پرەزيدەنت حالىق، ۇلت، مەكتەپ جانە بالالار تۋرالى
قازاقستان دوستىق پەن كەلىسىم اۋماعى بولدى جانە بولىپ تا قالا بەرەدى. ءبىزدىڭ ۇرانىمىز: سان الۋاندىقتاعى بىرلىك...
وسى جەردە تۇرىپ جاتقان بارلىق ۇلتتار، ەتنيكالىق توپتار شىندىعىنا كەلگەندە ءبىر ۇلت سانالادى.
شەتەلدە ءبىزدى «قازاقتار» دەپ بىلەدى. ويتكەنى، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ اتاۋى ءدال وسى سوزبەن استاسىپ جاتىر. ارينە، قازاقستاندا تۇراقتى تۇراتىن ءاربىر ەتنوستىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىنە نۇقسان كەلتىرۋ جايىندا ءسوز دە بولماۋى ءتيىس.
ولاردىڭ بارلىعى ءوز ءتىلىن وقىپ، قولدانۋعا، مادەنيەتىن دامىتىپ، ادەت-عۇرىپتارىن ساقتاۋعا قۇقىعى بار جانە بولىپ تا قالا بەرەدى.
ساباقتاستىق جايلى...
ۇلت كوشباسشىسى ءىس جۇزىندە تاۋەلسىز ەلدەگى ساياسي باسقارۋ مەن ساباقتاستىقتىڭ مۇلدە جاڭا، وزىق ۇلگىسىن جاساپ بەردى. مەنىڭ دە پرەزيدەنت رەتىندەگى نەگىزگى ۇستانىمىم مەن ومىرلىك كوزقاراسىم وسى باعىتتان اۋىتقىمايدى.
ەكىنشى ۇستانىمىم - ادىلەتتىلىك. بۇل جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىق بولاتىن. ونى جوعالتىپ الۋ ادامزات ءۇشىن دە، ۇلت ءۇشىن دە ءوزىن ءوزى جوعالتىپ الۋمەن بىردەي.
ءۇشىنشى ۇستانىمىم - تەك العا باسۋ، دامۋ جولىمەن ءجۇرۋ. جاھاندىق باسەكەلەستىك جاعدايىندا ءوز مۇددەمىزدى قورعاۋعا، ءوز ماقساتىمىزعا جەتۋگە ۇمتىلماساق، جەدەل العا باسپاساق كوپ نارسەدەن ۇتىلارىمىز انىق...
ەڭ الدىمەن، مەن «ترانزيت» دەگەن سوزگە قارسىمىن. سوندىقتان رەسەيلىك تەلەارناعا سۇحبات بەرگەنىمدە قازاقشا ترانزيتتىڭ نە ەكەنى جايىندا ءسوز قوزعادىم. ترانزيت دەگەنىمىز نە؟ مەن سوندا ترانزيتتىك جولاۋشى بولماسا جولسەرىكپىن بە؟ مەن ءوزىمدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تولىققاندى پرەزيدەنتىمىن دەپ سانايمىن. مەن جولسەرىك تە، ترانزيتەر دە ەمەسپىن. پويىزدى نە بولماسا ۇشاقتى اۋىستىرايىن، باسقا جىلجىمالى قۇرالعا وتىرايىن دەپ تۇرعانىم جوق. ترانزيت دەگەن ءسوزدى دوعارايىق.
«ەكىۇدايىلىق» جايىندا...
ءتۇرلى ساۋەگەيلىك جاساۋشىلار بۇرىن دا بولعان، قازىر دە، كەيىن دە بولا بەرەدى. ەڭ باستىسى، ءبىز بيلىكتىڭ اۋىسۋىن تۇراقتى جاعدايدا وتكىزە بىلدىك. تاعى دا قايتالاپ ايتامىن، بۇل ەڭ الدىمەن، ەلباسىنىڭ پاراساتتىلىعى مەن كورەگەندىگىن جانە حالقىمىزدىڭ دانالىعىن كورسەتەدى.
ءبىز الەمگە وركەنيەتتى ەل ەكەندىگىمىزدى، جۇرتىمىزدىڭ ساياسي مادەنيەتىنىڭ جوعارى ەكەندىگىن دالەلدەدىك.
كەيبىر مەملەكەتتەردەگىدەي الاڭعا شىعىپ، شۋ كوتەرگەن جوقپىز. ءبارى زاڭ شەڭبەرىندە ءوتتى. جانە مەن دە وسى باعىتتان ەشقاشان تايمايمىن جانە ەشقانداي «ەكىۇدايىلىققا» جول بەرمەيمىن.
ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسى تۋرالى...
ءبىز سىندارلى ديالوگ ارقىلى جاڭا ساياسي مادەنيەتتىڭ نەگىزىن قالىپتاستىرىپ جاتىرمىز. سونىڭ ارقاسىندا، سان الۋان پىكىرلەر مەن بالاما كوزقاراستار، سىندارلى ۇستانىم، جاۋاپكەرشىلىك سياقتى قۇندىلىقتار الدىڭعى قاتارعا شىعادى.
مەملەكەت بولاشاعىنا قاتىستى ماسەلە بويىنشا الاۋىزدىققا جول بەرۋگە بولمايدى. ءبىز وڭ وزگەرىستەردى بيلىك پەن قوعامنىڭ ورتاق كەلىسىمى جانە سىندارلى ءىس-ارەكەتى ارقىلى عانا جۇزەگە اسىرا الامىز.
