يتاليا عالىمى ءال-فارابيدىڭ ەڭبەكتەرى تۋرالى ايتتى
«قۇرمەتتى دوستار، بۇگىن سىزدەرمەن بىرگە بولا الماعانىم وكىنىشتى. سىزدەر يتالياداعى، اسىرەسە ميلانداعى جاعدايدى وتە جاقسى بىلەسىزدەر. مەنىڭ سىزدەرگە ءال-فارابي تۋرالى وتە ەسكى قولجازبانى الىپ بارعىم كەلگەن ەدى. وسى پاندەميا بىتكەن سوڭ، ءال-فارابيدىڭ قولجازباسىن سىزدەرگە الىپ بارۋعا ۋادە بەرەمىن»، - دەدى پروفەسسور ق ر ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسى ۇيىمداستىرعان «ءابۋ ناسىر ءال-فارابي مۇراسى جانە قازىرگى زامان» اتتى ونلاين كونفەرەنتسيادا.
سونىمەن بىرگە، پروفەسسور ورتا عاسىرداعى مۇسىلمان مەديتسيناسى تاقىرىبىن زەرتتەپ جاتقانىن ايتتى.
«ءال-فارابيدىڭ ساياسات، فيلوسوفيا جانە تاعى باسقا سالالاردا ۇلى عالىم بولعانى بارىمىزگە بەلگىلى. بۇكىل الەمدى كوروناۆيرۋس جايلاعان كەزدە ءال-فارابيدىڭ جانە باسقا دا عالىمداردىڭ مەديتسينا سالاسى ءۇشىن جاساعان ەڭبەكتەرىن ايتقىم كەلەدى. ءبىز اۆيتسەننا دەپ تانيتىن يبن سينا ءال-فارابيدى ءوزىنىڭ ۇستازى دەپ ساناعان. وسىنداي ۇلى ادامدار حالىق اراسىنداعى تاتۋلىق پەن دوستىقتىڭ جاقسى ساياساتتان تۋىندايتىنىن، ال جاقسى ساياساتتىڭ ەڭ الدىمەن، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىمەن اينالىسۋى كەرەكتىگىن دە تۇسىنگەن. سىزدەر بىلەتىندەي، مەديتسينا - قۇراننىڭ باستى 5 نىسانىنىڭ ءبىرى. ول بايىپتى عىلىمي تۇسىندىرمە جۇمىستارىن تالاپ ەتەدى. پايعامباردىڭ (س. ع. س.) «عىلىمدى قىتايدان دا ىزدەۋ كەرەك» دەپ ايتقانى تەگىن ەمەس. عىلىم، اسىرەسە قازىر وتە قاجەت. سىزدەردىڭ ءبىر جاقسى ماقالدارىڭىزدا ايتىلعانداي «تاربيەسىز عىلىمنىڭ زيانى ءتيۋى دە مۇمكىن. ءال-فارابيدىڭ ەلدى باسقارۋدا باستى قاعيدا - ول دەنساۋلىق پەن فيزيكالىق ساۋلىققا قامقورلىق دەپ ساناۋى بەكەر ەمەس»، - دەدى ە. كانەتتا.
عالىمنىڭ ايتۋىنشا، ءال-فارابي گرەك ميفتەرىنىڭ اۋدارماسىنان جانە نەستورياندىق ۇستازدارىنان كوپتەگەن قۇندى دۇنيەلەردى ۇيرەنگەن.
«ۇستازدارى ءال-فارابيگە تەك اريستوتەلدى بىلۋگە عانا ەمەس، گالەن مەن گيپپوكراتتىڭ شىعارمالارىمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك بەردى. بۇل كەز حريستيان مەن مۇسىلماندار اراسىنداعى ديالوگ پەن تىعىز قارىم-قاتىناس كەزى ەدى. سىزدەر فارابيدىڭ وتىراردان، ال اۆيتسەننانىڭ - وزبەكستاننان ەكەنىن بىلەسىزدەر. بۇل عالىمدار جازىق دالا وسىمدىكتەرىنەن حاباردار بولعاندىقتان، ءتۇرلى جاڭا ءشوپ ءدارى ويلاپ تاپقان. كوپ مولشەردە دارىلەردى قابىلداۋ كەرى اسەر بەرەتىنىن دە بىلگەن. شەشەك پەن قىزىلشا سەكىلدى بەلگىلەرى ۇقساس اۋرۋلاردى اجىراتا بىلگەن. ورتا ازيا مەديتسيناسى تۋرالى اقپارات بەرۋ بۇگىندە وتە ماڭىزدى. امبروزيانەدە كوپتەگەن اراب قۇجاتتارى مەن قولجازبالارى، سونىڭ ىشىندە ءال-فارابيدىڭ قولجازباسى بار. الەمدەگى جايت ورنىققان سوڭ، بىزگە كەلىپ ءال-فارابيدىڭ «كيتاپ ال مۋزيك» قولجازباسىن ءتۇپنۇسقادا كورۋلەرىڭىزگە بولادى»، - دەدى عالىم.
ايتا كەتەيىك، بيىل ايگىلى ويشىل، فيلوسوف، مۋزىكا زەرتتەۋشىسى، سوتسيولوگ، ماتەماتيك، فيزيك، استرونوم، بوتانيك، لينگۆيست، عالىم، ورتا عاسىر كەزىندەگى شىعىس فيلوسوفيا وكىلدەرىنىڭ ءبىرى ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ تۋعانىنا 1150 جىل. شىعىستىڭ ۇلى ويشىلىنىڭ مەرەيتويى يۋنەسكونىڭ اتاۋلى كۇندەر مەن وقيعالار كۇنتىزبەسىنە ەنگەن.
