيىمدارى قارىز الۋشىلاردىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن كىرىستەر مەن مۇلىك تۋرالى سەنىمدى مالىمەتتەر نەگىزىندە باعالاۋى قاجەت بولادى. مۇنىمەن قوسا، بانكتەر مەن م ق ۇ- نىڭ تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەردى شامادان تىس بەرۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن كاپيتال رەزەرۆىن %150 دان %300 عا ەكى ەسەگە كوبەيتۋ تۇرىندە بانكتەردىڭ مەنشىكتى كاپيتالىنىڭ تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەرگە جەتكىلىكتىلىك كوەففيتسيەنتتەرى ۇلعايتىلدى»، - دەگەن دەرەكتەر كەلتىردى اگەنتتىك ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى.
قابىلدانعان شارالار ناتيجەسىندە بانكتەردىڭ تاۋەكەل تابەتى تومەندەگەن. مەنشىكتى كاپيتالعا جۇكتەمە ورتاشا العاندا، تۇتىنۋشىلىق قارىزدار بويىنشا %140 دان %150 عا دەيىن ءوستى، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشى قارىز الۋشىلار سانى 112 مىڭ ادامعا دەيىن %53 عا تومەندەدى، تۇتىنۋشىلىق قارىزداردىڭ جالپى ءوسۋ قارقىنى %4,3 عا دەيىن ءتۇستى.
«بۇل رەتتە، تۇتىنۋشىلىق قارىزدار بويىنشا 90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن بەرەشەكتىڭ دەڭگەيى %6,9- عا دەيىن تومەندەدى، مالىمەت بويىنشا، 2019 -جىلى بۇل سيفر %8,6 بولدى. حالىقتى كرەديتتەۋدىڭ نەگىزگى ءوسۋى يپوتەكالىق قارىز ەسەبىنەن بولدى، ولاردى بەرۋ كولەمى 2020 -جىلى %34,3 عا ءوستى»، - دەدى سپيكەر.
سونىمەن قاتار ول اگەنتتىك ازىرلەگەن وڭالتۋدىڭ جاڭا تەتىگى تۋرالى ايتىپ بەردى. ەگەر 90 كۇننەن استام مەرزىمى وتكەن كرەديت وتەلگەن بولسا، ول قارىز الۋشىعا «وڭالتىلعان» مارتەبەسىن بەرۋدى كوزدەيدى، ءبىراق بۇل رەتتە بانكتەر جۇيەسى جاڭا قارىزدار بەرۋدەن باس تارتا وتىرىپ، مۇنداي ازاماتتاردى تاۋەكەلى جوعارى دەپ تانيدى.
«وڭالتۋدىڭ جاڭا تەتىگى قارىز الۋشىعا كرەديتتىك بيۋرو جۇيەسىندەگى «وڭالتىلعان» مارتەبەسىن بەرۋدى كوزدەيدى. بۇل مارتەبە ازاماتتاردىڭ بانكتەر جانە باسقا كرەديتورلار الدىنداعى وزدەرىنىڭ مىندەتتەمەلەرىن ادال ورىنداۋعا باستاما بولىپ تابىلادى. مارتەبەنى الۋ ءۇشىن قانداي دا ءبىر قۇجاتتار قاجەت ەمەس، پروتسەدۋرانى كرەديتتىك بيۋرو مەرزىمى وتكەن بورىشتى وتەگەننەن كەيىن 12-اي وتكەن سوڭ جانە وسى كەزەڭدە وزگە مەرزىمى وتكەن بەرەشەك بولماعان كەزدە جۇرگىزەدى»، - دەدى ءابدىراحمانوۆ.
اگەنتتىك ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى مەرزىمى وتكەن بەرەشەگى تولىق ەمەس، تەك ءىشىنارا وتەلگەن قارىز الۋشىلاردىڭ باسقا ساناتى تۋرالى دا ايتىپ بەردى. بانكتەر ءاربىر وسىنداي قارىز الۋشىمەن كەيىننەن وتەۋدىڭ نەعۇرلىم ىڭعايلى كەستەسىمەن وڭالتۋ جوسپارىن جاساۋ ءۇشىن ونىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن باعالاۋ بويىنشا جەكە جۇمىس جۇرگىزەتىن بولادى. تيىسىنشە، مۇنداي قارىز الۋشىلار «وڭالتىلعان» مارتەبەسىن الۋ وڭالتۋ جوسپارىن ورىنداعان جاعدايدا جانە سوڭعى 12 ايدا وزگە مەرزىمى وتكەن بەرەشەك بولماعان كەزدە مۇمكىن بولادى. العان ساتتەن باستاپ كرەديتتەرىن وتەمەگەن قارىز الۋشىلار ساناتى ءۇشىن دە جاڭالىقتار بار.
ولارعا پروبلەمالىق بەرەشەكتى رەتتەۋدىڭ سوتقا دەيىنگى جاڭا ءتارتىبى قولدانىلاتىن بولادى. «سوتتارعا جۇكتەمەنى جەدەل شەشۋ جانە ازايتۋ ءۇشىن اگەنتتىك سوتقا دەيىنگى رەتتەۋدىڭ ءبىرىڭعاي قۇقىقتىق رەجيمىن ەنگىزۋدى كوزدەيتىن زاڭنامالىق نورمالاردى ازىرلەدى. جاڭا ءتارتىپ شەڭبەرىندە بانكتەر وسىنداي قارىز الۋشىلاردىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن باعالاۋ جونىندە جەكە جۇمىس جۇرگىزۋگە جانە وڭتايلاندىرىلعان بورىش جۇكتەمەسى مەن بورىشتى وتەۋدىڭ جاڭا كەستەسىن قامتيتىن كرەديتور مەن قارىز الۋشى ءۇشىن ءوزارا قولايلى وڭالتۋ جوسپارىن جاساۋعا مىندەتتى بولادى. زاڭنامالىق تۇزەتۋلەردى قابىلداۋ ەكى ەسەگە - 180 كۇننەن 90 كۇنگە دەيىن قارىز الۋشىلاردىڭ وتىنىشتەرىن قاراۋ جانە ولاردىڭ پروبلەمالىق بەرەشەكتەرىن رەتتەۋ مەرزىمدەرىن قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، - دەدى اگەنتتىك وكىلى.
