الماتىلىق ىسمەر: ارمانىم - قازاقتىڭ قولونەرىن ناسيحاتتايتىن ءزاۋلىم عيمارات سالۋ

الماتى. قازاقپارات - قازاق حالقىنىڭ ەرتەدەن بۇگىنگە وشپەي جەتكەن قولونەرىنىڭ ءبىرى - قۇراق قۇراۋ.

استارىندا ۇلكەن تاربيەسى بار ونەر سوڭعى جىلدارى حالىقتىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، كۇندەلىكتى قولدانىسقا كەڭىنەن ەنە باستادى. ءتىپتى، قولونەردىڭ بۇل ءتۇرىن جەكە بيزنەسىنە اينالدىرعاندار دا بار. سولاردىڭ ءبىرى - گۇلميرا ءۋاليحان قىزى. وسى ونەردىڭ قىر-سىرىن جەتىك مەڭگەرگەن ىسمەر قۇرالاتىن قۇراقتىڭ، سالىناتىن ويۋ- ورنەكتىڭ، تاڭدالىپ الىنعان ءتۇستىڭ وزىندىك ماعاناسى بار ەكەنىن ايتادى.

گۇلميرا ءۋاليحان قىزى پاۆلودار وبلىسىنىڭ تۋماسى. قازاق باس ساۋلەت- قۇرىلىس اكادەمياسىنىڭ ەكونوميكا فاكۋلتەتىن ءتامامداعان. وسى ماماندىق بويىنشا 3 بىردەي قىزىل ديپلومى بار. اتالمىش سالادا بىرنەشە جىل جۇمىس ىستەگەن. قىزمەتتە ءوستى، تابىسى جوعارى بولدى. الايدا، بويىنداعى ونەرى مەن بالا كۇنگى ارمانى ءبىرجولا ۇلتتىق ونەرگە بەت بۇرۋعا، الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك سالانى يگەرۋگە يتەرمەلەگەن.

«ونەر اكەنىڭ قانىمەن، انانىڭ سۇتىمەن داريدى» دەيدى عوي. مەنىڭ انام وتە ىسمەر جان بولعان. قولىنان كەلمەيتىن ءىسى جوق. ول كىسى الەۋمەتتىك سالاعا ەرەكشە نازار اۋداراتىن. مىنە، وسى جاعىنان دا اناما ۇقسايمىن. قولىمنان كەلگەنشە مۇقتاج جاندارعا كومەكتەسكىم كەلىپ تۇرادى. جۇما، سەنبى كۇندەرى اناما اۋىلدىڭ قىزدارى قۇراق قۇراپ، توقىما توقىپ، تىگىن تىگۋدى ۇيرەنۋگە كەلەتىن. سولاردىڭ اراسىندا بىزدە بارمىز. انامىز ءوزىنىڭ بەس قىزىنا دا وسىنىڭ ءبارىن ۇيرەتتى»، - دەيدى گۇلميرا ءۋاليحان قىزى.

ون ساۋساعىنان ونەر تامعان گۇلميرانىڭ ايتۋىنشا، قولونەردىڭ قۇراق تۇرىنە اڭسارى كىشكەنتاي كەزىنەن اۋعان.

«جالپى، وزىمە نە كەرەك ەكەنىن بىلەتىن اداممىن. الداعى ۋاقىتقا بولجام جاساي الامىن. جولىم دا بولعىش. 19 جاسىمدا تۇرمىسقا شىقتىم. دۇنيەگە بەس بالا اكەلدىم. ءبىر كۇنى تەلەديداردان رەسەي شەبەرلەرىنىڭ جۇمىسىن كوردىم. ولار كەرەمەت دۇنيەلەردى تىككەن. سوسىن، «مەنىڭ دە قولىمنان كەلەدى عوي» دەگەن وي كەلدى. ءوزىمدى سىناپ كوردىم. العاشقى تىككەن زاتتارىم كوڭىلىمنەن شىقتى»، - دەيدى شەبەر.

ونىڭ سوزىنشە، زەردەسىندە زەيىنى بار ءار ادامنىڭ قاي-قايسىسى دا قۇراقتان جاسالعان زاتتارعا ويلى كوزبەن نازار اۋدارسا، سان الۋان ءساندى تۇستەردىڭ ءبىر- بىرىمەن جاراسىم تاۋىپ، ادەمىلىك الەمىن سىيعا تارتىپ تۇرعانىن ايقىن اڭعارا الادى.

