قازاق دالاسىنداعى اشتىق جانە ونىمەن كۇرەس تۋرالى
سونىڭ ءبىرى - 1921-1922 -جىلدارداعى اشتىق ەدى. بۇل اشتىق - تەك قازاقستاننىڭ 5 گۋبەرنياسىن عانا ەمەس، رەسەيدىڭ 30 دان استام گۋبەرنياسىن قامتىدى. اسىرەسە، رەسەيدىڭ سامارا، ساراتوۆ، پوۆولجە، وڭتۇستىك ۋكراينا، قىرىم، باشقۇرتستان، پريۋرالە جانە باتىس ءسىبىر ايماقتارى اشتىقتان قاتتى زارداپ شەكتى. اشتىق جايلاعان وسى 35 گۋبەرنيانى مەكەندەگەن 90 ميلليون حالىقتىڭ 40 ميلليونى (رەسمي مالىمەتتەردە 28 ميلليون) اشتىقتىڭ اۋىر زاردابىن تارتسا، ونىڭ 5 ميلليوننان استامى الاپات اشتىقتىڭ قۇربانى بولدى.
1920 -جىلعى 28-تامىزعا دەيىن جۇرگىزىلگەن دەموگرافيالىق ساناق پەن وسى جىلدىڭ كۇز ايلارىندا اياقتالعان ق ا ك س ر اۋىل شارۋاشىلىعى ساناعىنىڭ ناتيجەلەرىنە سايكەس جاسالعان ق ا ك س ر ستاتيستيكا باسقارماسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 1920 -جىلى ق ا ك س ر- دە بارلىعى 4.938.383 ادام تىركەۋگە الىنسا (سول كەزدەگى تۇركىستان اكسر- ىنە قاراستى سىرداريا جانە جەتىسۋ وبلىستارىنىڭ حالقىن قوسپاعاندا)، 1923 -جىلى ق ا ك س ر- دەگى حالىق سانى - 3.786.910 ادام بولعان.
بۇدان 1920-1923 -جىلدار ارالىعىندا ق ا ك س ر- دە حالىق سانىنىڭ 1.151.473 ادامعا كەمىگەنىن بايقايمىز (وسى مالىمەتكە قاراي وتىرىپ، شامامەن العاندا ازايعان 1,151 مىڭ حالىقتىڭ قانشاسىنىڭ اشتىقتان، قانشاسىنىڭ جۇقپالى اۋرۋلار مەن ىندەتتەردەن قايتىس بولعانىن جانە قانشاسىنىڭ كورشىلەس رەسپۋبليكالارعا بوسىپ كەتكەنىن تەرەڭ زەرتتەپ، ناقتىلاۋ قاجەت دەگەن قورىتىندى جاسايمىز).
اشتىق باستالعان سوڭ- اق، ۆ. ي. لەنين باستاعان بولشەۆيكتەر پارتياسى شۇعىل دابىل قاعىپ، اشتىققا قارسى كۇرەس جۇمىستارىن باستادى. وسى جۇمىس اياسىندا، 1921 -جىلى 18-ماۋسىمدا بۇكىل رەسەيلىك و ا ك دەكرەتى بويىنشا اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن ورتالىق كوميسسيا (س ك پومگول) قۇرىلىپ، ونى بو ا ك ءتوراعاسى م. ي. كالينين باسقاردى. مۇنداي كوميسسيالار ر ك ف س ر- عا قاراستى بارلىق اۆتونوميالى ۇلتتىق رەسپۋبليكالار مەن وبلىستاردا، گۋبەرنيالار مەن ۋەزدەردە تۇگەل قۇرىلدى. سونىڭ ءبىرى - 1921 -جىلى 8-شىلدەدە قۇرىلعان ق ا ك س ر و ا ك جانىنداعى اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن توتەنشە كوميسسيا (ا ك ت ك) ەدى.
