جەتى جارعى زاڭدارى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قازاق تاريحىنداعى ۇلتىمىزعا اتى ءماشھۇر ءاز تاۋكەنىڭ زاڭدارىن ايتامىز.

1-جارعى. كوتەرىلىس جاساپ، بۇلىك شىعارعان كىسىلەرگە ءولىم جازاسى بۇيىرىلسىن. (بۇل جارعى مەملەكەتتىڭ بۇتىندىگىن ساقتاۋ تالابىنان تۋدى).

2-جارعى. تۇركى حالقىنىڭ مۇددەسىن ساتىپ، ەلگە وپاسىزدىق ەتكەندەر ءولىم جازاسىنا بۇيىرىلسىن. (بۇل جارعى حالىقتىڭ ورتاق مۇددەسى - ەلدىڭ بۇتىندىگىن قورعاعان ءبىرتۇتاس قوعامدىق سانانىڭ جەمىسى).

3-جارعى. مەملەكەت ىشىندە جازىقسىز كىسى ولتىرگەندەر ءولىم جازاسىنا بۇيىرىلسىن. (بۇل جارعى دا جابايىلىقتىڭ تومەنگى ساتىسىنا ءتان كىسى ولتىرۋشىلىككە تىيىم سالعان جانە مادەنيەتتىلىكتىڭ بەلگىسى رەتىندە تانىلۋعا ءتيىس وتە ەلەۋلى جاڭالىق).

4-جارعى. وزگە بىرەۋدىڭ ايەلىمەن زيناقورلىق جاساپ، اق نەكەنى بۇزۋشىلارعا ءولىم جازاسى بۇيىرىلسىن. (بۇل نەكە پارىزىنا ادالدىقتى تالاپ ەتكەن ماڭىزى زور جاڭالىق).

5-جارعى. ورەدە تۇرعان، تۇساۋلى جۇرگەن سايگۇلىك اتتى ۇرلاعان كىسىگە ءولىم جازاسى بۇيىرىلسىن. (ول كەزدە «ەر قاناتى - ات» ەلدىڭ، مەملەكەتتىڭ سوعىس كۇشى رەتىندە پايدالانادى).

6-جارعى. توبەلەستە مەرتىگۋدىڭ تۇرىنە قاراي تومەندەگىشە مۇلىكتەي قۇن تولەنسىن:

ا) بىرەۋدىڭ كوزىن شىعارعان كىسى ايىپقا قىزىن بەرەدى، ال قىزى جوق بولسا، قىزدىڭ مالىن بەرەدى.

ءا) ءتورت مۇشەنىڭ ءبىرىن مەرتىكتىرگەن كىسى ايىپقا ات بەرەدى.

7-جارعى. ۇرلانعان جىلقى، وزگە دە قۇندى مۇلىك ءۇشىن ون ەسە ارتىق ايىپ تولەنسىن.

مىنە، XVII عاسىردا ومىرگە كەلگەن «تاۋكە حاننىڭ جەتى جارعىسىنىڭ» نەگىزگى باپتارى وسىنداي. الايدا ونىڭ نەگىزى ەجەلگى تۇركى مەملەكەتىندە (قاعاناتىندا) VI عاسىردىڭ ورتاسىندا تۋعان بولاتىن.