«قازاقتىڭ قۇراق قۇراۋ ونەرى - الەمدىك اسىل مۇرا. قۇراقشىلىق قولونەرى ءساندى جۇمىستار جاساۋ تاريحى وتە ارىدان باستالادى. تاڭعاجايىپ تالانتىمەن تالايلاردى تامساندىرعان قازاق قولونەرىنىڭ قايتالانباس ءتۇرى - قيىستىرىپ قۇراق قيۋ، ودان كوزدىڭ جاۋىن الاتىنداي وتە باعالى بۇيىمدار جاساۋ. ونىڭ ءارقايسىنىڭ بەرەر ماعىناسى دا جوق ەمەس. قۇراق كورپەنىڭ وزىندىك قۇپياسى بار. ول اسىرەسە، قولداناتىن ورنامەنتكە بايلانىستى. سوندىقتان ونى قاي جەردە، قالاي قولدانۋ كەرەكتىگىن ءبىلۋ شارت. مىسالى، كيىمگە وسىمدىك سيپاتتى ورنامەنت قولدانۋ قاجەت. قۇراقتى گەومەتريالىق، كوسموگونيالىق تۇرلەرگە جىكتەۋگە بولادى. ولاردىڭ ىشىندە جانۋارلاردىڭ سىرتقى پىشىنىنە، مۇيىزىنە، تىرناعىنا، موينىنا، تابانىنا، ت. ب. مۇشەسىنە ۇقساس ويۋ-ورنەكتەر حالىق اراسىنا (زوومورفتىق ءتۇر) كەڭ تاراعان. قوشقار ءمۇيىز بەن ءارقارمۇيىز ورنەكتەرى بەينەلەنىپ، ءىرى قۇراقتاردان قۇراۋ ارقىلى تىگىلگەن كورپەنى قازاق ەڭ سىيلى قوناقتارىنىڭ استىنا توسەگەن. ماسەلەن، قۇدالاردىڭ»، - دەيدى ول.

گۇلميرا ءۋاليحان قىزى قازاقستاننىڭ قۇراق قۇراۋ شەبەرلەرىنىڭ قاۋىمداستىعى ۇيىمداستىراتىن كورمەلەرگە ۇنەمى قاتىسادى. «ۇلتتىق ستيلدەگى بۇيىم» جانە «تاريحقا ساپار تاقىرىبىندا قۇراق قۇراۋ» نوميناتسيالارىندا بىرنەشە رەت جەڭىمپاز اتاندى.

«وسى سالادا جۇرگەن شەبەرلەر از ەمەس. ءبىراق قولداۋ جوق. كەيىنگى كەزدەردە عانا جارمەڭكەلەر مەن كورمەلەر ءوتىپ ءجۇر. ءوزىمنىڭ قولونەرىم: قۇراق پەن پەچۆوركتارىمدى ءوزىم ناسيحاتتايمىن. ءبىر ەرەكشەلىگى، بۇل ونەرمەن اينالىساتىنداردىڭ كوپ بولىگى اجەلەر. جاستار جوقتىڭ قاسى. سوندىقتان دا وبلىستارعا شىعىپ قىز- كەلىنشەكتەرگە شەبەرلىك ساباقتارىن وتكىزىپ ءجۇرمىن»، - دەيدى ىسمەر.

ول الداعى ۋاقىتتا الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك جوباسىن ىسكە اسىرماق. تەگىن كۋرستار اشۋدى جوسپارالاپ وتىر.

«ماتا ساتىپ العانعا دەمەۋشىلەر تابىلسا قۇراق قۇراۋدى اقىسىز ۇيرەتۋگە دايىنمىن. ءتىپتى، جۇمىس كەستەسىن ازىرلەپ قويدىم. ەڭ الدىمەن، كوپبالالى انالار، جالعىزباستى انالار جانە مۇگەدەك بالاسى بار ايەلدەردى تەگىن ۇيرەتەمىن. بۇل، الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىك جوبا بولادى. ولار وقىپ ۇيرەنىپ العان سوڭ، تاپسىرىس الىپ، جۇمىس ىستەي الادى»، - دەپ تولىقتىردى ول.

كەيىپكەرىمىزدىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر ۇلتتىق ناقىشتاعى، قولدان جاسالعان بۇيىمدارعا سۇرانىس جوعارى.

«قازىرگى ۋاقىتتا بۇل ونەرمەن اينالىسۋ ارقىلى ەشكىم دە بايىپ كەتپەيدى. ونى كەسىپ ايتا الامىن. دەسەك تە، سۇرانىس جوق ەمەس، بار. ءبىز كورپەدەن باستاپ، سومكەگە دەيىن ازىرلەيمىز. ءبارى ساپالى، بىرەگەي دۇنيەلەر. ەگەر كىم دە كىم بۇل ىسپەن ماقساتتى تۇردە اينالىسقىسى كەلسە ۇلكەن ينۆەستيتسيا قۇيۋى كەرەك. مەنىڭ ارمانىم الاتاۋدىڭ ەتەگىنەن ءزاۋلىم عيمارات سالىپ، سونىڭ ءىشىن ۇلتتىق دۇنيەلەرگە تولتىرۋ. وندا تۋريستەرگە قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتىن، قولونەرىن كورسەتەتىن بىرنەشە شەبەرحاناسى بولسا دەيمىن. سونىمەن قاتار، قۇراق قۇراۋدى ۇيرەنەم دەۋشىلەرگە تەگىن كۋرستار بولاتىن ەدى. بۇل مەنىڭ ازىرگە ەڭ ۇلكەن ارمانىم»، - دەپ قورىتىندىلادى اڭگىمەسىن شەبەر.