كوميسسيانى قازاتكوم ءتوراعاسى س. مەڭدەشيەۆ باسقارسا، ونىڭ العاشقى قۇرامىنا مۇشە بولىپ ازىق- تۇلىك (ي. و. شلەيفەر)، جەر- سۋ (ۆ. ن. حارلوۆ)، الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ (ءا. ت. جانگەلدين) حالىق كوميسسارلارى جانە ج ش ي حالكوماتىنىڭ وكىلى كىردى. بارلىق گۋباتكومدار مەن ۋاتكومداردىڭ جانە اۋاتكومداردىڭ جانىنان اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن جەرگىلىكتى كوميسسيالار قۇرىلدى. بولاتكومداردىڭ، اۋىلدىق جانە سەلولىق كەڭەستەردىڭ جانىنان اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن ءوزارا كومەك كوميتەتتەرى مەن ۇياشىقتار ۇيىمداستىرىلدى.
1921 -جىلى 6-قازاندا وتكەن ق ا ك س ر كەڭەستەرى Ⅱ سەزىنىڭ 4-ماجىلىسىندە ازىق- تۇلىك حالكومىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ي. و. شلەيفەر «اشتىقپەن كۇرەس تۋرالى» بايانداما جاسادى. سەزد شلەيفەردىڭ بايانداماسىن تالقىلاپ، «اشتىقپەن كۇرەس تۋرالى ماسەلە جونىندەگى قارار» قابىلدادى.
1921 -جىلى 25-قازاندا ق ا ك س ر و ا ك پرەزيديۋمى ا ك ت ك قۇرامىن كەڭەيتىپ، ونى اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن ورتالىق كوميسسياعا (ا ك و ك) اينالدىردى (كوميسسيا 1922 -جىلدىڭ 26-قىركۇيەگىندە تاراتىلىپ، ونىڭ ورنىنا اشتىق سالدارىمەن كۇرەسەتىن ورتالىق كوميسسيا قۇرىلدى). ا ك و ك قۇرامىنا اشىققاندارعا كومەكتەسۋگە ىقپال جاساي الاتىن بارلىق مەملەكەتتىك بيلىك ورگاندارىنىڭ وكىلدەرى ەنگىزىلدى.
1922 -جىلى 12-17-اقپان ارالىعىندا اشتىققا ۇشىراعان گۋبەرنيالار وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ورىنبوردا وتكەن اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن كوميسسيالاردىڭ I بۇكىل قىرعىزدىق (بۇكىل قازاقتىق) سەزىندە ا ك و ك ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى س. د. سەرگەيەۆ اشتىقپەن كۇرەس تۋرالى بايانداما جاسادى. ال ارادا 2 كۇن وتكەن سوڭ ورىنبوردا باستالىپ 27-اقپانعا دەيىن سوزىلعان ەكىنشى وبلىستىق پارتكونفەرەنتسيا دەلەگاتتارىنىڭ الدىندا س. مەڭدەشەۆ «ق ك س ر- دەگى اشتىق جانە ونىمەن كۇرەس تۋرالى» بايانداما جاسادى. ءبىز بۇگىن قازاتكومنىڭ تۇڭعىش ءتوراعاسى بولعان س. مەڭدەشيەۆتىڭ ستەنوگرافيالىق ەسەپكە تۇسكەن وسى بايانداماسىن (ق ر پ ا، 139-قور) ورىس تىلىنەن اۋدارىپ، رەداكسياعا ۇسىنعان ءسابيت شىلدەبايدىڭ ماتەريالىن جاريالاپ وتىرمىز.
بايانداماعا كىرىسپەس بۇرىن، مەن ءوز باياندامامدا قىررەسپۋبليكاداعى اشتىقتىڭ جالپى مالىمەتتەرى مەن سەبەپتەرىنە جانە مولشەرىنە، وسى اپاتقا قارسى كۇرەس جونىندەگى جۇمىسىمىز جانە الدىمىزدا تۇرعان كەزەكتى مىندەتتەرىمىز تۋرالى جالپى جاعدايلارعا قاتىستى توقتالاتىنىمدى ەسكەرتۋىم كەرەك. ءبىز كونفەرەنسيا بىتە سالىسىمەن وتەتىن الداعى قازو ا ك سەسسياسىنا (2022 -جىلى 28-اقپان - 4 -ناۋرىز ارالىعىندا 2-سايلاعان قازاتكومنىڭ 2-سەسسياسى ءوتتى. بۇل سەسسيا قۇجاتتارى «1 سەسسيا» دەپ جاريالاندى.
