كەمەڭگەر بالا قايدان شىعادى؟
ال بۇگىنگى تاڭدا 3 جاسار بوبەك اعىلشىنشا بىلمەسە، وعان قيعاش قارايدى.
سىزگە ايتپاعىمىز: 3 جاسار بالاقاي ۇستەلدىڭ ۇستىنە شىعىپ، شاعىن تاقپاق ەمەس، «وتەللودان» ءۇزىندىنى كوركەمدەپ وقىپ تۇرسا، بۇل - ونىڭ دانىشپاندىعىن ەمەس، اتا-انانىڭ ءماجبۇرلى تاربيەسىن كورسەتەدى. ال ەگەر بالاقايدىڭ ءوزى شىبىننىڭ قاناتى بولا تۇرا، نەگە ۇشۋدىڭ ورنىنا اياعىمەن ءجۇرىپ كەتكەنىنە قىزىقسا، ول - باسقا اڭگىمە. سەبەبى بۇل ونىڭ اڭعارعىشتىعىن، ءبىلىمقۇمارلىعىن بىلدىرەدى. وسىنداي كەزەڭدە ەڭ باستىسى - بالانىڭ تالاپ العان باعىتىن دامىتا ءبىلۋ. ءبىراق كوپ اتا- انالار وعان نازار اۋدارماي، بالاسىن ەشكىم جەتە المايتىن بيىكتەردەن كورگىلەرى كەلەدى.
بالانىڭ بىتپەيتىن سۇراعىنا جاۋاپ بەرە ءبىلىڭىز
بالا 4 جاسقا تولعاندا، وعان اينالاداعىنىڭ ءبارى قىزىق. سوندىقتان اتا-اناسىنا تولاسسىز «نەگە» دەگەن سۇراقتارىن جاۋدىرادى. بالا بولعان سوڭ، جاۋابىڭىزدى اياعىنا دەيىن تىڭداماستان قاشىپ كەتىپ، سالدەن سوڭ قايتا كەلىپ سۇراۋى مۇمكىن. سوندايدا ۇلكەندەر اشۋلانىپ، جاۋاپ بەرمەي قويادى. مۇنداي قىلىقپەن ونىڭ دامىپ كەلە جاتقان اقىل-ويىنا توسقاۋىل قويدىم دەي بەرىڭىز. بالا ۇلكەندەردىڭ بەدەلىنە كۇماندانا باستايدى. وسىدان كەيىن بالالاردىڭ مەكتەپتە نە ءۇشىن وقىعىلارى كەلمەيتىنىنە تاڭعالماڭىز.
بالاعا تولىق جاۋاپ بەرۋگە بولمايدى
بالالار نەلىكتەن جاۋابىڭىزدى تولىق تىڭداماستان، جۇگىرىپ كەتەدى؟ سەبەبى سۇراق - ولار ءۇشىن جاۋاپ الۋ ءتاسىلى عانا ەمەس، ءوز بەتىمەن اشقان جاڭالىعىمەن ءبولىسۋ مۇمكىندىگى. سوندىقتان ءسىزدىڭ پىكىرىڭىز ول ءۇشىن ايتارلىقتاي ماڭىزدى بولماۋى مۇمكىن. ماسەلەن، 2-جاسار قىز بالا سىزدەن اكەسىندە بار ساقال اناسىندا نەگە جوقتىعىن سۇراپ تۇر دەلىك. بۇل سۇراقتان گورى ءوز بەتىمەن اشقان جاڭالىعىنا قۋانىپ تۇر دەگەن بەلگى: ەر ادامدار مەن ايەلدەردىڭ ايىرماشىلىعى بار. بالالار، ءتىپتى، ۇزاق ۋاقىت ءبىر نارسەدە نازارىن ۇستاپ تۇرا امايدى. سول سەبەپتى ولارعا رەنجۋدىڭ قاجەتى جوق. دۇرىسى، ءسابيىڭىزدىڭ قويعان سۇراعىن ويتالاسقا اينالدىرىپ، دۇرىس جاۋاپقا ونىڭ ءوز بەتىمەن كەلۋىنە مۇمكىندىك بەرىڭىز: «ال اپكەڭدە ساقال بار ما؟ اعاڭدا شە؟ ول نەگە قىرىنادى؟» - «مىنە، قىزىق! ساقال تەك ەر ادامداردا وسەدى!»
