ەتەگىن ەشكىم كەلىپ كۇزەتپەيدى
دابىل قاعاتىنداي بار. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ ازاتتىق راديوسىنا بەرگەن اقپاراتىنا سەنسەك، 2017 -جىلى قازاقستاندا 17 جاسقا دەيىنگى 2947 قىزدىڭ جۇكتىلىگى تىركەلگەن. ول قىزداردىڭ 20 سى 15 جاسقا دەيىنگى جاسوسپىرىمدەر ەكەن. كوركەم ادەبيەتتەن ءبىر پەرزەنتكە زار بولعاندار جايلى وقىپ وستىك. ال قازىر كوتەرسە دە كۇيىپ- پىسەمىز. ارينە سولاي. ويتكەنى، نە نارسەنىڭ دە ءوز ۋاقىتىندا بولعانى دۇرىس. مەكتەپ ۋاقىتىندا انا، پارتادا وتىرىپ اكە اتانسا، جەتىلۋ ەمەس، «جۇتىلۋ» دەپ قابىلداعان دۇرىس شىعار.
مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنشە، 2017 -جىلى رەسمي ورگاندار 15-18 جاس ارالىعىنداعى قىزدار اراسىندا 1305 تۇسىك تىركەسە، 2016 -جىلى بۇل كورسەتكىش 1434 بولعان. سونداي- اق، 2017 -جىلعى جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى جۇكتىلىك كوبىنە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى (545)، الماتى وبلىسى (381)، جامبىل وبلىسى (263)، قاراعاندى وبلىسى (212) مەن شىعىس قازاقستان وبلىسىندا (190) تىركەلگەن.
ابىروي بولعاندا قىزىلوردادا 15 جاسقا دەيىنگى قىزدار اراسىنداعى جۇكتىلىك فاكتىسى تىركەلمەپتى. ياعني، مۇنداي وقيعا بولمادى دەگەن ءسوز ەمەس. ۇياتى جۇرە پايدا بولعان سوڭ، جاسىرۋ بىزدە بار قۇبىلىس. ەسەسىنە 15-17 جاس ارالىعىندا 127 قىزدىڭ اياعى اۋىرلاپ قالىپتى. ال 2016 -جىلى وبلىس بويىنشا ( قىزىلوردا) مەكتەپ جاسىنداعى 26 قىز جۇكتى بولعان ەدى. قىزىلوردا وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە، ونىڭ 8 ى قالا مەكتەپتەرىنىڭ وقۋشىسى بولسا، 18 ى اۋدان مەن اۋىلدارداعى كامەلەتتىك جاسقا تولماعان جەتكىنشەكتەر.
جالپى، كەيىنگى جىلدارى 15-19 جاس ارالىعىنداعى جاس ءوسپىرىم قىزدار اراسىندا بالا تۋعاندار سانى ارتىپ كەلەدى.
رەسمي ستاتيستيكاعا ساي، ەلىمىزدە 2010-2011 -جىلدارى بالا بوسانۋ كوەففيسەنتى ءار 1000 بويجەتكەنگە شاققاندا 30 بالادان كەلسە، 2015-2016 -جىلدارى بۇل كورسەتكىش 36 عا جەتكەن. بۇعان قوسا، جۇكتى بولىپ قالعان قىزداردىڭ 62 پايىزى تۇسىك جاساتقان. 2016 -جىلى رەسمي ورگاندار 15-18 جاس ارالىعىنداعى قىزدار اراسىندا 1434 تۇسىك تىركەگەن. 2015 -جىلمەن سالىستىرعاندا، بۇل كورسەتكىش 1,3 ەسە كوبەيگەن.
الەمدە جىل سايىن جۇكتىلىك پەن بوسانۋ كەزىندە 70 مىڭ جاس ءوسپىرىم قىز كوز جۇمادى ەكەن. باليعاتقا تولماعان قىزداردىڭ ەرتە تۇرمىس قۇرۋى مەن بالالى بولۋى مەكتەپتى تاستاپ كەتۋ، جوعارى ءبىلىم الماۋ، جۇمىسسىزدىق، ت. س. س. زياندى ارەكەتتەردى كوز الدىمىزعا ەلەستەتەدى. ءوزى ءالى بالا. ءبىراق، انا اتانعان سوڭ ءوز بالاسىن تاربيەلەۋى، جەتىلدىرۋى، ءوسىرۋى كەرەك. ماتەريالدىق جانە ءمورالدىق قيىندىقتار جاس انانىڭ ومىرىمەن ەرتە قوشتاسۋىنا، جاساندى تۇسىك جاساتۋىنا، ءسابيىن جەتىمدەر ۇيىنە وتكىزۋگە نەمەسە قوقىس جاشىگىنە تاستاۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى. ارنايى ماماندار وسىلاي دەيدى.
ەلىمىزدە قوقىس جاشىگىنە، دارەتحاناعا تاستالعان ءسابي وقيعالارى كەيىنگى جىلدارى ءجيى بولىپ، ءجيى جازىلىپ ءجۇر.
ءبىراق، ونىڭ سالدارىمەن كۇرەسۋ، سەبەبىن ءبىلۋ جەتكىلىكتى دارەجەدە ايتىلمايدى. مۇنداي فاكتورلارعا قىز بالاسىنىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ دا قاتىسى بار. رەسمي دەرەك بويىنشا، قازاقستاندا ءاربىر 8-ايەل ءتان قىسىمىنا نەمەسە پسيحولوگيالىق زورلىققا ۇشىرايدى. ت م د ەلدەرى اراسىندا قازاقستان ايەلدەردىڭ ءوزىن-ءوزى ءولتىرۋ فاكتىسى بويىنشا الدىڭعى ورىنداردا تۇر. ماقتانارلىق، سۇيسىنەرلىك ستاتيستيكا ەمەس.
قازىر وزگە ءۇشىن جاۋاپ بەرە المايسىز. اۋەلى اركىم قارا باسىنا، ءوز ءىس-ارەكەتىنە جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. مۇنىمەن بالا جاستا بالا تاۋىپ، ۇياتتى ۇمىتقانداردى ۇيالتۋ مۇمكىن ەمەس. «بۇيتكەنسىڭ، سويتكەنسىڭ» دەپ بەتىنە باسقاننان دا پايدا بولمايدى. بالالىقپەن وت باسقاندار مەن اردان بەزگەندەر اتا-اناسىن عانا ەمەس، تۇتاستاي ۇلتتى ۇيالتقانىن بىلە مە ەكەن؟ باسقا- باسقا، ولاردىڭ ءبىلۋى كەرەك ءبىر نارسە بار. مەنىڭشە، قىزدىڭ ەتەگىن اڭديتىندار كوپ بولسا دا، ونى وزىنەن وزگە ەشكىمنىڭ كۇزەتپەيتىنىن بىلۋلەرى، ۇعىنۋى كەرەك.
