«موڭعوليا قازاقتارى: تانىمال تۇلعالار» كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات- ادەتتەگىدەي، «قازاقپارات» ح ا ا شەتەلدەگى قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

موڭعوليادا قانداسىمىز ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسە ءمينيسترى قىزمەتىنە تاعايىندالدى - KAZNEWS

قانداسىمىز زۋلفيكار سارقىت ۇلى موڭعوليانىڭ ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسە ءمينيسترى قىزمەتىنە تاعايىندالدى.

KAZNEWS پورتالىنىڭ حابارلاۋىنشا، زۋلفيكار سارقىت ۇلى بۇعان دەيىن مونعوليانىڭ باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ رەكتورى قىزمەتىن اتقارىپ كەلگەن. زۋلفيكار سارقىت ۇلى 1975-جىلى ۋلانباتور قالاسىندا تۋعان.

1994 -جىلى تۇركيانىڭ ميمار سينان ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن، 1998 -جىلى موڭعوليا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىن ءتامامداعان. ماماندىعى الەۋمەت تانۋشى، سوتسيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور.

ايا سوفيانىڭ مەشىتكە وزگەرتىلۋى ەۋرازيا كەڭىستىگىنە قالاي اسەر ەتتى- TRT

2020 -جىلى 10- شىلدەدە تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ قول قويۋىمەن ايا سوفيا مۇراجايى قايتادان مەشىتكە وزگەرتىلدى. وسىعان قاراي، تۇركيانىڭ TRT اقپارات پورتالى ايا سوفيانىڭ قايتادان مەشىتكە وزگەرتىلۋىنىڭ ەۋرازياداعى اسەرىنە توقتالىپ ارنايى ماقالا جاريالاپتى.

«COVİD-19 ىندەتىنە قارسى كۇرەسىپ جاتقان ەۋرازيا ەلدەرىندە بۇل شەشىم ۇلكەن اسەر قوزعادى. تاقىرىپقا قاتىستى جۇزدەگەن حابار، زەرتتەۋلەر جاريالاندى. ويتكەنى ايا سوفيا ەۋرازيا حالىقتارىنا تىكەلەي بايلانىستى رۋحاني ءبىر مەكەن. ەۋرازيانىڭ پراۆوسلاۆ سەنىمى كۇشتى ەلدەرىندە ءدىني ليدەرلەر مەن كەيبىر ساياساتشىلاردان وسى شەشىمگە نارازىلىق تا كەلدى، ايماقتاعى تۇرىك جانە مۇسىلمان حالقى شەشىمگە ريزاشىلىق كورسەتتى»، - دەپ جازادى دەرەككوز.

سونىمەن بىرگە ماقالادا، ەردوعاننىڭ اتالمىش شەشىمىنە بايلانىستى وڭ پىكىر ءبىلدىرىپ، ايا سوفيانىڭ مەشىتكە وزگەرتىلۋىن ماڭىزى زور تاريحي قادام ەكەنىن اتاپ كورسەتەدى.

«الەۋمەتتىك جەلىدە ءجۇز مىڭداعان ماقالا، قۇتتىقتاۋ جاريالاندى. قىرعىزستاندا ءبىر ازامات جاڭا تۋعان سابيىنە «ايا سوفيا» دەپ ات قويدى. شەشىمگە نارازىلىق كورسەتكەندەر تۇركيادا زايىرلىقتىڭ جويىلاتىنىن ايتىپ، ءوز نارازىلىقتارىنىڭ ءدىني سەزىمتالدىقتان تۋىنداعانىن بايقاماي وتىر»، - دەپ جازادى دەرەككوز.

جازبا ءارى قاراي تاريحي تەرەكتەردى ورتاعا سالا وتىرىپ، ەۋرازيا مۇسىلماندارى ءۇشىن ايا سوفيانىڭ عيباداتقا قايتادان اشىلۋى وتە ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى.

«ىستانبۇل حاليفاتتىڭ ورتالىعى رەتىندە جاريالانعاننان باستاپ، ەۋرازيا گەوگرافياسىنداعى مۇسىلماندار قاجىعا بارۋ ءۇشىن جولى ۇزارعانىنا قاراماي، ىستانبۇل ارقىلى ساۋد ارابياسىنا جەتۋگە تالپىندى. وسمانلى پاديشاحىنىڭ الدىنا كەلۋ، حاليفامەن بىرگە جۇما نامازىن وقۋ، ەيۋۋپ سۇلتان، سۇلتان احمەت، ايا سوفيا سياقتى ىستانبۇلدىڭ ايگىلى مەشىتتەرىندە عيبادات جاساۋ قاجىعا بارۋشىلاردىڭ بورىشتارىنا اينالدى. ەۋرازيا گەوگرافياسىنداعى مۇسىلمانداردىڭ ىستانبۇلمەن بايلانىستارى قالاداعى تۇرلىشە تەككەلەر ء(دارۋىش ۇيلەرى، وزبەكتەر، بۇحارا سياقتى) ارقىلى ىسكە استى. وسى تۇرعىدان ەۋرازيا مۇسىلماندارى ءۇشىن ايا سوفيانىڭ عيباداتقا قايتادان اشىلۋى وتە ماڭىزدى بولىپ تابىلادى»، - دەپ تۇيىندەلگەن ماقالا.