بالانى كومپيۋتەرگە جىبەرىڭىز
العاشىندا، ارينە، بالاڭىزعا بىرنەشە تومدىق ەنتسيكلوپەديا ساتىپ اپەرىپ، قاجەتتى مالىمەتتى سودان تابۋعا ۇيرەتۋگە بولادى. ءارى ءوزىڭىز دە كوپ نارسەنى ءبىلىپ الاسىز. بالا جەتىلىپ، ءسىزدىڭ كومەگىڭىز جەتپەيتىن دارەجەگە جەتەدى. ءبىراق عالامتور بار عوي! بۇل ويدى قابىلداۋىڭىزعا تۋرا كەلەدى.
ارى قاراي بالانى ارنايى جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋىڭىز كەرەك. ماسەلەن، ءتۇرلى-ءتۇستى بوياۋلار مەن قابىرعلارعا سۋرەت سالۋ قۇقىعى.. . ءيا، ءۇيدىڭ ءىشى شاشىلادى. الايدا، سىزگە ءۇيدىڭ جيناقى بولعانى كەرەك پە، الدە دانىشپان با؟
ۇساق-تۇيەككە اشۋلانباڭىز
بالالارعا مەكتەپتە دە ەسكەرتۋ جاسالادى. ءسىزدىڭ بالاڭىز بولاشاق ەينشتەين بولسا دا، ونى مىنەۋدىڭ سەبەبى تابىلادى: قيسىق جازۋ. سوندىقتان ۇيدە ءسىز دە مىنەگىش بولساڭىز، بالاقايدىڭ قورقاق ءارى تۇيىق بولىپ قالۋى عاجاپ ەمەس.
مۇعالىمدەردىڭ ءادىسى كەشىرىمدى: سەبەبى ولار 30 بالانىڭ اربىرىنە جول تابا ءبىلۋ كەرەك. ال ءسىز ءوز پەرزەنتىڭىزدى بەس ساۋساعىڭىزداي بىلەسىز. سوندىقتان ونى ۇسقىنسىز جازۋ ءۇشىن ايىپتاماڭىز، كەرىسىنشە، اۋىزشا قابىلەتتەرى ءۇشىن ماقتاپ، ءسىز ءۇشىن ءمۇعالىمنىڭ باعاسى ەمەس، بالانىڭ ءبىلىمى ماڭىزدى ەكەنىن جەتكىزىڭىز. كىم نە دەسە دە، باعانىڭ بالا بولاشاعىنا تيگىزەر اسەرى ءالسىز.
تىم بەلسەندى بالانى تەجەمەڭىز
ساشا كوپ بالالى وتباسىندا ەكىنشى بالا ەدى. ونىڭ اپكەسى ولگا مەن ءىنىسى ليەۆۋشكا قالىپتى بالالار بولىپ ءوستى. الايدا، ساشانىڭ ءوزىن اناسى شاقالاق كۇنىنەن جاقتىرا قويمادى: ۇيقىسى قانبايتىنى، تانىستاردىڭ الدىندا ۇيالاتىنى ءۇشىن. ساشانىڭ ارەكەتى وزگەشەلەۋ بولدى جانە وتە اشۋشاڭ ەدى. ايقايلاعان كۇلكىسى كول بولعان كوز جاسقا ۇلاساتىن. مۇعالىمدەردىڭ ۇنەمى كوڭىلدەرى تولمايتىن. «سەبەبى ءۇي جۇمىسىن ۋاقىتىلى ورىندامايدى. ناشار وقيدى».
ەگەر ونى دارىگەرگە اپارسا، «تىم بەلسەندى» دەر ەدى. الايدا، ساشانى دارىگەرگە ەمەس، 12 جاسىندا ليتسەيگە جىبەردى. ال ونداعىلاردىڭ ۇستانىمى بويىنشا، بالانىڭ قانداي دا ءبىر تالانتى بولسا، باسقا كەمشىلىكتەرىنە كوز جۇمۋعا بولادى. پۋشكيننىڭ دە ۇسقىنسىز جازۋى مەن ءبىر ورىندا وتىرا الماستىعى (تۇرىپ نە ءجۇرىپ كىتاپ وقيدى، ولەڭ جازادى) ءاردايىم كەشىرىلەتىن. وعان قوسا، ەسەپكە تيتتەي دە قابىلەتى بولمادى. ەڭ باستىسى، ولەڭ جازسا بولدى...