ءبىراق كەيىننەن، بۇل سەسسيانى «2-سايلانعان قازاتكومنىڭ 2-سەسسياسى» دەپ تانۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان بولاتىن. سەبەبى، 2021 -جىلى 10-قازاندا وتكەن 2-سايلانعان قۇرامنىڭ العاشقى ءماجىلىسى 1-سەسسيا دەپ تانىلدى. بۇل سەسسيادا اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن ورتالىق كوميسسيا ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى س. د. سەرگەيەۆ «اشتىقپەن كۇرەس تۋرالى» بايانداما جاسادى) قويىلاتىن پراكتيكالىق ءىس- شارالاردى ازىرلەۋدەمىز.
قىررەسپۋبليكاداعى اشتىقتىڭ ورىن الۋىنا ۇزاققا سوزىلعان قۇرعاقشىلىقتىڭ سالدارىنان استىق پەن ءشوپتىڭ كۇيىپ كەتۋى سەبەپ بولدى. اشتىق ورىنبور، اقتوبە، قوستاناي، ورال، بوكەي گۋبەرنيالارى مەن اداي ۋەزىن قامتىدى. كۇيىپ كەتكەن جەردىڭ جالپى اۋدانى 1.048.100 شارشى ۆەرست، اشىققان حالىقتىڭ سانى 2.653.300 ادام بولدى.
اشتىق قىرعىز رەسپۋبليكاسى تولىقتاي ەكونوميكالىق سارقىلۋ جاعدايىندا بولعان كەزدە پايدا بولدى. 18-20 -جىلدارى قىررەسپۋبليكا اۋماعىن قامتىعان ازامات سوعىسى، 20 -جىلى استىق پەن ءشوپتىڭ شىقپاي قالۋى، 20 جانە 21 -جىلدارى مالدىڭ جۇتقا ۇشىراۋى رەسپۋبليكانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن تولىق قۇلدىراۋعا الىپ كەلدى. ورتالىق ستاتيستيكالىق باسقارما بىزگە قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىر جاعدايىنا قاتىستى تومەندەگىدەي كورسەتكىشتەردى بەرەدى:
1917 -جىلى ەگىستىك - 5.840.000 دەسياتينا؛
1920 -جىلى - 3.075.000 دەسياتينا؛
1921 -جىلى - 2.098.000 دەسياتينا بولدى.
دەمەك، 17 -جىلدان 20 -جىلعا دەيىن ەگىس القابى %20 عا، 17 -جىلدان 21 -جىلعا دەيىن %47 عا قىسقارعان.
17 -جىلى - 29.700.000 باس مال؛
20 -جىلى - 9.700.000 باس مال؛
21 -جىلى - 6.200.000 باس مال بولعان.
17-20 -جىلدار ارالىعىندا مالدىڭ ازايۋى %67، 17-21 -جىلدارى - %83 قۇرايدى. ەگەر اشتىققا ۇشىراعان 5 گۋبەرنيانى الىپ قاراساڭىز، تومەندەگىدەي كارتينانى كورەسىز:
1917 -جىلى ەگىستىك - 2.307.000 دەسياتينا؛
1920 -جىلى - 1.701.000 دەسياتينا؛
1921 -جىلى - 1.130.000 دەسياتينا.
ەگىس القابى 17-20 -جىلدارى %24 عا، 20-21 -جىلدارى %33 عا جانە 17-21 –جىلدارى %55 عا قىسقارعان.
17 -جىلى - 12.044.000 باس مال؛
20 -جىلى - 4.657.000 باس مال؛
21 -جىلى - 2.506.000 باس مال.
