بالالاردىڭ ءىز-ءتۇزسىز كەتۋىن بولدىرماس ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك
الەمدە حالىقارالىق ءىز-ءتۇزسىز جوعالعان بالالار كۇنى العاش جاريالاعاننان بەرى 40 جىل وتسە دە، بۇل پروبلەما ءالى دە وزەكتى.
Amansabi.kz سايت جوباسىنىڭ مالىمەتىنشە، ا ق ش-تا جىل سايىن 400 مىڭنان استام جوعالعان بالالار تۋرالى جاريالايدى. ءۇندىستاندا - 100 مىڭنان استام، ەۋروپا مەملەكەتتەرىندە - 250 مىڭنان استام، رەسەيدە - 35 مىڭنان استام بالا ءىز-ءتۇزسىز كەتەدى. قازاقستاندا 2010-2016 -جىلدار ارالىعىندا بەس مىڭعا جۋىق جوعالعان بالالاردان 87 سى ەشقاشاندا تابىلماعان.
2015-2019 -جىلدارى ارالىعىندا 92 بالا جوعالعان. 2020 -جىلى باسىنان باستاپ بەس بالانى ىزدەستىرۋگە جاريالادى. ەلىمىزدە بالالار ۇلكەن قالالار مەن كىشكەنتاي اۋىلداردا، اۋلالار مەن كوپشىلىك مەكەندەردە، كۇننىڭ ءار ۋاقىتىندا جوعالىپ ءجۇر.
وقيعالاردىڭ كوبىسىندە ولار امان-ەسەن تابىلادى. ءبىراق قايعىلى جاعدايلار دا بار: بالالار جازاتايىم وقيعانىڭ الدە قىلمىسكەردىن قۇربانى بولادى، نەمەسە ءتىپتى ەشقاشان تابىلمايدى.
بالانىڭ ءىز-ءتۇزسىز كەتۋ جاعدايلارىن الدىن الۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك
• بىرىنشىدەن، بالاقايعا ەڭ جاس كەزىنەن قاۋىپسىز ءتارتىپتى ۇيرەتۋ كەرەك. العاشقى ساباقتاردى ءسابيدىڭ العاش سويلەگەنىنەن باستاپ وتكىزە بەرۋگە بولادى. ەرەجە #1 - بالاعا ءوزىنىڭ تولىق اتىن، سوسىن اناسىنىڭ تولىق اتىن ۇيرەتۋ (سابيلەر اناسىنىڭ شىن اتى ماما/اناشىم دەپ ءجيى ويلايدى).
بالالاردىڭ قاۋىپسىز ەرەجەلەرى جاسى بويىنشا توپتاستىرىلادى؛
• داعدىلاردى نىعايتۋ ءۇشىن ۇيدە جانە سىرتتا رولدىك ويىنداردى قولدانۋ كەرەك؛
• بالا ءوز ويىن ايتۋى مۇمكىن دەگەن ەڭ جاقىن دەگەن 2 - 5 ادامنىڭ ءتىزىمىن جاساۋ؛
• بالاعا كومەكتەسە الاتىن ۇلكەندەردەن، مىسالى باسقا بالانىڭ اناسىنان، ساتۋشى، پوليتسەي، كۇزەتشىدەن كومەك سۇراۋدى ۇيرەتىڭىز؛
• اتا- اناسى نەمەسە قاسىنداعى ەرەسەك ادامنىڭ رۇقساتىسىز بىرەۋدىڭ بالاسىنا ەشقاشان تاماق ۇسىنباڭىز؛
• بالاعا ءسىزدىڭ نەمەسە وتە جاقىە ادامداردىڭ رۇقساتىسىز الدەكىمنەن سىيلىق نەمەسە ءتاتتى الۋدان باس تارتۋدى ۇيرەتىڭىز؛
• دالاعا شىعار الدىندا بالانى سىرتقى كيىممەن فوتوعا ءتۇسىرىڭىز؛
• كۇتپەگەن جاعدايعا دايىندىق رەتىندە، بالانىڭ كيىمىنىڭ قالتاسىنا اتا-اناسىنىڭ ەسىمى جانە تەلەفون ءنومىرى جازىلعان قاعاز كەسكىندى سالىپ ءجۇرىڭىز. بالا ول تۋرالى ءبىلۋى كەرەك.
بالا جوعالعان كەزدە نە ىستەۋ كەرەك؟
• بالا جوعالعان جاعدايدا ىزدەستىرۋ ارەكەتتەرى 72 ساعاتتىڭ ىشىندە ەڭ ناتيجەلى بولىپ سانالادى؛
• ىزدەۋشىلەردە بالانىڭ جاقسى ساپالى سۋرەتتەرىنىڭ بارلىعى قاجەت؛
• ەرىكتىلەر مەن ىزدەۋ ۇيىمداردىڭ وسىنداي جاعدايلاردا كومەگى زور. ءسىزدىڭ قالاڭىزدا وسىنداي بولسا، ىزدەستىرۋگە شاقىرىڭىز؛
• بالانىڭ جاسى قانشالىقتى كىشى جانە جوعالعان مەرزىمى قانشالىقتى قىسقا بولعانىنا بايلانىستى، ىزدەستىرۋ راديۋسى دا كىشىرەك بولادى؛
• مەكەندى بارلاۋ كەزىندە ساياباقتار، سايلار، قۇدىقتار، جەرتورە، جاڭا سالىنىپ جاتقان عيماراتتارعا نازار اۋدارىڭىز.
