ورتا ازياداعى مەملەكەتتەر

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ورتا ازيا - ازيا قۇرلىعىنىڭ قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكستان، تۇرىكمەنستان رەسپۋبليكالارى مەن قازاقستان جەرلەرىن قامتيتىن ايماق.

وزبەكستان ورتالىق ازيادا ورنالاسقان مەملەكەت. 1992 -جىلى 8-جەلتوقساندا قابىلدانعان كونستيتۋتسياسى بويىنشا - پرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانىنداعى زايىرلى مەملەكەت. پرەزيدەنت 5 -جىلعا سايلانادى. جوعارى زاڭ شىعارۋشى ورگانى (ولي ماجليس) - قوس پالاتالى پارلامەنت زاڭ شىعارۋشى پالاتا (تومەنگى پالاتا) جانە سەناتتان (جوعارعى پالاتا) تۇرادى.

ۇلتتىق كيىمدەگى وزبەك قىزى

اتقارۋشى ورگانى - مينيسترلىك كابينەت. اكىمشىلىگى جاعىنان ءبىر اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاعا (ق. قاراقالپاقستان) جانە 12 وبلىسقا بولىنەدى. ەل استاناسى - تاشكەنت قالاسى. ەكىنشى ماڭىزدى قالا - سامارقاند. جەر اۋماعى - 448978 شارشى شاقىرىم. الەمدە 56-ورىندا تۇرادى. حالىق سانى - 33 ميلليون. ونىڭ ىشىندە وزبەك ۇلتى - 29 ميلليون.

قاراقالپاقتار - 825 مىڭ. ولاردان باسقا ورىستاردىڭ %7,4 تاجىكتەردىڭ %4,7، قازاقتاردىڭ %4,1 ۇلەس سالماعى بار. اقشا بىرىلىگى - سۋم. رەسمي ءتىلى - وزبەك ءتىلى.

ۇلتتىق كيىمدەگى قىرعىز قىزى

قىرعىزستان جەر اۋماعى - 198,5 مىڭ شارشى شاقىرىم. حالقى - 6389500 ادام (2019 -جىلعى ساناق بويىنشا). قىرعىزدار (%72,6)، ورىستار (%6,4)، وزبەكتەر (%14,5)، ۋكرايندار، تاتارلار، قازاقتار، ۇيعىرلار، نەمىستەر، تاجىكتەر، دۇنگەندەر، ت. ب. ۇلت وكىلدەرى تۇرادى.

استاناسى - بىشكەك قالاسى (624 مىڭ ادام). رەسمي تىلدەرى - قىرعىز جانە ورىس تىلدەرى. ۇلتتىق مەرەكەسى 31-تامىز - تاۋەلسىزدىك كۇنى. اقشا بىرلىگى - سوم. اۋماقتىڭ اۋماعى 199951 شارشى شاقىرىم. ول الەم بويىنشا 85-ورىنعا يە. اكىمشىلىك- اۋماقتىق 7 اۋدانعا جانە رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار 2 قالاعا بولىنگەن.

ۇلتتىق كيىمدەگى تاجىك قىزى

تاجىكستان ورتالىق ازياداعى مەملەكەت. وڭتۇستىگىنندە اۋعانستانمەن، سولۇستىك مەن باتىسىندا وزبەكستانمەن، سولتۇستىگىندە قىرعىزستانمەن، شىعىسىندا قىتايمەن شەكتەسەدى. جەر اۋماعى - 143,1 مىڭ شارشى شاقىرىم. حالقى - 9275827 (2019). حالىق سانى بويىنشا الەمدە 96-ورىندا تۇرادى. حالقىنىڭ %62 ىن تاجىكتەر، %23 ىن وزبەكتەر، %5 ىن ورىستار، قالعان %10 ىن تۇرىكمەندەر، قازاقتار، قىرعىزدار، كورەيلەر، نەمىستەر، ت. ب. قۇرايدى. استاناسى - دۋشانبە قالاسى. رەسمي ءتىلى - تاجىك ءتىلى.

1994 -جىلى قابىلدانعان كونستيتۋتسياسى بويىنشا - پرەزيدەنتتىك باسقارۋ نىسانىنداعى زايىرلى مەملەكەت. زاڭ شىعارۋشى ورگانى - مەدجليس. تاجىكستان اكىمشىلىك جاعىنان 3 وبلىسقا بولىنەدى. اقشا بىرلىگى - سوموني.

ۇلتتىق كيىمدەگى تۇرىكمەن قىزى

تۇرىكمەنستان جەر كولەمى 488,1 مىڭ شارشى شاقىرىم الىپ جاتقان، باتىستان شىعىسقا 1100، سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە 650 ك م سوزىلعان ورتالىق ازياداعى مەملەكەت. حالقىنىڭ سانى 6 ميلليون ادامعا جۋىق. الەمدەگى تۇرىكمەن حالقىنىڭ جالپى سانى قازىر 20 ميلليوننان ارتىق دەگەن دەرەك بار. تۇرىكمەندەر اۋعانستان، يران، تۇركيا، يراك، سيريا سەكىلدى ەلدەرگە دە جايىلعان. ەلدەگى تۇرىكمەننەن كەيىنگى كوپ حالىق وزبەكتەر، ودان كەيىن ورىستار. قازاقتاردىڭ سانى - 60 مىڭ.

ۇلتتىق كيىمدەگى قازاق قىزى. سۋرەت اۆتورى: ەرنار المابەك

قازاقستان شىعىس ەۋروپا مەن ورتالىق ازيادا ورنالاسقان مەملەكەت. باتىسىندا ەدىلدىڭ تومەنگى اعىسىنان، شىعىسىندا التاي تاۋلارىنا دەيىن 3000 شاقىرىمعا، سولتۇستىكتەگى باتىس ءسىبىر جازىعىنان، وڭتۇستىكتەگى قىزىلقۇم ءشولى مەن تيان-شان تاۋ جۇيەسىنە 1600 شاقىرىمعا سوزىلىپ جاتىر. قازاقستان بەس مەملەكەتپەن شەكارالاس. جالپى قۇرلىق شەكاراسىنىڭ ۇزىندىعى - 13392,6 شاقىرىم. 2019 -جىلدىڭ 1-تامىزىندا ەلدەگى تۇرعىندار سانى - 18528900. حالىق سانى بويىنشا الەمدە 64-ورىندا تۇرادى. جەر كولەمى جاعىنان الەم ەلدەرىنىڭ ىشىندە 9-ورىندا (2724900 شارشى شاقىرىم). ەلدىڭ استاناسى - نۇر-سۇلتان قالاسى. مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق ءتىلى. رەسمي ءتىلى - ورىس ءتىلى. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قۇرامى الۋان ءتۇرلى. حالىقتىڭ باسىم بولىگىن تۇرعىلىقتى قازاق حالقى قۇرايدى، پايىزدىق ۇلەسى - %66,01، ورىستار - %21,05، وزبەكتەر - %3,07، ۋكرايندار - %1,70، ۇيعىرلار - %1,44، تاتارلار - %1,17، باسقا حالىقتار - %5,56.

Massaget.kz