مال باسىنىڭ ازايۋى 17 -جىلدان 20 -جىلعا دەيىن %60 عا، 20-دان 21-گە دەيىن %46 عا جانە 17-دەن 21-گە دەيىن %78 عا ورىن العان.
ەگىستىك كولەمى مەن مال باسىنىڭ ازايۋىن ورتا ەسەپپەن ءبىر قوجالىققا شاققاندا تومەندەگىدەي كورسەتكىشتەر پايدا بولدى:
17 -جىلى ءبىر قوجالىق ەگىستىگى - 5,5 دەسياتينا؛
20 -جىلى ءبىر قوجالىق ەگىستىگى - 4,2 دەسياتينا؛
21 -جىلى ءبىر قوجالىق ەگىستىگى - 2,8 دەسياتينا.
17 -جىلى ءبىر قوجالىقتا - 28,7 باس مال؛
20 -جىلى ءبىر قوجالىقتا - 11,5 باس مال؛
21 -جىلى ءبىر قوجالىقتا - 6,2 باس مال.
بۇل ساندار اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى اپاتتى جاعدايدى ايقىن كورسەتەدى. 1921 -جىلى ق ا ك س ر- دەگى 2.098.000 دەسياتينا ەگىس القابىنان، ءتىپتى ورتاشا ەسەپپەن العاندا ءاربىر دەسياتيناسىنان 32 پۇت العاننىڭ وزىندە استىق كولەمى 70 ميلليون پۇتتان اسپايتىن ەدى، ال ازىق- تۇلىك پەن تۇقىم قاجەتتىلىگى 100 ميلليون پۇتتى قۇرايدى.
مەن ەندى اشىققان گۋبەرنيالارداعى جوقشىلىق كولەمىنە كوشەيىن.
1921 -جىلى 1.130.000 دەسياتينا ەگىستىكتىڭ ءاربىر دەسياتيناسىنان ورتا ەسەپپەن 2,5 پۇت استىق العاندا، بارلىعى 2.809.200 پۇت استىق جينالدى.
حالىق ءۇشىن ەسەپتەلگەن ازىق- تۇلىك قاجەتتىلىگى 13.475.700 پۇتتى قۇرايدى. وسىدان 10.660.500 پۇت استىقتىڭ جەتىسپەيتىنىن كورۋگە بولادى.
1.365.430 دەسياتينا جەرگە سەبەتىن تۇقىم قاجەتتىلىگى 7.003.196 پۇت دەپ ەسەپتەلدى. جالپى جەتىسپەۋشىلىك 17.669.696 پۇتتى قۇراپ وتىر. مەملەكەتتىك تاماقتاندىرۋعا قوسىلاتىن اشىققانداردىڭ سانىن انىقتاۋ تۋرالى ماسەلە اناعۇرلىم كۇردەلى بولىپ تۇر. جالپى العاندا حالىقتىڭ ءۇش ءتۇرى - وتىرىقشى، كوشپەلى جانە جارتىلاي كوشپەلى بولا وتىرىپ، ولار شارۋاشىلىق جاعدايلارىنا بايلانىستى ەكونوميكالىق توپتارعا بولىنەدى. ورتالىق ستاتيستيكالىق باسقارما ا ك و ك ۇسىنىسى بويىنشا ءاربىر جەكە قوجالىقتىڭ (1920 -جىلعى اۋىل شارۋاشىلىعى ساناعىنىڭ دەرەكتەرى جانە وسى دەرەكتەرگە 1921 -جىلى ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەر بويىنشا) وتىرىقشى اۋدانداردا ءبىر قوجالىققا ءتيىستى ەگىس كولەمىنە قاراي جانە كوشپەلى اۋدانداردا مال سانىنا قاراي قايسى ەكونوميكالىق توپقا جاتاتىنىن انىقتاپ شىقتى.