قازاقستاندىق قۇرعاق تۇيە ءسۇتى ءونىمى قىتايدا ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولا باستادى - «جەنمين جيباو» (People Daily)

«ماۋسىم ايىندا قازاقستان ساحاراسى گۇلگە ورانادى، الىسقا كوز تاستاساڭىز، ۇشى- قيىرسىز جايىلىمداعى سالقىن سامالمەن تەربەلىپ، قورالى قوي مەن تابىن- تابىن سيىرلار، ءۇيىر-ءۇيىر جىلقىلار كوزگە شالىنادى. وسىنداي كورىكتى جەرلەردىڭ ءبىرى قاراعاندى وبىلىسىنا قاراستى داڭسالى ەلدى مەكەنىندە Saumal جانە Saubota برەندتەرىمەن تانىمال تۇيەنىڭ جانە جىلقىنىڭ قۇرعاق ءسۇتى ونىمدەرىن شىعاراتىن «ەۆرازيا ينۆەست لتد» كومپانياسى تۇرادى»، دەپ جازعان قىتايدىڭ «جەنمين جيباو» باسىلىمى قازاقستاندىق ءونىمنىڭ قىتاي نارىعىنا شىعۋ بارىسىنا توقتالىپتى.

قازاقستان قىتايعا تۇيەنىڭ قۇرعاق ءسۇتىنىڭ ءبىرىنشى پارتياسىن ماۋسىم ايىنىڭ باسىندا جىبەرگەن بولاتىن.

«بۇل جەردەگى 35 مىڭ گەكتار جايىلىمدا 200 دەي تۇيە مەن 2500 دەن استام جىلقى ەمىن- ەركىن جايىلادى. تۇيە ءسۇتى مەن جىلقى ءسۇتىن قازاقستاندىقتار دارۋمەنگە تولى اسىل سۋسىن دەپ باعالايدى. جاقىننان بەرى، زاۋىتىمىزدان شىققان تۇيە ءسۇتى تالقانى قىتاي بازارىنا ءساتتى كىردى. جىلقى ءسۇتى تالقانى دا قىتاي نارىعىنا كىرەدى دەگەن ويدامىز. بۇل جاعىنان دا كوپتەگەن جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر»، - دەيدى قىتايلىق باسلىمعا سۇحبات بەرگەن زاۋىت قىزمەتكەرى بايان ەلشىن ۇلى.

قاراعاندى وبلىسىندا بيە سۇتىنەن ۇنتاق وندىرەتىن زاۋىت 2014-جىلدان بەرى جۇمىس ىستەيدى. وتكەن جىلى كاسىپورىن تۇيەنىڭ قۇرعاق ءسۇتىن شىعارۋدى يگەردى. جىلىنا 60 توننا تۇيە ءسۇتى تالقانى مەن 60 توننا جىلقى ءسۇتى تالقانىن وندىرە الادى.

«وتكەن جىلى ءبىز «قورعاس» شەكارالىق ىنتىماقتاستىق حالىقارالىق ورتالىعىنا 609 ميلليون تەڭگەگە ءوز ونىمدەرىمىزدى ساتتىق. ساتىلىم بيىلعى جىلى دا ارتادى دەپ ۇمىتتەندىك. ءبىراق قاڭتار ايىندا شەكارا جابىلدى، قازىرگى كۇنگە دەيىن قورعاستىڭ ساۋدا الاڭى جابىق بولدى.

سوندىقتان، ءوندىرىستى سەرتيفيكاتتاپ، رۇقسات راسىمدەپ، ماۋسىم ايىنىڭ باسىندا 7000 قالبىرداعى كولەمى 3,5 توننادان اساتىن Saubota قۇرعاق تۇيە ءسۇتىنىڭ ءبىرىنشى پارتياسىن گانسۋ پروۆينتسياسىنىڭ لانچجوۋ قالاسىنا جونەلتىلدى. وسىلايشا، قازاقستاندىق تاۋاردىڭ ق ح ر- عا ەكسپورتتالۋىنىڭ رەسمي باستاماسى جۇزەگە اسىرىلدى. وسى ءساتتى ءبىز 5 جىل كۇتتىك. قىتاي نارىعىنا كىرۋ وتە قيىن بولعاندىقتان، ۇلكەن جۇمىس جۇرگىزىلدى»، - دەيدى «ەۆرازيا ينۆەست ل ت د» ج ش س باس ديرەكتورى قادىربەك مەيرامبەكوۆ.