پارلامەنتتىك وپپوزيتسيا تۋرالى...
بىزگە پارلامەنتتىك وپپوزيتسيا ينستيتۋتى قاجەت. ءبىز جاڭا قوعامدىق پاراديگمانىڭ باستى شارتى بالاما كوزقاراستار مەن پىكىرلەر ەكەنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.
جەمقورلىقپەن كۇرەس جايلى...
سىبايلاس جەمقورلىققا قاتىستى قىلمىس جاسالعان مەكەمەنىڭ ءبىرىنشى باسشىسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن زاڭنامالىق جانە نورماتيۆتىك تۇرعىدان ناقتى بەلگىلەۋ كەرەك. سونداي-اق، زاڭسىز جانە ارانداتۋشىلىق ارەكەتتەرگە بارعانى ءۇشىن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىن قاتاڭ جازالاۋ كەرەك. ونداي قىزمەتكەرلەرگە تەرگەۋ سالاسىندا ورىن جوق. كىناسىزدىك پرەزۋمپتسياسى قاعيداتى تولىق كولەمدە ساقتالۋى ءتيىس.
شەنەۋنىكتەر تۋرالى...
ورتالىق جانە جەرگىلىكتى ورگانداردىڭ باسشىلارىنا قاتىستى ورىندى شاعىم تۇسكەن جاعدايدا ولاردىڭ ءبارى جازالاناتىن بولادى. سوندىقتان باسشىلار حالىقپەن تىعىز قارىم-قاتىناستا جۇمىس ىستەۋى قاجەت. جىلىنا ءبىر رەت ۇيىمداستىرىلاتىن ەسەپ بەرۋ كەزدەسۋلەرى - كوزبوياۋشىلىق.
حالىقپەن كۇن سايىن بىرگە بولىپ، قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋى كەرەك.
مەكتەپ جانە بالالار تۋرالى...
مەكتەپتەردەگى ءجۇرىس-تۇرىس ادەبى جانە كيىم كيۋ ۇلگىسى حالىقارالىق تاجىريبەنى، ەڭ باستىسى، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق داستۇرلەرىن نەگىزگە الۋى كەرەك. شىن مانىندە ءبىز شەتەلدەن كەلگەن جالعان ءدىني ستەرەوتيپتەردى ەمەس، ۇلتتىق داستۇرلەرىمىزدى ارقاۋ ەتۋىمىز ءتيىس.
بۇگىنگى تاڭدا ءدىني سەنىمىنە بولا، بالالاردى ءبىلىم الۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىپ، ولاردىڭ ءبىلىم كوزدەرىنەن قول ۇزۋىنە ءماجبۇر بولعان جاعدايلارعا جول بەرمەۋ كەرەك.
اكەسى جايلى...
اكەمنىڭ بالا كەزىنەن تاعدىرى قيىن بولدى. ەرتە جەتىم قالدى. بالالار ۇيىندە، سودان كەيىن ينتەرناتتا تاربيەلەندى. كوپ ۋاقىت وتپەي سوعىس باستالدى. سوعىس ول ءۇشىن تاعى دا باتىلدىق پەن توزىمدىلىكتىڭ سىناعى بولدى.
ول سوعىستا كوپ قيىندىقتى باسىنان وتكەردى، ونىڭ ۇرەيلى سىناعىنان ءوتتى. قورقىنىش پەن قايعى-قاسىرەتتى جەڭە ءبىلدى. ايتسە دە اكەم باسقا مايدانگەرلەر سياقتى سوعىس تۋرالى، اسىرەسە ءوزىنىڭ ەرلىگى مەن ماراپاتتارى تۋرالى ايتۋدى ۇناتپايتىن. ءوزىنىڭ سەزىمى، جاۋمەن العاش بەتپە- بەت كەلۋى، جاۋىنگەرلەردىڭ ەرلىگى، باتىرلىعى جانە جەڭىسپەن ۇيگە ورالۋى جايلى ءوزىنىڭ «سولدات سوعىسقا كەتتى» اتتى ءومىرباياندىق كىتابىندا ايتىپ بەردى.
اكەسىنىڭ كىتاپتارى جايلى…
اكەمنىڭ كىتاپتارى ونىڭ مىنەز-قۇلقىنان حابار بەرەتىندەي كورىنەدى. ول بايسالدى، ساليقالى ادام ەدى. اكەمنىڭ قولجازبالارىنان وعان ءتان ۇقىپتىلىق پەن ورنىقتىلىق سەزىلەتىن.
سوعىس پەن جەڭىس جايىندا…
سوعىس جىلدارىندا قازاقستانعا كوشىرىلگەن جۇزدەگەن وندىرىستىك جانە ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردا مىڭداعان وتانداسىمىز ەڭبەك ەتىپ، ۇلى جەڭىستى جاقىنداتۋعا ۇلەس قوستى. ءاربىر ون وقتىڭ توعىزى قازاقستاندا وندىرىلگەن قورعاسىننان قۇيىلدى. اۋىل حالقى جاۋىنگەرلەردى ازىق-تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ايانباي تەر توكتى. ءبىز ەرجۇرەك اعا بۋىننىڭ الدىندا ماڭگى قارىزدارمىز. ولاردىڭ قايسارلىعى مەن توزىمدىلىگىنىڭ، تاباندىلىعى مەن پاتريوتتىعىنىڭ ارقاسىندا بەيبىت زاماندا ءومىر ءسۇرىپ، جارقىن بولاشاعىمىزعا جول اشتىق.