سونىمەن، بارلىق وسى مالىمەتتەردى جەرگىلىكتى جەرلەردەن الىنعان مالىمەتتەرمەن ۇيلەستىرە وتىرىپ، ءبىز اشىققان 1.400.000 ادامعا بارلىعى 9 ميلليون پۇت نان قاجەت ەكەندىگىن انىقتادىق. ءبىراق قازىرگىدەي ساياسي- ەكونوميكالىق جاعدايدا وسىنشاما نان الامىز دەپ ايتۋ قيىن. ويتكەنى كەڭەس رەسپۋبليكاسىنىڭ ءوزى وتە قيىن جاعدايدا، سەبەبى قالىپتى ۋاقىتتا بۇكىلرەسەيلىك استىقتىڭ %30 ىنا دەيىن بەرەتىن جانە 1920 -جىل مەن 1921 -جىلعى جيىن- تەرىم كەزىندە 87 ميلليون پۇت بەرگەن پوۆولجە، پريكامە سياقتى جانە ت. ب. ەڭ جاقسى گۋبەرنيالاردىڭ ءوزى اشتىقتىڭ تابيعي اپاتىن باستان كەشۋدە. ەندى ولاردىڭ وزدەرىنە نان جەتىسپەي وتىر.
يمپەرياليستىك سوعىس پەن ازامات سوعىسى قيراتقان شارۋاشىلىقپەن بىرگە كەڭەستىك فەدەراتسيانىڭ يندۋستريا جانە تەمىر جول سياقتى حالىق شارۋاشىلىعى دا تولىق بۇزىلدى. شەت ەلدەردەن استىق پەن باسقا دا قاجەتتى زاتتاردى الۋعا دا سەنۋدىڭ قاجەتى جوق.
كاپيتاليستىك مەملەكەتتەر جانە بۋرجۋازيا كەڭەستىك رەسەيدىڭ اشتىققا ۇشىراعان شارۋالارى مەن جۇمىسشىلارى ءۇشىن وتە ساراڭ. ولار رەسەيدى كۇيرەتىپ، شارۋاشىلىقتى قيراتقان كولچاك، دەنيكين، ۆرانگەلدىڭ ءتۇرلى اقگۆاردياشىل اسكەرلەرىن قولداۋعا ميلليونداعان قاراجات جۇمسادى. ال اشتارعا كومەكتەسۋ ىسىندە بۇل كاپيتاليستىك ۇكىمەتتەر مەن بۋرجۋازيا جەكەلەگەن ادامداردىڭ وركوكىرەك مالىمدەمەلەرى مەن قارارلارىنان ءارى اسپاي وتىر. مۇنداي قاتىناس ءتىپتى ارتىق استىقتى نە ىستەرىن بىلمەي، ونى وتىن رەتىندە جاعاتىن ەلدەردە دە بولدى.
نۋلانس (جوزەف نۋلانس (29.03.1864-9.09.1944) - فرانسۋز ساياساتكەرى، قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرى. 1920-1924 -جىلدارى دەپۋتاتتار پالاتاسىندا سەناتور) ءتوراعالىق ەتەتىن اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن حالىقارالىق كوميسسيا دەپ اتالعان كوميسسيانىڭ قاۋلىسى ەرەكشە مەنمەندىكپەن ەرەكشەلەندى. بۇل قاۋلى رەسەيدىڭ اشىققان شارۋالارى مەن جۇمىسشىلارى شىن مانىندە كومەككە مۇقتاج با دەگەندى تەكسەرۋ تۋرالى بولدى. 1921 -جىلدىڭ جەلتوقسانىنا دەيىن كەڭەستىك رەسەي ءۇشىن شەتەلدەن كەلگەن بارلىق كومەك ءبىر جارىم ميلليون پۇت نان ونىمدەرى مەن 4 ميلليون رۋبل التىندى قۇرادى.
اشتىق قاشان باستالدى؟
1921 -جىلى مامىردا ەگىستىك ءتۇرى قولايلى بولدى جانە استىق ءتۇسىمى ورتاشا نەمەسە ورتاشا دەڭگەيدەن تومەن بولمايدى دەپ كۇتىلدى، ءبىراق شىلدەدە باستالىپ ۇزاققا سوزىلعان قۇرعاقشىلىق، سودان كەيىن كوپتەگەن جەرلەردە قارا بۇلتتاي قاپتاعان شەگىرتكەلەر تولقىنى ەگىندى تولىعىمەن جويدى. قىررەسپۋبليكاداعى اشتىقتىڭ العاشقى ءساتى شارۋالاردى جاپپاي قونىس اۋدارۋمەن، مۇقتاجدىققا ۇرىنعان اش بوسقىنداردىڭ قالالاردا شوعىرلانۋىمەن قاتار ءجۇردى، ولاردىڭ اراسىندا اۋرۋ مەن ءولىم ەتەك الدى. كوشەدە قاراۋسىز قالعان كوپتەگەن كيىمسىز بالالار پايدا بولدى.
اشتىققا بايلانىستى، 1921 -جىلى 15-شىلدەدە قىزمەتىنە كىرىسكەن قازو ا ك جانىنداعى ا ك و ك قۇرىلدى. ورتالىق كوميسسيا اشتىققا قارسى كۇرەس جونىندەگى جوسپاردى دايىنداۋدى جانە حالكوماتتاردىڭ اپپاراتتارىن پايدالانا وتىرىپ، ولارعا تاپسىرمالار بەرۋ باسشىلىعىن ۇيىمداستىرۋدى ءوز موينىنا الدى. كوميسسارياتتار ىشىندەگى جۇمىستى بىرىكتىرۋ جانە جۇمىستى كۇشەيتۋ ءۇشىن وسى كوميسسارياتتاردىڭ جانىنان اشتارعا كومەك كوميسسيالارى قۇرىلدى.
جەرگىلىكتى جەرلەردە جۇمىستى ورىنداۋ ءۇشىن اتقارۋ كوميتەتتەرىنىڭ جانىنان اشىققاندارعا كومەكتەسەتىن گۋبەرنيالىق جانە اۋداندىق كوميسسيالار ۇيىمداستىرىلدى. بالالاردى ورنالاستىرۋ اشىققان بالالارعا قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنداعى جۇمىس بويىنشا ورتالىق كوميسسياعا باعىندىرىلعان، اشىققان بالالارعا كومەك كورسەتۋ جونىندەگى وسى كوميسسيانىڭ سەكتسياسى رەتىندە بولعان قازو ا ك جانىنداعى بالالاردىڭ ءومىرىن جاقسارتۋ جونىندەگى ورتالىق كوميسسياعا تاپسىرىلدى.
اپات مولشەرىن انىقتاۋ ءۇشىن جەر- سۋ حالكوماتىنا، ازىق- تۇلىك حالكوماتىنا جانە ورتالىق ستاتيستيكالىق باسقارماعا كۇيىپ كەتكەن جانە جينالعان استىقتىڭ مولشەرى تۋرالى، سونداي- اق تۇقىمدىق جانە ازىق- تۇلىك استىعىنا قاجەتتىلىك تۋرالى ستاتيستيكالىق مالىمەتتەردى ازىرلەۋ تاپسىرىلدى.
ورتالىق كوميسسيانىڭ تاپسىرماسى بويىنشا گۋبەرنيالاردا ازىق- تۇلىك دايىنداۋدى ۇيىمداستىرۋ جانە ۇيلەستىرۋ ازىق- تۇلىك حالكوماتى مەن قىرعىز ورتالىق وداعىمەن (قىرعىز ورتالىق وداعى - ق ا ك س ر تۇتىنۋشىلار قوعامىنىڭ ورتالىق وداعى) بىرگە جانە ولاردىڭ جەرگىلىكتى ورگاندارىنا جۇكتەلدى. سونىمەن قاتار كووپەراتسيا ورگاندارىنا ساتىپ الۋ جانە تاۋار الماسۋ ارقىلى ءوز بەتىنشە دايىنداۋ ىسىندەگى حالىقتىڭ ىنتاسىن بىرىكتىرۋ تاپسىرىلدى.
مۇنداي تاپسىرما كووپەراتسيا ءىسى ەدى. پارتيالىق جانە كاسىپوداق ۇيىمدارى مەن قىرگلاۆپوليتپروسۆەت (قىرگلاۆپوليتپروسۆەت - ق ا ك س ر اعارتۋ حالكوماتىنىڭ باس ساياسي- اعارتۋ كوميتەتى) ۇلەس پەن تابىستىڭ پايىزدىق اۋدارىمدارى ارقىلى [حالىقتى] قايىرىمدىلىق جاساۋعا شاقىرۋ جولىمەن ازىق- تۇلىك قورىن ارتتىرۋعا ىقپال جاساۋ ءۇشىن جۇمىلدىرىلدى.
ا ك و ك تاپسىرماسى بويىنشا ازىق- تۇلىك حالكوماتى مەن ورتالىق وداققا ازىق- تۇلىكتى تىركەۋ مەن ساقتاۋ، اتكومدار مەن ورتالىق وداقتىڭ جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ورگاندارىنا ولاردىڭ قاتىسۋىمەن ءبولۋ جۇكتەلدى. ا ك و ك تاپسىرماسى بويىنشا تاماقتاندىرۋ پۋنكتتەرىن، اسحانالاردى ۇيىمداستىرۋ ازىق- تۇلىك حالكوماتىنا، الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ حالكوماتىنا، قىرعىز ورتالىق وداعىنا جانە ولاردىڭ جەرگىلىكتى جەرلەردەگى ورگاندارىنا تاپسىرىلدى.
ا ك و ك تاپسىرماسى بويىنشا اشىققان مۇقتاج ادامدار ءۇشىن ۇيلەر مەن تۇنەۋ ورىندارىن اشۋ، سونداي- اق ماتەريالدىق قورلاردى قابىلداۋ، ساقتاۋ جانە ءبولۋ الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ ورگاندارىنا جۇكتەلدى. اشىققانداردىڭ تابىس تابۋى ءۇشىن كەڭ اۋقىمدى قوعامدىق جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە جۇرگىزۋ ەڭبەك حالكوماتىنىڭ قاتىسۋىمەن قىرءوندىرىسبيۋروسىنا، جەر- سۋ حالكوماتىنا، كوممۋنالدىق بولىمگە جۇكتەلگەن، سونداي- اق كيرگلاۆكۋستپرومعا (كيرگلاۆكۋستپروم - ق ا ك س ر قولونەر مەن ۇساق ءوندىرىس ءىسى جونىندەگى باس باسقارماسى) جانە كووپەراتيۆتىك ۇيىمدارعا اشىققان بىلىكتى جۇمىسسىزداردى شيكىزاتپەن، قۇرال- جابدىقتارمەن، تاپسىرىسپەن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، ولاردى ۇساق قولونەر مەن ءوندىرىس ارتەلدەرىنە بىرىكتىرۋ جۇكتەلدى.
القاپتارعا ەگىن سەبۋ جانە مال شارۋاشىلىعى مەن اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرال- سايماندارىن ساقتاۋ جونىندەگى ءىس- شارالار، سونداي- اق اپاتتاردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن ماتەريالدىق جۇمىستاردى ۇيىمداستىرۋ جۇرگىزىلۋدە.
اشىققانداردى ەۆاكۋاتسيالاۋ قىرەۆاكقا تاپسىرىلدى. اشتىققا ۇشىراعان حالىققا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ، سونداي- اق مايىتتەردى جيناۋدى ۇيىمداستىرۋ قىرعىز دەنساۋلىق ساقتاۋ حالكوماتىنا جۇكتەلگەن. سونىمەن قاتار ا ك و ك قىررەسپۋبليكاداعى بارلىق مەديتسينالىق- سانيتارلىق مەكەمەلەردىڭ جۇمىسىن بىرىكتىرۋدى وسى كوميسسارياتقا تاپسىردى. سالىق جيناۋدى ۇيلەستىرۋ جانە دايارلاۋ قىرقارجى حالكوماتىنا جۇكتەلدى.
(جالعاسى بار)
Egemen Qazaqstan