ق ح ر- داعى يمپورت ەتۋشى حالىقارالىق ساۋدا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى كاڭ كۋەيدىڭ ايتۋىنشا، العاشقى يمپورت ەتۋ ۋاقىتى ىندەتكە جانە قۇجات جۇمىستارىنا بايلانىستى بىرنەشە ايعا سوزىلىپ، ەكى تاراپتىڭ جەمىستى جۇمىسىنىڭ ارقاسىندا بارلىق قولايسىزدىقتاردىڭ ەڭسەرىپ، ۇيلەسىمدى اينالىم جوباسى بەكىتىلگەن.

«قازاقستاننان كەلگەن قۇرعاق تۇيە ءسۇتى ءونىمى قىتايدا ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولا باستادى. لانجوۋداعى تۇتىنۋشىلار تاپسىرىس بەرگەن سوڭ 24 ساعات ىشىندە قازاقستاننان اكەلگەن تۇيە ءسۇتى تالقانىن تۇتىنا الادى. گانسۋ ولكەسى اۋماعىنداعى باسقا قالالارعا بىرنەشە كۇن ىشىندە جەتكىزىلەدى»، - دەيدى كاڭ كۋەي.

سونىمەن بىرگە باسىلىم، ق ح ر- كەدەندىك ستاتيستيكا دەرەكتەرىن كەلتىرەدى.

2019-جىلى قىتاي جالپى ءبىر ميلليون 360 مىڭ توننا ءسۇت تالقانىن يمپورتتاعان. بۇل كولەم 2018-جىلداعىمەن سالىستىرعاندا %20,8 ارتقان. يمپورت سوماسى 8 ميلليارد 300 ميلليون دوللار بولىپ، %15.5 ارتقان. ىندەت ورشىگەن بيىلعى ءتورت اي ىشىندە، قۇرعاق ءسۇت ونىمدەرىنىڭ يمپورت سوماسى اناعۇرلىم ارتىپ، 3 ميلليارد 100 ميلليون دوللارعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلمەن سالىستىرعاندا %5,5 ارتقان.

«موڭعوليا قازاقتارى: تانىمال تۇلعالار» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى - KAZNEWS

قازاقستاننىڭ موڭعولياداعى ەلشىسى ج. ادىلبايەۆ موڭعوليانىڭ بايان- ولگەي ايماعى قۇرىلۋىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا قاتىستى.

بۇل تۋرالى موڭعوليانىڭ KAZNEWS سايتى حابارلايدى. وسى ورايدا، ايماق اكىمى ا. عىلىمحان، جەرگىلىكتى ءماسليحاتتىڭ ءتوراعاسى د. باۋىرجان جانە قازاقستاننىڭ وسى ايماقتاعى قۇرمەتتى كونسۋلى لاۋازىمىنا ۇمىتكەر ن. بەيبىتحانمەن رەسمي كەزدەسۋلەر وتكىزىلدى.

«كەزدەسۋدە تاراپتار موڭعوليانىڭ پارلامەنتىنە سايلاۋدىڭ ناتيجەلەرى تۋرالى پىكىر الماسىپ، الەمدىك پاندەميانىڭ سالدارى جانە ونىڭ ايماقتىڭ تۇرعىندارىنا كەرى اسەرى، ەكىجاقتى ساۋدا- ەكونوميكالىق ءىس-شارالاردىڭ كەيىنگە قالدىرىلۋى جايى تالقىلانعان. قازاقستاننان اكەلىنەتىن تاۋارلاردىڭ ازايۋىنا دا ءسوز قوزعاپ، 500 گە جۋىق ستۋدەنتتى موڭعولياعا جەتكىزۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى»، دەپ جازادى دەرەككوزى.

سونىمەن بىرگە، وسى ايماقتا ۋاقىتشا تۇرىپ جاتقان قازاقستاندىق ازاماتتار مەن كەزىندە ەلىمىزدىڭ ازاماتتىعىنان شىعىپ، موڭعوليانىڭ ازاماتتىعىن الا الماي وتىرعان تۇلعالارمەن، سونداي-اق بايان-ولگەي باسشىلىعىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا بالالارى قازاقستاننىڭ جوعارعى وقۋ ورىندارىندا وقيتىن جانە كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا وراي ەلىمىزدە كارانتيندە قالىپ قالعان ستۋدەنتتەردىڭ اتا-انالارىمەن سۇحباتتار وتكىزگەن.

«قازاقستان ەلشىسى مەرەيتوي اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان ىكەي- باتىردىڭ ەسكەرتكىشى مەن «ايماقتىڭ 80 جىلدىق تاريحى» اتتى فوتوكورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىسىپ، مەرەكەلىك جينالىستا ءسوز سويلەپ، قانداستارىمىزدى مەرەيتويمەن قۇتتىقتاپ، اكىم ا. عىلىمحانعا ق ر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى م. تلەۋبەردىنىڭ قۇتتىقتاۋىن تابىستادى.

بۇعان قوسا، وسى شارا بارىسىندا ەلشىلىك دايىنداعان «موڭعوليا قازاقتارى: تانىمال تۇلعالار» كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلىپ، مەرەيتويعا سىيلىق رەتىندە تارتىلدى»، - دەپ جازادى KAZNEWS.

اۆتور: ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى